18. rocznica przystąpienia Litwy do NATO
Litwa graniczy z niebezpiecznymi sąsiadami: Rosją i Białorusią
Laurynas Kaščiūnas, szef sejmowego Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony, w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” powiedział, że Litwa jako jedyne państwo członkowskie Sojuszu graniczy z dwóch przeciwległych stron z Rosją i jej sojusznikiem — Białorusią, co jest bardzo niebezpieczne, ale bezpieczeństwo kraju jest zapewnione poprzez przynależność do dwóch kluczowych organizacji międzynarodowych świata zachodniego: Unii Europejskiej i NATO.
Na zdjęciu: Laurynas Kaščiūnas, szef Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony w Sejmie, fot. Marian Paluszkiewicz
„To bardzo ważne jest, zwłaszcza dzisiaj, że Litwa jest członkiem NATO. Rosja rozumie, że NATO to inny, wyższy poziom bezpieczeństwa. Musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby nie było to tylko formalne członkostwo. Członkostwo w NATO opiera się na zasobach, na rzeczywistych możliwościach obronnych” — mówi Laurynas Kaščiūnas.
Droga do NATO
4 stycznia 1994 r. prezydent Litwy Algirdas Brazauskas wysłał list do Sekretarza Generalnego NATO M. Wernera, w którym wyraził chęć przystąpienia Litwy do NATO. W liście przedstawiono stanowisko oparte na porozumieniu podpisanym przez przedstawicieli wszystkich partii parlamentarnych w sprawie chęci przystąpienia Litwy do NATO.
27 stycznia Litwa przystąpiła do inicjatywy Partnerstwa dla Pokoju (PdP). Na szczycie NATO w Madrycie w lipcu 1997 r. odnotowano, że kraje bałtyckie poczyniły postępy na drodze do bezpieczeństwa i stabilności w regionie bałtyckim. W sierpniu, na mocy uchwały rządu, powołano Litewską Misję przy NATO. W kwietniu 1999 r. Rada przyjęła rezolucję w sprawie NATO, a na szczycie NATO w Waszyngtonie doceniono wysiłki i postępy Litwy na drodze do członkostwa w organizacji. Podczas spotkania zatwierdzono Plan Działań na rzecz Członkostwa, który miał pomóc Litwie w przygotowaniu się do przystąpienia do NATO.
W maju 2000 r. w Wilnie odbyło się spotkanie ministrów spraw zagranicznych dziewięciu krajów kandydujących do NATO. Przyjęto Wspólną Deklarację w sprawie rozszerzenia NATO oraz określono zasady współpracy w ramach Dziesiątki Wileńskiej. W 2002 r. Litwa została zaproszona do rozpoczęcia negocjacji w sprawie członkostwa w NATO.
21 listopada 2002 r. w Pradze siedmiu kandydatów do NATO: Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia zostało zaproszonych do rozpoczęcia negocjacji w sprawie członkostwa w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego.
1 marca 2004 r. Sekretarz Generalny NATO Jaap de Hoop Scheffer poinformował Litwę i sześć innych zaproszonych krajów, że protokoły akcesyjne zostały zaakceptowane przez wszystkich dziewiętnastu obecnych członków NATO i zaprosił Litwę do rozpoczęcia ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego.
12 marca minister spraw zagranicznych Republiki Litewskiej Antanas Valionis podpisał dokument przystąpienia do Traktatu Północnoatlantyckiego. 29 marca Litwa została członkiem NATO.
— Nasza droga do NATO była bardzo długa i kręta. Na początku mało kto wierzył, że wstąpimy do NATO. Ale szansę nam dano, którą my wykorzystaliśmy. Litwa współpracuje z NATO od 1991 r. W 1991 r. Litwa przystąpiła do Rady Współpracy Północnoatlantyckiej. Staliśmy się członkiem najsilniejszego w historii Sojuszu Obrony Zbiorowej. Najważniejszy jest Artykuł 4 Traktatu, który przewiduje konsultacje między sojusznikami w przypadku, gdy jeden z nich uzna, że jego integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo są zagrożone — powiedział szef Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony w Sejmie.
NATO zobowiązuje się do wzajemnej pomocy
Zgodnie z art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, członkowie NATO są zobowiązani do wzajemnej obrony. Oznacza to, że zbrojny atak na jedno lub więcej państw NATO w Europie lub Ameryce Północnej będzie uważany za atak na wszystkie te państwa. Organizacja może podjąć działania tylko wtedy, gdy wszystkie państwa członkowskie wyrażą na to zgodę.
— Jesteśmy nie tylko formalnymi członkami NATO. NATO rozmieszcza swoje siły w krajach bałtyckich. W pierwszym dziesięcioleciu przystąpienia do NATO zaczęliśmy myśleć na temat planów obrony, planów odstraszania, jak zdobyć policję powietrzną, jak zdobyć batalion przeciwlotniczy, który teraz mamy, którym kierują Niemcy. A więc powoli idziemy do przodu, wybraliśmy dobrą drogę —zaznaczył Laurynas Kaščiūnas, szef sejmowego Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony.
Na zdjęciu: NATO rozmieszcza swoje siły w krajach bałtyckich, fot. Marian Paluszkiewicz
30 państw należy do NATO
Kraje należące do NATO to obecnie 30 państw Ameryki Północnej oraz Europy, które współpracują w obszarze militarnym.
Artykuł 4 Traktatu przewiduje konsultacje między sojusznikami w przypadku, gdy jeden z nich uzna, że jego integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo są zagrożone. W związku z tym, zgodnie z art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, członkowie NATO są zobowiązani do wzajemnej obrony. Oznacza to, że zbrojny atak na jedno lub więcej państw NATO w Europie lub Ameryce Północnej będzie uważany za atak na wszystkie te państwa. Organizacja może podjąć działania tylko wtedy, gdy wszystkie państwa członkowskie wyrażą na to zgodę.
NATO dostarcza praktycznych rad
NATO wdraża również Plan Działań na rzecz Członkostwa. Dostarcza praktycznych porad i ukierunkowanej pomocy, aby pomóc aspirującym członkom przygotować się do członkostwa i zapewnić zgodność z kluczowymi wymogami.
Pokojowe rozwiązanie sporów
NATO jest zobowiązane do pokojowego rozwiązywania sporów. Jeśli wysiłki dyplomatyczne okażą się daremne, dysponuje siłą militarną umożliwiającą podjęcie działań w zakresie zarządzania kryzysowego. Są one prowadzone na mocy klauzuli obrony zbiorowej zawartej w traktacie założycielskim NATO (art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego) lub na podstawie mandatu Organizacji Narodów Zjednoczonych, samodzielnie lub we współpracy z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi.
NATO jest sojuszem państw europejskich i północnoamerykańskich. Stanowi wyjątkowe połączenie między dwoma kontynentami i umożliwia konsultacje oraz współpracę w dziedzinie obrony i bezpieczeństwa oraz wspólne, międzynarodowe operacje zarządzania kryzysowego.
Koncepcje strategiczne określają podstawowe zadania i zasady Sojuszu, jego wartości, zmieniające się środowisko bezpieczeństwa oraz cele strategiczne na najbliższą dekadę. Koncepcja strategiczna z 2010 r. definiuje podstawowe zadania NATO, takie jak obrona zbiorowa, zarządzanie kryzysowe i współpraca w dziedzinie bezpieczeństwa.
Artykuł ukazał się 29 marca 2022 roku na stronie internetowej „Kuriera Wileńskiego” www.kurierwilenski.lt
