70 lat temu zmarł Jan Bułhak
Jan Bułhak urodził się 6 października 1876 roku w Ostaszynie pod Nowogródkiem. Był synem Walerego Antoniego Stanisława Bułhaka h. Syrokomla i Józefy Haciskiej h. Roch. Uczył się w gimnazjum w Wilnie. Studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Około 1905 roku otrzymał od żony pierwszy aparat fotograficzny i zajął się fotografią amatorską. W 1910 roku poznał malarza i propagatora kultury w Wilnie Ferdynanda Ruszczyca, z którym wkrótce się zaprzyjaźnił. Dzięki niemu otrzymał posadę fotografa miejskiego i przyjął zadanie stworzenia fotograficznego archiwum miasta. W ten sposób fotografia stała się jego głównym zajęciem.
W 1912 roku uczył się fotografii w Dreźnie u Hugona Erfurtha. Wrócił do Wilna, gdzie otworzył swoje atelier i zajął się zawodowo fotografią.
W latach 1912–1919 zajmował się dokumentacją architektury Wilna, a potem innych miast II Rzeczpospolitej, m.in. Warszawy, Krakowa, Grodna, Zamościa, Lublina, Kazimierza Dolnego. W jego pracowni powstało 158 albumów poświęconych miastom i regionom ówczesnej Polski.
Od 1919 roku zajął się pracą pedagogiczną. Wykładał w kierowanym przez siebie Zakładzie Fotografii Artystycznej na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.
W latach 20. był organizatorem życia fotograficznego w Polsce, w tym współzałożycielem i prezesem Fotoklubu Wileńskiego (1928) i Fotoklubu Polskiego.
Był przedstawicielem piktorializmu w fotografii, tworzył w tzw. technikach szlachetnych. Wykonywał przejmujące portrety i symboliczne krajobrazy, chętnie fotografował też chłopów. W latach 30. stał się zwolennikiem koncepcji „fotografii ojczystej”, która miała akcentować narodowość i polskość.
W lipcu 1944 roku w czasie walk o Wilno spłonęła jego pracownia, a wraz z nią 50 tysięcy skatalogowanych negatywów dotyczących głównie Wilna i Wileńszczyzny. Po II wojnie światowej wraz z synem Januszem dokumentował zniszczenia wielu miast, w tym Wilna i tzw. ziem odzyskanych. Przeprowadził się też do Warszawy. Był jednym z założycieli Związku Polskich Artystów Fotografów (jego legitymacja członkowska miała numer 1).
Jan Bułhak wywarł znaczny wpływ na rozwój fotografii w Polsce okresów międzywojennego i powojennego. Był autorem artykułów i książek z zakresu estetyki i techniki fotografii oraz fotografii krajoznawczej.
Został pochowany w Alei Zasłużonych na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim.
Na podstawie: culture.pl, pl.wikipedia.org, inf. wł.
