78 lat temu została rozwiązana Armia Krajowa
Rozkaz rozwiązania wydał ostatni dowódca Sił Zbrojnych w Kraju generał Leopold Okulicki „Niedźwiadek” w obliczu ofensywy wojsk sowieckich, która w połowie stycznia ruszyła znad Wisły w kierunku Berlina.
W okresie okupacji AK przeprowadzała akcje zbrojne i sabotażowe, a także przygotowywała armię podziemną do powstania, które miało wybuchnąć na ziemiach polskich. Powstała w lutym 1942 roku z przekształcenia konspiracyjnego Związku Walki Zbrojnej.
W skład Armii Krajowej wchodziło około 200 organizacji wojskowych, zrzeszających maksymalnie – latem 1944 roku – około 380 tysięcy żołnierzy. Organizacja miała charakter ogólnonarodowy i ponadpartyjny, swoim członkom stawiała wysokie wymagania.
Fenomen Armii Krajowej oraz jej skuteczność tkwiły w pełnym poparciu polskiego społeczeństwa.
Kulminacją wysiłku zbrojnego AK było Powstanie Warszawskie, które wybuchło 1 sierpnia 1944 roku. Zbrojny zryw nie przyniósł jednak oczekiwanej wolności. Bohaterska walka z przeważającymi siłami okupanta trwała 63 dni.
Dowódca AK generał Okulicki „Niedźwiadek” w ostatnim rozkazie o rozwiązaniu Armii Krajowej przewidywał, że po okupacji niemieckiej nastąpi okupacja sowiecka. Podkreślił, że ta druga będzie bardziej niebezpieczna, bo przeprowadzona przez Tymczasowy Rząd Lubelski (Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej), narzędzie w rękach sowietów.
Tak też się stało. Po wkroczeniu Armii Czerwonej część żołnierzy pozostała w podziemiu – często w lasach – i prowadziła dalszą walkę. Więzienia natomiast wypełniły się AK-owcami. Aresztowania zaczęły się już w 1944 roku, a kolejny rok przyniósł między innymi proces 16., aresztowania przywódców Podziemnego Państwa Polskiego, na czele z generałem Leopoldem Okulickim „Niedźwiadkiem”, a także zamianę katowni gestapo na katownie komunistyczne.
Byłym żołnierzom Armii Krajowej, którzy przeżyli wojnę i komunistyczne prześladowania, zależało na zachowaniu dziedzictwa oraz ideałów tej organizacji.
W 2022 roku – w 80. rocznicę utworzenia Armii Krajowej – przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Warszawie odbyły się uroczystości upamiętniające zbrojną organizację i jej członków.
Członków AK oraz innych organizacji zbrojnych podporządkowanych w czasie II wojny światowej legalnemu rządowi RP na emigracji zrzesza Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej.
Na podstawie: IAR
