87 lat temu zmarł Józef Piłsudski, marszałek Polski


Na zdjęciu: Józef Piłsudski, fot. Wikipedia
87 lat temu – 12 maja 1935 roku – zmarł Józef Piłsudski, marszałek Polski, Naczelnik Państwa i Wódz Naczelny Wojska Polskiego. Mąż stanu, polityk, twórca Legionów, architekt niepodległości i zwycięski wódz wojny polsko-bolszewickiej. Położył wielkie zasługi dla odbudowy niepodległej Polski, wszedł do panteonu bohaterów narodowych. Spoczywa na Wawelu, a jego serce – zgodnie z ostatnią wolą – na wileńskiej Rossie przy szczątkach matki, Marii z Billewiczów Piłsudskiej.

Z jego osobą jest związanych wiele przełomowych wydarzeń. W okresie I wojny światowej był dowódcą Legionów Polskich, a jego powrót do ojczyzny 10 listopada 1918 roku stał się sygnałem do ogłoszenia niepodległości Polski.

W wolnym kraju Sejm powierzył Józefowi Piłsudskiemu stanowisko Naczelnika Państwa. Został też pierwszym marszałkiem Rzeczypospolitej. Dowodził w rozstrzygającej o losach wojny polsko-rosyjskiej i niepodległości kraju zwycięskiej Bitwie Warszawskiej w sierpniu 1920 roku.

W 1926 roku marszałek J. Piłsudski w wyniku zbrojnego zamachu przejął władzę w II Rzeczypospolitej. Podjął tę decyzję po kolejnym kryzysie gabinetowym, a także wobec eskalacji podziałów i nienawiści wśród Polaków. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Polska po 123 latach zaborów nie potrafiła do końca odnaleźć się w świecie demokracji i rządów własnych reprezentantów. Chaos, który panował podczas rządów kolejnych gabinetów II RP, powodował pogłębiającą się anarchizację kraju i poważny kryzys.

12 maja 1926 roku J. Piłsudski postanowił wykorzystać wojsko w celu wywierania nacisku na prezydenta i na Sejm i przeprowadził przewrót majowy.

Marszałek Piłsudski wprowadził system polityczny zwany sanacją. Sprawował władzę autorytarną. Do dziś przewrót majowy jest różnie oceniany przez historyków. Jedni uważają, że Piłsudski uratował Polskę przed wojną domową i rozpadem, drudzy – że był to początek upadku demokracji w II Rzeczypospolitej.

Ostatnia dekada życia J. Piłsudskiego to okres intensywnej pracy na rzecz naprawy ustroju państwa, stworzenia silnej armii oraz mocnego miejsca na arenie międzynarodowej.  

Ostatni swój podpis marszałek złożył 12 kwietnia na nowej Konstytucji Rzeczypospolitej.

Zmarł na chorobę nowotworową 12 maja 1935 roku. Spoczywa na Wawelu w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów, a jego serce – zgodnie z ostatnią wolą – na wileńskiej Rossie w mauzoleum przy szczątkach jego matki Marii z Billewiczów Piłsudskiej.

14 sierpnia 2020 roku w przededniu 100. rocznicy zwycięskiej Bitwy Warszawskiej z udziałem przedstawicieli najwyższych władz państwowych zostało otwarte Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

Podczas inauguracji placówki prezydent Andrzej Duda mówił, że to J. Piłsudski w krótkim czasie stworzył siłę militarną Polski i to on mobilizował żołnierzy do ofiarnej walki o niepodległość kraju. Prezydent podkreślił, że udział marszałka w procesie odzyskania i umacniania niepodległości jest nie do przecenienia.

Na podstawie: IAR