Akt unii lubelskiej pod ochroną UNESCO
O wpisanie aktu na listę UNESCO wspólnie zabiegały Polska, Litwa, Łotwa, Białoruś i Ukraina. „Akt unii lubelskiej stanowi wyjątkowe świadectwo ustanowienia wspólnoty dwóch państw, w wyniku którego z Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego powstał nowy, trwały organizm państwowy pod nazwą Rzeczpospolita Obojga Narodów” – powiedział podczas uroczystości polski minister kultury, wicepremier Piotr Gliński. Podkreślił, że akt miał znaczenie również dla cywilizacji zachodniej, ponieważ stał się wzorem dla innych rozwiązań ustrojowych takich jak unia angielsko-szkocka w 1603 roku.
Sekretarz generalny Polskiego Komitetu do spraw UNESCO Sławomir Ratajski powiedział, że wpis aktu na listę świadczy o jego istotnym znaczeniu dla świata. Dodał, że to uznanie niezwykłego osiągnięcia naszych narodów w tamtym czasie i przykład dla współpracy dzisiaj.
Podczas uroczystości przedstawiciele Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi przekazali także polskiej stronie cyfrowe kopie zespołu akt Archiwum Sobieskich z Oławy. Odbyło się to w ramach umowy AGAD-u i Centralnego Archiwum Historycznego w Mińsku polegającej na wymianie archiwów cyfryzowanych w obu krajach.
Program „Pamięć Świata” (Memory of the World) został zainicjowany przez Organizację Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) w 1992 r. Był on odpowiedzią społeczności międzynarodowej na dotkliwe straty, jakim dziedzictwo dokumentacyjne uległo w XX w. m.in. podczas dwóch wojen światowych oraz reakcją na wyzwania i zagrożenia, które przyniósł ze sobą intensywny rozwój technologii informacyjnych. Obecnie lista programu obejmuje ponad 350 bezcennych zabytków piśmiennictwa, w tym 17 dokumentów lub zbiorów źródeł z instytucji w Polsce.
Podpisany na sejmie walnym w Lublinie 1 lipca 1569 roku akt związał Koronę Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie w jeden organizm państwowy – Rzeczpospolitą Obojga Narodów – ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, walutą, polityką zagraniczną i obronną. Zostały zachowane jedynie odrębne skarb, wojsko i sądownictwo. Akt unii lubelskiej przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. 
Akt unii lubelskiej z 1569 r., fot. Danuta Matloch
Na podstawie: mkidn.gov.pl, IAR, pl.wikipedia.org
