Bob Dylan ma literackiego Nobla. Zaskoczenie i radość


Fot. Reuters/Scanpix/Robert Galbraith
Amerykanin Bob Dylan dostał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Werdykt we czwartek, 13 października, ogłosiła w Sztokholmie Akademia Szwedzka. Wyróżniła go za poezję w tekstach pisanych przez niego piosenek. Sekretarz Akademii Szwedzkiej Sara Danius mówiła, że poezja Dylana jest ponadczasowa: "Jeśli ktoś chciałby dziś posłuchać lub poczytać Dylana, to można zacząć od płyty "Blonde on Blonde" z 1966 roku. Jest na niej wiele klasycznych piosenek, to świetny przykład doskonałych rymów Dylana i jego obrazowego myślenia" - podkreślała sekretarz. Dylan dostał nagrodę za "za stworzenie nowych wyrażeń poetyckich w wielkiej tradycji amerykańskiej piosenki".
Przyznanie literackiego Nobla 2016 amerykańskiemu autorowi tekstów Bobowi Dylanowi wywołało niemałe zaskoczenie wśród publiczności zgromadzonej w Sali Giełdy w Sztokholmie. Wybór został nagrodzony głośnymi brawami.

Najpierw westchnienie wyrażające zaskoczenie, potem gromkie brawa - tak werdykt Akademii Szwedzkiej przyjęła publiczność. "To nie tak, że Bob Dylan został nagle przez nas dostrzeżony. Przyznawanie Nagrody Nobla jest procesem. On był na naszej liście od dawna i "czekał" na swoją kolej" - powiedział PAP Per Waestberg z Akademii Szwedzkiej.

Życzliwie a nawet z nieukrywaną radością wiadomość o Noblu dla Boba Dylana przyjęły media Stolicy Apostolskiej.

Radio Watykańskie przypomina przy tej okazji spotkanie amerykańskiego artysty z Janem Pawłem II dziewiętnaście lat temu w Bolonii. Watykański dziennik „L'Osservatore Romano” za największą zasługę tegorocznego laureata nagrody uważa fakt, że trzymał się on zawsze z daleka od show biznesu, mimo iż był gwiazdą pierwszej wielkości. Jednym z tego przykładów zdaniem gazety była i jest decyzja, by nie farbować sobie włosów. „Radio Watykańskie przypomniało, że 27 września 1997 roku, przy okazji Krajowego Kongresu Eucharystycznego, Bob Dylan wystąpił przed Janem Pawłem II, który na zakończenie wieczoru nawiązał do jednego z wykonanych utworów, "Blowin with the wind". "Mój przyjacielu", powiedział papież, "przed chwilą zapytałeś w swej piosence, "skąd wieje wiatr". Odpowiedzią na to pytanie, odpowiedzią skąd wieje wiatr jest tchnienie Ducha Świętego". "Wiara wyraża się również w piosence" - dodał Jan Paweł II. 

Bob Dylan urodził się w 1941 roku w stanie Minnesota. Jego dziadkowie ze strony ojca Zigman i Anna Zimmerman wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych z Odessy na Ukrainie po pogromach antyżydowskich w 1905 roku. Pradziadkowie Dylana ze strony matki, Benjamin i Libba Edelstein wyemigrowali w 1902 roku do Stanów Zjednoczonych z Litwy. 

Charakterystycznym głosem wyśpiewywał w swoich piosenkach komentarze społeczne i polityczne i dotyczące codziennego życia. Utwory "Blowin’ in the Wind" czy "Like a Rolling Stone" zostały uznane za hymny jego pokolenia. Wcześniej Bob Dylan otrzymał też nagrody Grammy, Oskara i Pulitzera. Wyróżnienie ustanowione w testamencie przez szwedzkiego wynalazcę Alfreda Nobla, po raz pierwszy zostało przyznane w 1901 roku.

Bob Dylan nie był faworytem w tegorocznych przednoblowskich spekulacjach, ale jego nazwisko jako potencjalnego kandydata do Nobla pojawiało się w poprzednich latach. Wielu przypuszczało jednak, że po ponad 20 latach Nobel trafi nareszcie do autora z USA.

Szwedzka Akademia nie publikuje listy kandydatów do tej nagrody. Na kogo padnie wybór, zastanawiają się krytycy, wydawcy i dziennikarze. W tym roku wymieniane były takie nazwiska, jak: Japończyk Haruki Murakami, Kenijczyk Ngugi wa Thiong'o, Amerykanin Philip Roth i Joyce Carol Oates, także z USA. Był wśród nich syryjski poeta Adonis i Polak Adam Zagajewski. W ubiegłym roku laureatką została Swiatłana Aleksijewicz, białoruska pisarka i dziennikarka, tworząca w języku rosyjskim.

Literackim Noblem zostało dotąd uhonorowanych 112 osób, w tym czworo Polaków - Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz i Wisława Szymborska.

Od lat nagroda wzbudza wiele kontrowersji, zwłaszcza, że nie dostali jej niektórzy autorzy, którzy weszli do klasyki literatury światowej XX wieku. Wśród wielkich a pominiętych nazwisk są między innymi, Marcel Proust, James Joyce, Vladimir Nabokov, Jorge Luis Borges i Julio Cortazar. Dwukrotnie w historii, osoby nagrodzone literackim Noblem odmówiły jego przyjęcia. Był to Borys Pasternak, który podjął decyzję i nieprzyjęciu nagrody pod wpływem nacisków władz Związku Radzieckiego oraz Jean-Paul Sartre, który uznał, że odebranie jej uniemożliwiłoby mu bycie filozofem.

Na podstawie: PAP, IAR