To był rok 2016...

Odsłonięcie na starówce wileńskiej  ławeczki multimedialnej z muzyką Michała Kleofasa Ogińskiego i gra miejska poświęcona jego życiu i działalności zakończyły cykl wydarzeń poświęconych 250. rocznicy urodzin wybitnego polskiego kompozytora, dyplomaty, działacza politycznego, zasłużonego dla Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wilno zyskało nową atrakcję turystyczną. Jak się okazało, grająca ławeczka kusi nie tylko melomanów, lecz również wandali. 

Luty 

W lutym w Wilnie pojawiła się pierwsza dwujęzyczna tabliczka: na budynku mieszczącym się przy ulicy Islandijos 1 odsłonięto tabliczkę z nazwą ulicy w języku islandzkim. Był to gest przyjaźni władz Wilna wobec Islandii, która w 1991 r. jako pierwsza uznała niepodległość Litwy. W kolejnych miesiącach w stolicy Litwy odsłonięte zostały również tabliczki w językach angielskim (skwer Vašingtono), rosyjskim (ul. Rusų), polskim (ul. Varšuvos), hebrajskim i jidysz (ul. Žydų), tatarskim (ul. Totorių), karaimskim (ul. Karaimų), niemieckim (ul. Vokiečių), łotewskim (Latvių). 

15 lutego odbyła się konsekracja pierwszego na świecie kościoła pod wezwaniem bł. ks. Michała Sopoćki, szerzyciela kultu Miłosierdzia Bożego. Spowiednik św. siostry Faustyny został patronem kościoła w Czarnym Borze. 

Marzec

Tytuł Najweselszej Szkoły Wileńszczyzny i Grand Prix organizowanego przez Wilnotekę Kabaretonu StuDnia 2016 zdobyła Szkoła Średnia im. J. Lelewela. "Gwiezdne wojny" w wersji maturzystów - przedstawienie nawiązujące do toczonej przez społeczność tej szkoły batalii o zachowanie budynku na Antokolu i zdobycie przez szkołę statusu gimnazjum - cieszyły się największym uznaniem jury. W nagrodę młodzież wybrała się w rejs po Bałtyku. W realnym świecie, nie tym scenicznym, wojna o pozostanie na Antokolu została przegrana - szkoła musiała się przenieść na Żyrmuny, ale nowy rok szkolny rozpoczęła już jako Szkoła Inżynierii im. J. Lelewela, a w grudniu Ministerstwo Oświaty i Nauki przyznało szkole status gimnazjum.

Zespół Tańca Ludowego "Perła" z generałem Agnieszką Olszewską wygrał show telewizyjne Walki Tańców Ludowych "Kadagys". Żaden inny zespół taneczny uczestniczący w projekcie nie miał takiego wsparcia widzów: podczas finału polski zespół z Niemenczyna zdobył 2 379 głosów internautów i ponad 13 tys. głosów telefonicznych.

XXVII Olimpiadę Literatury i Języka Polskiego na Litwie wygrała Dominika Wasilewska ze Szkoły Średniej im. Wł. Syrokomli. 

Kwiecień

Wspaniała wileńska młodzież w ramach przygotowań do XXXI Światowych Dni Młodzieży w Krakowie nagrała polsko-litewską wersję hymnu Święta Młodych "Błogosławieni miłosierni". Premiera teledysku odbyła się w Święto Miłosierdzia Bożego. Realizacja: Edwin Wasiukiewicz i Patryk Lisowski z Wilnoteki.

Piętnaście zespołów teatralnych wzięło udział w jubileuszowym XX Festiwalu Teatrów Szkolnych "Wilno 2016", organizowanym przez Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie "Macierz Szkolna". 

30 kwietnia ulicami Wilna przeszedł wielotysięczny biało-czerwony Marsz Solidarności. W ten sposób mieszkający na Litwie Polacy uczcili Dzień Polonii i Polaków za Granicą oraz 1050. rocznicę chrztu Polski i 225. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Kolejna część obchodów odbyła się na placu Ratuszowym w Wilnie, gdzie wystąpiły polskie zespoły artystyczne oraz gość specjalny - Golec uOrkiestra.

2 maja, w Dniu Polonii i Polonii za Granicą po kilku latach przerwy reaktywowana została placówka korespondencyjna Telewizji Polskiej w Wilnie. Wileńska redakcja jest szóstą - po Waszyngtonie, Moskwie, Berlinie, Brukseli i Rzymie (Watykanie) - zagraniczną placówką korespondencyjną Telewizji Polskiej, a swoją siedzibę ma w Wilnotece!

W dniach 6-8 maja w Wilnie odbył się Narodowy Kongres Miłosierdzia - największe wydarzenie Roku Miłosierdzia na Litwie. W programie znalazły się konferencje, spotkania, dyskusje, koncerty i spektakle teatralne. 

Z okazji obchodzonego w pierwszą niedzielę maja Dnia Matki prezydent Dalia Grybauskaitė uhonorowała orderem "Za zasługi dla Litwy" 44 kobiety z całej Litwy, które urodziły i wychowały siedmioro i więcej dzieci. W gronie odznaczonych kobiet były dzielne Polki z Wileńszczyzny: Maria Wersałowicz z rejonu wileńskiego, która urodziła i wychowała siedmioro dzieci, Marianna Nowikiewicz z rejonu trockiego, również matka siedmiorga dzieci i Janina Stackiewicz, matka jedenaściorga dzieci. 

Akcja Wyborcza Polaków na Litwie zmieniła nazwę. Podczas VIII zjazdu sprawozdawczo-wyborczego AWPL przyjęta została nowa - Akcja Wyborcza Polaków na Litwie - Związek Chrześcijańskich Rodzin. Kilka miesięcy później, w sierpniu zmienione zostało logo partii.

Społeczność polska uczciła 80. rocznicę złożenia na Cmentarzu na Rossie serca Marszałka Józefa Piłsudskiego i prochów jego matki. 

12 maja w Krakowie przedstawiciele parafii św. Piotra w Solecznikach odebrali z rąk kardynała Stanisława Dziwisza relikwie św. Jana Pawła II i św. Faustyny. Wprowadzenie relikwii do parafii św. Piotra zostało połączone z obchodami Bożego Ciała. Uroczystości zgromadziły w kościele wielu wiernych.

Czerwiec

Rada Samorządu Rejonu Solecznickiego nadała tytuł honorowego obywatela rejonu solecznickiego ks. biskupowi Aleksandrowi Kaszkiewiczowi, ordynariuszowi diecezji grodzieńskiej. Oficjalna uroczystość nadania tytułu odbyła się 5 czerwca w pałacu Balińskich w Jaszunach.

Redakcja portalu Wilnoteka.lt została laureatem prestiżowej Nagrody im. Macieja Płażyńskiego przyznawanej dziennikarzom i mediom służącym Polonii. Wręczenie nagrody odbyło się 18 czerwca 2016 r. w Muzeum Emigracji w Gdyni.

Lipiec

Po 25 latach dyskusji, ruszyła rewitalizacja placu Łukiskiego w Wilnie. Władze miasta planują uroczyste otwarcie odnowionego placu we wrześniu 2017 roku.

93 absolwentów z 41 szkół z całej Litwy, którzy najlepiej zdali egzaminy maturalne, zostało zaproszonych przez premiera Litwy na uroczystość do Pałacu Władców. W gronie najlepszych byli absolwenci Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie Ewelina Wołowiczewa i Tomasz Suchodolski oraz Daniel Rogoża z Gimnazjum w Ejszyszkach.

Sierpień

22-letni Robert Tworogal z Wilna, absolwent Szkoły im. Sz. Konarskiego w Wilnie, był jedynym gimnastykiem uprawiającym wielobój gimnastyczny, który reprezentował Litwę na XXXI Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Rio de Janeiro, jak również jedynym Polakiem w olimpijskiej kadrze Litwy. 

Władze Wilna obiecały do 26 sierpnia zakończyć remont w budynku przy ul. Minties, do którego z Antokola miała się przenieść Szkoła Inżynierii im. J. Lelewela. Na kilka dni przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego żadna z sal lekcyjnych nie była jeszcze gotowa. Społeczność szkolna, mimo nacisków stołecznego samorządu, nie zgodziła się na przeprowadzkę do niewykończonego budynku. Ostatecznie przeprowadzka odbyła się dopiero w październiku. 


Wrzesień

W Wilnie pojawiły się dwie kolejne dwujęzyczne tabliczki: litewsko-rosyjska i litewsko-polska. O ile jednak odsłonięcie na starówce wileńskiej tabliczki z nazwą ulicy Rusų w języku rosyjskim odbyło się bez jakichkolwiek protestów ze strony przeciwników dwujęzyczności, to uroczystości odsłonięcia tabliczki z nazwą "ulica Warszawska" na Rossie towarzyszyła pikieta narodowców. Po upływie dwóch miesięcy, zaraz po obchodach Święta Niepodległości Polski, tabliczka zniknęła. 

Urodzony na Litwie polski noblista Czesław Miłosz został upamiętniony w mieście jego młodości w nietypowy sposób: na schodach na wileńskiej starówce noszących jego imię zostały wykute fragmenty wierszy poety - po polsku i w tłumaczeniu na język litewski. Można je czytać zarówno schodząc, jak i wchodząc po schodach.

Październik
 

"Gaudeamus" po raz 10. zabrzmiał dla studentów Wydziału Ekononomiczno-Informatycznego Filii w Wilnie Uniwersytetu w Białymstoku. Jest to pierwszy rok akademicki dla 120 studentów I roku ekonomii, informatyki i europeistyki oraz nowej dziekan wydziału - dr hab. Mieczysławy Zdanowicz. 

Na Litwie odbyły się wybory parlamentarne. Polacy po raz kolejny postawili na Akcję Wyborczą Polaków na Litwie - Związek Chrześcijańskich Rodzin. Dzięki głosom Wileńszczyzny partia uchodząca za reprezentantkę polskiej społeczności przekroczyła pięcioprocentowy próg wyborczy i trafiła do litewskiego sejmu. W ławach poselskich zasiadło ośmiu przedstawicieli tej partii. 

Głośnym echem odbiły się jesienne incydenty w Ejszyszkach i okolicach. Najpierw białą farbą został oblany pomnik - krzyż, upamiętniający mieszkańców miasta i okolic, którzy w latach 1939-1959 zmarli, zostali wywiezieni lub zmuszeni do opuszczenia rodzinnych stron. Dwa tygodnie później spiłowany został drewniany krzyż przed ejszyskim kościołem. 20 listopada zbeszczeszczono trzy krzyże: w miejscowości Hornostaiszki drewniany krzyż został spiłowany, w Montwiliszkach i Wiszkuńcach natomiast krzyże podpiłowano. Policja wszczęła dochodzenie, sprawcy dotychczas nie zostali ujęci.

Zanim politycy litewscy nie mogą się zdecydować, jak rozstrzygnąć kwestię pisowni nielitewskich nazwisk, sądy stają po stronie obywateli domagających się pisowni nazwisk w oryginale. W ciągu roku zapadło kilka pozytywnych decyzji sądowych. Prawo do pisowni imienia i nazwiska córki w oryginale wywalczył między innymi prawnuk Adama Mickiewicza - Roman Gorecki-Mickiewicz.

Listopad

Blisko 5 tys. euro zebrano podczas tegorocznej kwesty "Pomnikom Rossy" zorganizowanej na Wileńszczyźnie dzięki zaangażowaniu Polskiego Stowarzyszenia Medycznego na Litwie. Udana była również akcja "Światełko pamięci": 1 listopada zabytkową wileńską nekropolię rozjaśniło ponad 9 tys. zniczy. 

XXV Konkurs Recytatorski im. Adama Mickiewicza "Kresy 2016" na Litwie wygrał Radosław Stasiło z Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie, który na początku grudnia wespół z Emilem Szostakiem z tegoż gimnazjum i Julianem Germanowiczem z Gimnazjum im. Konstantego Parczewskiego w Niemenczynie reprezentował Litwę podczas tegorocznych spotkań laureatów konkursu w Białymstoku. 

Instytut Polski w Wilnie uczcił 20-lecie działalności. Okolicznościowe koncerty, wystawy, przeglądy filmowe odbywały się przez cały rok. Punktem kulminacyjnym był koncert w Filharmonii Narodowej: Litewska Narodowa Orkiestra Symfoniczna i pianista Petras Geniušas wystąpili z polskim mistrzem batuty Mirosławem Błaszczykiem.

Blisko 11 tys. euro zostało zebranych podczas koncertu "Drzewo Nadziei", zorganizowanego przez Związek Harcerstwa Polskiego na Litwie na rzecz budowy działu dziecięcego Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie. Kolejne 6,2 tys. euro wpłynęło na konto hospicjum po spektaklu "Oskar i pani Róża" w wykonaniu teatru "Wędrówka" z Gimnazjum im. św. Rafała Kalinowskiego w Niemieżu. Były to pieniądze zebrane w szkołach rejonu wileńskiego.

Grudzień

20 grudnia do użytku oddana została zachodnia obwodnica Wilna - jedna z najważniejszych stołecznych arterii, na którą wilnianie czekali od lat. Otwarcie nowej drogi odciążyło centrum miasta, a przede wszystkim zakorkowane dotychczas ulice Laisvės i Geležinio vilko. 

Rok 2016 można by nazwać rokiem osuwającej się Góry Giedymina. W lutym powstały pierwsze osuwiska, z biegiem czasu groźnie wyglądających miejsc przybywało, aż wreszcie w grudniu zapadła decyzja o całkowitym zakazie wstępu na wzgórze. 

Alicja Klimaszewska, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą, została nagrodzona za zasługi dla Wilna - kapituła składająca się z przedstawicieli świata nauki, kultury, sztuki oraz samorządowych polityków przyznała jej statuetkę św. Krzysztofa. 

Ministerstwo Oświaty i Nauki przyznało status gimnazjum pięciu polskim szkołom. Są to: Szkoła Inżynierii im. Joachima Lelewela w Wilnie, Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli w Wilnie, Szkoła Średnia w Zujunach (rejon wileński), Szkoła Średnia im. św. Kazimierza w Miednikach (rejon wileński), Szkoła Średnia w Połukniu (rejon trocki). Obecnie na Litwie działa 36 gimnazjów z polskim językiem nauczania.

Na podstawie: Inf.wł.