Dzień Pamięci o Zagładzie Romów i Sinti
Uroczystości zorganizowane zostały w 74. rocznicę likwidacji przez Niemców obozu cygańskiego w Birkenau. W nocy z 2 na 3 sierpnia w komorze gazowej zamordowali ostatnich żyjących Romów. Dotychczas ich liczbę szacowano na ok. 3 tysiące. Dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński, przywołując wyniki ostatnich ustaleń kierownika Centrum Badań placówki Piotra Setkiewicza, podał, że liczba ta wynosiła 4,2 tys. osób.
Uczestnicy przeszli w marszu milczenia kilkaset metrów od bramy w obozowym ogrodzeniu pod monument upamiętniający zgładzonych Romów. Na obelisku widnieje inskrypcja: „W hołdzie Romom, więźniom obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. W tym miejscu w latach 1940–1945 więziono, torturowano i zamordowano tysiące Romów, ofiar niemieckiego faszyzmu”. Ufundowany on został w 1973 r. przez Związek Sinti i Romów w Niemczech.
Podczas uroczystości głos zabrała m.in. ocalona z zagłady niemiecka Romka Rita Prigmore. Wraz z siostrą bliźniaczką zostały odebrane matce i poddane eksperymentom medycznym w celu zmiany koloru oczu. Jej siostra nie przeżyła.
„Przebaczenie to wielka siła. Tylko ono może zapewnić dobrą przyszłość. Nienawiść zatruwa życie i przyszłość” – powiedziała podczas obchodów.
„74 lata temu na tej ziemi, na której dziś stoimy, istniało piekło. Oprawcy niemieccy zorganizowali to piekło w sposób niezwykle uporządkowany” – powiedziała z kolei uczestnicząca w obchodach wicepremier Beata Szydło.
Wicepremier mówiła, że należy pamiętać i przypominać o hitlerowskim totalitaryzmie, który w imię nieludzkiej ideologii skazał niewinnych ludzi na śmierć. „Nazistowska propaganda chciała ich skazać także na zapomnienie. Lecz my pamiętamy i swoją obecnością dziś tutaj dajemy temu świadectwo. Będziemy stale przypominać o tym – ku przestrodze! By nie zdarzyło się to nigdy więcej!” – podkreśliła.
W obchodach rocznicowych wzięła również udział komisarz Rady Europy ds. Praw Człowieka Dunja Mijatović, a także niemiecka dziennikarka Beate Klarsfeld, zaangażowana na rzecz wyjaśnienia i rozliczenia nazistowskiej przeszłości.
Uroczystości zgromadziły przy pomniku w byłym obozie Auschwitz kilkuset uczestników. Są wśród nich przedstawiciele środowisk romskich z europejskich krajów, dyplomaci oraz młodzież.
Romowie stanowili pod względem liczebności trzecią grupę deportowanych do KL Auschwitz po Żydach i Polakach. Transporty z nimi przyjeżdżały z czternastu państw. Trafiali głównie do obozu cygańskiego. Między 26 lutego 1943 r. a 21 lipca 1944 r. Niemcy deportowali tam blisko 21 tys. osób.
Ogółem w Auschwitz więzionych było ok. 23 tys. Romów. Niemcy zamordowali ok. 21 tys. Szacuje się, że w wyniku prześladowań i terroru w latach III Rzeszy śmierć poniosła połowa populacji Romów zamieszkującej Niemcy lub obszary przez nie okupowane.
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zagładzie Romów obchodzony jest 2 sierpnia od 1997 roku.
Na podstawie: PAP, IAR
