Dzień Pamięci Polaków Ratujących Żydów: wydarzenia online
Delegacja Muzeum Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej imienia Rodziny Ulmów w Markowej i Gminy Markowa złoży dziś wieńce na grobie Rodziny Ulmów na cmentarzu parafialnym w Markowej, przy pomniku Rodziny Ulmów w Sadzie Pamięci oraz pomniku poświęconym pamięci żydowskich ofiar Zagłady i ich anonimowych polskich wspomożycieli na placu muzealnym.
Muzeum w Markowej jest pierwszą w Polsce placówką muzealną zajmującą się tematyką ratowania ludności żydowskiej na okupowanych ziemiach polskich podczas Zagłady. W tym roku przygotowało specjalny spot w dwóch wersjach językowych (polskiej i angielskiej), emitowany nie tylko w mediach społecznościowych, lecz także na 680 ekranach w pociągach kursujących w 4 województwach: podkarpackim, małopolskim, świętokrzyskim i lubelskim, a także na antenach TVP. Zorganizowano też konkurs plastyczny pod hasłem „Rodzina Ulmów z Markowej. Historia, która inspiruje”.
W mediach społecznościowych Muzeum trwa kampania edukacyjno-popularyzacyjna, przypominająca losy Polaków pomagających Żydom w czasie Holokaustu. W jej ramach prezentowane są biogramy kolejnych podkarpackich Sprawiedliwych, do których Muzeum dotarło w swoich badaniach i których nazwiska miały zostać odsłonięte na muzealnej Ścianie Pamięci podczas tegorocznych obchodów 24 marca. Wkrótce zaprezentowana zostanie najnowsza wystawa czasowa pod tytułem „Czy można im było w tej samotności pomóc?/ Was there any way to help them in this desolation?”, poświęcona różnym historiom ratowania Żydów przez polską ludność podczas II wojny światowej i okupacji niemieckiej.
Z kolei Instytut Pileckiego realizuje projekt „Zawołani po imieniu”. Odkrywane przez naukowców w archiwach, zapomniane historie przywracane są lokalnym społecznościom i całemu krajowi, a ich bohaterowie upamiętniani są kamieniami z tablicami, odsłanianymi w miejscach zdarzeń. Dziś Instytut Pileckiego w mediach i w internecie „zawoła po imieniu” Polaków zamordowanych za pomoc Żydom i przypomni ich historie. Instytut zaprasza wszystkich do okazania pamięci o bohaterach i solidarności z rodzinami zamordowanych poprzez zapalenie „płomyka pamięci” – nakładki na zdjęcie profilowe na Facebooku z logo projektu „Zawołani po imieniu”.
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zaprasza dziś na wykład doktora habilitowanego Grzegorza Berendta – zastępcy dyrektora Muzeum, który zostanie udostępniony online w mediach społecznościowych Muzeum. Poruszony będzie między innymi temat zorganizowanych form pomocy oraz wsparcia, jakie zostało udzielone Żydom, dzięki pomocy pojedynczych osób i rodzin.
Muzeum Historii Polski przygotowało wystawę online „Jan Karski. Bohater ludzkości” oraz portal edukacyjny w dwóch wersjach językowych (polskiej i angielskiej) – www.karski.muzhp.pl. Strona jest pakietem edukacyjnym na temat misji życia legendarnego kuriera z Warszawy. Znajdują się tam fragmenty wywiadów, raporty i wspomnienia Jana Karskiego, mapa jego podróży. Dostępne są również fragmenty filmu o Janie Karskim Sławomira Grünberga, a także materiały dydaktyczne, w tym scenariusze lekcji.
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN upamiętnia Polaków ratujących Żydów podczas Zagłady w ramach projektu „Polscy Sprawiedliwi – Przywracanie Pamięci”. Na portalu „Polscy Sprawiedliwi” (sprawiedliwi.org.pl) Muzeum udostępniło niemal 1000 historii pomocy, a w związku z 76. rocznicą zbrodni w Markowej i obchodzonym Dniem Pamięci, instytucja przygotowała specjalną odsłonę portalu. Muzeum zachęca do przesyłania opowieści o pomocy niesionej Żydom podczas II wojny światowej.
Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej przedstawia nieznaną historię dwóch mieszkanek Zatora – Władysławy Ochwat-Wrażeń i Marii Hajdo-Wieliczko, które z narażeniem życia pomogły żydowskiej dziewczynce – Noemi Berter. Pierwsza z nich w ubiegłym roku została uhonorowana medalem i dyplomem „Sprawiedliwej wśród Narodów Świata”.
Muzeum w Tykocinie dzięki zdjęciom i archiwalnym dokumentom pozyskanym miedzy innymi ze zbiorów United States Memorial Holocaust Museum w swoich kanałach komunikacyjnych prezentuje materiały związane z historią tykocińskiego nauczyciela Wacława Białowarczuka, który ocalił uciekinierkę z białostockiego getta Marysię Rozensztajn (Pakulską).
Narodowy Dzień Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką został ustanowiony z inicjatywy Prezydenta RP w 2017 roku, w rocznicę śmierci rodziny Ulmów z Markowej. 24 marca 1944 roku w wyniku donosu niemieccy żandarmi rozstrzelali rodzinę Ulmów: ciężarną Wiktorię i Józefa oraz ich 6 dzieci. Wraz z nimi zginęło 8 ukrywanych przez nich Żydów.
Polacy, a także przedstawiciele innych krajów, którzy w czasie okupacji niemieckiej ratowali Żydów, otrzymują odznaczenie honorowe przyznawane od 1963 r. przez izraelski Instytut Yad Vashem. Sprawiedliwymi wśród Narodów Świata są osoby nieżydowskiego pochodzenia, które podczas II wojny światowej okazały Żydom bezinteresowną pomoc. Na swojej stronie internetowej Yad Vashem podaje, że do 1 stycznia 2019 r. wyróżnił ponad 27 362 bohaterów, w tym 6 992 Polaków, którzy tworzą największą grupę Sprawiedliwych spośród obywateli 51 krajów świata.
Na podstawie: IAR, PAP, KAI
