Gaon Wileński upamiętniony na okolicznościowej monecie
„Ukazanie się kolekcjonerskiej srebrnej monety wydanej z okazji 300. rocznicy urodzin Gaona Wileńskiego jest naszym wyrazem szacunku dla tej jednej z najwybitniejszych postaci w historii Żydów na Litwie i świecie, a jednocześnie – docenieniem wkładu kultury żydowskiej w dziedzictwo naszego kraju” – cytowany jest w komunikacie prasowym prezes Banku Litewskiego Vitas Vasiliauskas.
Na rewersie okolicznościowej monety przedstawiono hebrajską literę ש (szin). Jej zapis graficzny przypomina przypuszczalną symboliczną koronę Gaona Wileńskiego. Według zasad gematrii (systemu numerologii opierającej się na języku i alfabecie hebrajskim) litera ta oznacza również liczbę 300.
Umieszczony na monecie napis ה גר"א to skrót od hebrajskiego określenia „Ha Gaon Rabbi Elyahu”, co w tłumaczeniu na język polski brzmi: „Gaon (Geniusz) Rabin Eliasz”.
U dołu monety na symbolicznym zwoju Tory wybito liczbę 300.
Awers monety przedstawia znak litwaków (Żydów i ich potomków z terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego) – symbol tożsamości Żydów na Litwie jako obywateli z państwem litewskim od czasów wielkiego księcia litewskiego Giedymina.
Wzdłuż otoku monety widnieją napisy „Rok Gaona Wileńskiego i Historii Żydów na Litwie” w językach litewskim i hebrajskim. Liczba 5780 oznacza rok 2020 w kalendarzu żydowskim.
Na zdjęciu: awers monety wydanej przez Bank Litewski z okazji 300. rocznicy urodzin Gaona Wileńskiego, fot. lb.lt
Monetę zaprojektowała grupa twórcza JUDVI& AŠ (Viktorija Sideraitė Alon, Jūratė Juozėnienė i Albinas Šimanauskas).
Moneta ukazała się w nakładzie 2,5 tys. sztuk. Została wybita w Litewskiej Mennicy ze srebra Ag 925. Cena monety – 62 euro.
Przypomnijmy, z okazji 300. rocznicy urodzin Gaona Wileńskiego 5 czerwca br. ukazał się okazjonalny znaczek pocztowy.
Gaon Wileński – Eliasz ben Salomon Zalman – jest jednym z najwybitniejszych myślicieli żydowskich wszech czasów. Urodził się w 1720 roku w miasteczku Sielec nieopodal Brześcia (obecnie Białoruś). Jednak faktycznie przez całe swoje życie (oprócz kilku lat nauki w Kiejdanach) mieszkał i pracował w Wilnie, rozsławiając jego imię na cały świat.
Był to człowiek obdarzony wyjątkową erudycją. Samodzielne studia podjął w wieku zaledwie 10 lat.
Gaon Wileński najbardziej jest znany dzięki prowadzonym przez niego badaniom nad Talmudem – jedną z podstawowych ksiąg judaizmu. Korygował błędy, jakie na przestrzeni wieków się do niej wdały, zapisując swoje sprostowania na marginesach księgi.
Zdaniem Gaona Wileńskiego, błędy do Talmudu trafiły z powodu wielokrotnego przepisywania tej jednej z najważniejszych dla Żydów księgi.
Do dziś zachowały się egzemplarze Talmudu z zapisanymi odręcznie przez Gaona Wileńskiego komentarzami, a wprowadzone przez niego korekty zostały wciągnięte do późniejszych wydań Talmudu.
Interesującym jest fakt, że Mędrzec ów żył bardzo skromnie, unikał wystąpień publicznych, prawie cały swój czas poświęcił studiowaniu tekstów religijnych, zgłębiał również nauki świeckie, wierząc, że pomoże mu to w lepszym zrozumieniu tekstów religijnych.
Gaon Wileński sam niczego nie publikował – po jego śmierci uczynili to jego synowie, zięciowie, uczniowie. Nie zajmował również żadnych oficjalnych stanowisk.
Gaon Wileński – Eliasz ben Salomon Zalman – zmarł w Wilnie w 1797 roku. Jego grób mieści się obecnie (po kilkukrotnych przenosinach) na stołecznym żydowskim cmentarzu przy Szosie Suderwskiej 1 (Sudervės kelias 1).
Na podstawie: bns.lt, lrt.lt, post.lt
