Jakim powietrzem oddychają mieszkańcy Wilna?


Fot. pixabay.com
W ostatnich dziesięcioleciach emisja szkodliwych związków w Europie znacznie spadła, co doprowadziło do poprawy jakości powietrza, twierdzą eksperci z Europejskiej Agencji Środowiska. Prawda, że ​​stężenia są nadal zbyt wysokie i problem pozostaje. W jaki sposób stolica Litwy radzi sobie z wyzwaniami związanymi z zanieczyszczeniem powietrza i co sugerują eksperci?




Oceniając wskaźniki ostatniej dekady, stężenia zanieczyszczeń w powietrzu Wilna, według danych Agencji Ochrony Środowiska, z roku na rok rosną, a pod względem wskaźników jakości powietrza pozostajemy w tyle za innymi stolicami europejskimi. Najwyższe zanieczyszczenie odnotowuje się w zimnej porze roku, gdy do zanieczyszczeń transportowych przyczynia się ogrzewanie cieplne. Specjaliści nie są zadowoleni z jakości powietrza, dane pokazują, że w Wilnie się ona nie poprawia.

To prawda, że ​​w tym roku były nieco lepsze trendy – zmniejszyło się zanieczyszczenie powietrza generowane przez sektor transportu. Specjaliści takie wyniki przypisują pandemii COVID-19 i spowolnionemu trybu życia. Jedynie na stacji pomiaru jakości powietrza w Leszczyniakach (Lazdynai) odnotowano inne wyniki – wzrosło stężenie cząstek stałych. Według ekspertów było to spowodowane intensywnymi pracami budowlanymi na przyległych terenach.

W Wilnie badania jakości powietrza są przeprowadzane w czterech stacjach monitorowania otaczającego powietrza: Senamiesčio, Žirmūnų, Savanorių i Lazdynų. Badane są cząstki tware, tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla, c, metale ciężkie i inne zanieczyszczenia.

Najbardziej zanieczyszczające są transport, ogrzewanie i budownictwo

Zdaniem Vilmy Bimbaitė, szefowej Wydziału Oceny Jakości Powietrza Agencji Ochrony Środowiska, powietrze w stolicy najbardziej zanieczyszczane jest przez sektor transportu, ciepłownictwa i budownictwa. To prawda, że ​​część zanieczyszczeń powietrza na Litwę, a także do Wilna, dochodzi z innych krajów, głównie z Polski, Białorusi i Ukrainy.

Specjalistka zapewniła, że zanieczyszczenia transportowe to nie tylko zanieczyszczenia z silników samochodowych, lecz także zwiększone zanieczyszczenia, tj. kurz z brudnych ulic i chodników podczas dużego ruchu. Ponadto prace budowlane i remontowe dróg w mieście są często prowadzone bez przestrzegania wymagań środowiskowych.

Wskaźniki jakości powietrza są najgorsze tam, gdzie panuje szczególnie duży ruch uliczny oraz na obszarach o dużej koncentracji ogrzewania domów jednorodzinnych na paliwa stałe. W takich miejscach notuje się wysokie stężenia cząsteczek twarych, dwutlenku azotu, benzopirenu i tlenku węgla.

Rozwiązania poprawiające jakość powietrza

V. Bimbaitė wezwała mieszkańców do wybierania bardziej przyjaznych dla środowiska pojazdów lub pieszych wycieczek, używania czystego paliwa do ogrzewania domu, odpowiedniego dbania o system grzewczy i o izolację cieplną budynku, gdyż wszystko to przyczynia się do poprawy jakości powietrza.
 
Specjaliści Agencji Ochrony Środowiska poradzili samorządowi miasta Wilna rozbudowę sieci ciepłowniczej w mieście i na wsiach, znalezienie źródeł finansowania rekompensat za nowe, bardziej ekologiczne urządzenia grzewcze oraz uświadomienie społeczeństwu, w jaki sposób mieszkańcy mogą przyczynić się do poprawy jakości powietrza.
 
Mindaugas Bernatonis, Główny Specjalista Agencji Działu Oceny Jakości Powietrza, zaproponował również stworzenie ścisłej regulacji prawnej na wszystkich etapach budowy i przebudowy, która miałaby zapobiegać przedostawaniu się pyłu do środowiska. Zapewnienie większej liczby stref niskoemisyjnych w mieście, odnowienie transportu komunikacji miejskiej, częstsze oczyszczanie pyłu z piasku-soli, osadzającego się na drogach na terenie miasta.
 
Zdaniem ekspertów Agencji czas na odpalanie fajerwerków powinien być ograniczony i należy dążyć do innych środków mających na celu ograniczenie sprzedaży artykułów pirotechnicznych. Należy kontnuować pomyślną rozbudowę sieci ścieżek rowerowych i pieszych oraz pielęgnację terenów zielonych w mieście.

Ekologia jest zgodna z interesami gospodarczymi
 
„Według badania zleconego przez Komisję Europejską dotyczącego jakości życia w miastach, ponad 94% wilnian jest zadowolona z życia w stolicy. Ten wskaźnik satysfakcji jest powyżej średniej dla badanych miast UE. Co więcej, tych, którzy uważają, że jakość życia poprawiła się w ciągu pięciu lat, jest 60%, a liczba ta jest wyjątkowo wysoka w UE, co stawia nas wśród 10 miast, w których ludzie uważają, że dobrze się żyje. Ekonomiści są bardzo zadowoleni z tego wskaźnika, ponieważ wysokie oczekiwania oznaczają również większy potencjał nowych inwestycji. Tylko czy można koordynować działalność gospodarczą przy jednoczesnym utrzymaniu dobrej jakości powietrza i innych wskaźników ekologicznych?” – zapytała Ieva Budraitė, szefowa Green Policy Institute.
 
Podczas wirtualnego spotkania „Stan środowiska Wilna – gdzie jesteśmy?”, zorganizowanego przez Instytut Zielonej Polityki we współpracy z Samorządem Miasta Wilna, eksperci uznali, że można połączyć działalność gospodarczą z interesami ekologicznymi. Remigijus Lapinskas, prezes Instytutu Zielonej Polityki, zapewnił, że istnieją konkretne praktyczne rozwiązania w tym zakresie. Na przykład częstsze mycie ulic i dodatkowy wymóg, aby ciężkie pojazdy myły koła przed opuszczeniem placu budowy, przynajmniej nieznacznie zmniejszyłyby zanieczyszczenie powietrza.
 
R. Lapinskas zwrócił również uwagę na inne wyzwanie, którym stolica będzie musiała się wkrótce zająć – kogeneracyjna spalarnia odpadów w Wilnie. Zaproponował wprowadzenie systemu monitorowania zanieczyszczeń elektrowni w czasie rzeczywistym, aby mieszkańcy mogli w każdej chwili zobaczyć wskaźniki zanieczyszczenia powietrza.
 
Wilno ma taką samą wielkość jak Paryż, ale populacja jest tu znacznie mniejsza, co pozwala stolicy pozostać stosunkowo zielonym miastem. Jednak R. Lapinskas zasugerował zachowanie i sadzenie nowych roślin obok starych, ale nie poprzez ich całkowite usuwanie. Według niego ochrona i rozwój zieleni miejskiej staje się szczególnie ważnym zagadnieniem w walce z zanieczyszczeniem powietrza i zmianami klimatycznymi.

Na podstawie: madeinvilnius.lt