Jonas Jablonskis patronem skweru w Wilnie
Wilnoteka.lt, 18 stycznia 2018, 16:52
Skwer im. Jonasa Jablonskisa w Wilnie, fot. vilnius.lt/Saulius Žiūra
Skwer przy stołecznym samorządzie będzie odtąd nosił imię Jonasa Jablonskisa – literaturoznawcy, twórcy współczesnego języka litewskiego. Stosowną decyzję z okazji zbliżającego się stulecia odrodzenia państwa litewskiego we środę, 17 stycznia podjęła Rada Samorządu m. Wilna.
Skwer mieści się u zbiegu al. Konstitucijos oraz ulic Kalvarijų i Lvovo, tuż obok budynku stołecznego samorządu. Jest w pełni zagospodarowany, dotychczas jednak nie miał nazwy. Nowa wybrana została nieprzypadkowo – w latach 1904–1906 Jonas Jablonskis mieszkał nieopodal tego miejsca w domu pod nr 20 przy ul. Kalvarijų.
Z propozycją nadania skwerowi imienia J. Jablonskisa wystąpiła Paulė Kuzmickienė, radna stołecznego samorządu z ramienia Związku Ojczyzny – Litewskich Chrześcijańskich Demokratów.
Skwer zdobi ustawiona w 2009 roku rzeźba „Šviesa” („Światło”) dłuta Vidmantasa Gylikisa, zaprojektowana przez architekta Mariusa Markūnasa.
J. Jablonskis (1860–1930) jako pierwszy znormalizował litewski język literacki.
Wprowadził do języka mnóstwo używanych do dnia dzisiejszego neologizmów: nazwy dni tygodnia: pirmadienis (poniedziałek), antradienis (wtorek), trečiadienis (środa), ketvirtadienis (czwartek), penktadienis (piątek), šeštadienis (sobota), sekmadienis (niedziela), nazwy przypadków: vardininkas (mianownik), kilmininkas (dopełniacz), naudininkas (celownik), galininkas (biernik), įnagininkas (narzędnik), vietininkas (miejscownik), terminy językowe: kablelis (przecinek), kabutės (cudzysłów), šauktukas (wykrzyknik), klaustukas (znak zapytania), terminy matematyczne: daugyba (mnożenie), dalyba (dzielenie), skaičius (liczba), apskritimas (okrąg), spindulys (promień), jak również wyrazy: ateitis (przyszłość), praeitis (przeszłość), rašytojas (pisarz), mokykla (szkoła), mokslininkas (naukowiec), degtukas (zapałka), atvirukas (pocztówka), valstietis (chłop), tautieties (rodak).
Na podstawie: vilnius.lt, lt.wikipedia.org
