Józef Mackiewicz. Jedyny sędzia w swojej sprawie *


„Narodowość: antykomunista. Przekonania: kontrrewolucjonista. Kraj pochodzenia: Europa Wschodnia" - tak zawsze o sobie pisał Józef Mackiewicz
        
 
      Józef Mackiewicz urodził się 1 kwietnia 1902 r. w Sankt Petersburgu. Był synem Antoniego Mackiewicza, pochodzącego ze starej rodziny szlacheckiej, pieczętującej się herbem Bożawola, oraz Marii z Pietraszkiewiczów. Jego ojciec był dyrektorem i współwłaścicielem petersburskiej firmy zajmującej się importem wina. Józef był bratem Stanisława i Seweryny (babki Macieja Orłosia - prezentera TVP). W roku 1907 rodzina Mackiewiczów przeniosła się do Wilna, gdzie trzy lata później Józef rozpoczął naukę w gimnazjum klasycznym. Jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim oraz na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, jednak z powodów materialnych nie ukończył studiów. Jego pierwsze publikacje pochodzą z początku lat 20., kiedy pracował w ukazującym się w Wilnie "Słowie". W latach 30. Józef Mackiewicz wydał  tom nowel 16. między trzecią i siódmą, a następnie, w 1938 r., Bunt rojstów. W tym samym roku stanowczo zaprotestował przeciw polityce państwa na kresach, decydując się w konsekwencji na zmianę wyznania na prawosławie.
 
         Po wkroczeniu wojsk sowieckich do Polski uciekł do Kowna, w listopadzie 1939 r. powrócił jednak do przejętego przez Litwinów Wilna, gdzie publikował w "Gazecie Codziennej" - w jednym z dwóch ukazujących się w mieście dzienników. Administracja litewska pozbawiła go prawa do publikacji i ostatecznie Mackiewicz zarabiał na życie jako woźnica i drwal. Po kolejnej zmianie władzy w mieście, tym razem na niemiecką, publikował w "Gońcu Codziennym". To wywołało falę oskarżeń o kolaborację. Sąd specjalny Armii Krajowej skazał Józefa Mackiewicza na karę śmierci, jednakże Sergiusz Piasecki odmówił wykonania wyroku, zaś ppłk Aleksander Krzyżanowski (komendant Okręgu Wileńskiego AK) zdecydował o jego uniewinnieniu. Na zaproszenie niemieckie i za zgodą polskich władz na emigracji, w maju 1943 r. przebywał jako obserwator podczas ekshumacji zwłok zamordowanych polskich oficerów w Katyniu. Swoje przeżycia z tej tragedii zawarł w wywiadzie pt. Widziałem na własne oczy. Nie spodobało się to najwyższym członkom PPR-u i wydali na niego wyrok śmierci. Mackiewicz zmuszony był uciekać kolejno do Warszawy, do Krakowa, skąd w 1945 r. przeniósł się do Rzymu. Tam napisał swego rodzaju białą księgę mordu polskich oficerów noszącą tytuł Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów.


Józef Mackiewicz
Ułan 3. Pułku Strzelców Konnych, rok 1919
 
        W latach 1946-1947 Mackiewicz rozpoczął regularne publikowanie swoich artykułów w kilku pismach emigracyjnych, m.in. w paryskiej "Kulturze". Zawirowania powojenne nie pozwoliły mu długo cieszyć się stałym miejscem zamieszkania, a jego ostatnim życiowym przystankiem stało się Monachium, gdzie trafił wraz z żoną w 1955 r. Tam też opublikował swoje dwie kolejne książki: Droga donikąd i Karierowicz. Mnóstwo kontrowersji wzbudziło wydanie przez autora Kontry - powieści o Kozakach dońskich, walczących przeciwko Sowietom. Kolejnymi prowokującymi do dyskusji książkami były: Sprawa pułkownika Miasojedowa, zbiór nowel Pod każdym niebem (ponowne wydanie z 1989 r. nosi tytuł Ściągaczki z szuflady Pana Boga), Lewa wolna (1965 r.) i Nie trzeba głośno mówić (1969 r.). W 1972 r. ukazała się analiza polityki papieża Jana XXIII wobec komunizmu, w 1975 r. w książce Watykan w cieniu czerwonej gwiazdy Mackiewicz kontynuował wątek polityki Kościoła katolickiego wobec komunizmu - tym razem za pontyfikatu papieża Pawła VI. Józef Mackiewicz zmarł 31 stycznia 1985 r. w Monachium, a jego prochy do dziś spoczywają w Londynie. Mackiewicz kierował się w życiu wieloma zasadami, sam twierdził, że jest „jedynym sędzią w swojej sprawie”, a mijająca w tym roku 25. rocznica jego śmierci skłania do rozmyślań i dyskusji na temat tej bynajmniej niepospolitej postaci.
 
 
                                                                                               Piotr Magiera

Komentarze

#1 Czytam teraz 20 tom "Dzieł"

Czytam teraz 20 tom "Dzieł" Mackiewicza. Są tu listy pisarza i jego żony do "Wiadomości". Czyta się znakomicie.

#2 Polecam film "General Nil"

Polecam film "General Nil" 2009 r. Duzo o AK, bezpiece naszej (MBP). W filmie wykorzystano nawet moj rekwizyt (srebrna papierosnice). W filmie tym gra takze moj ulubiony polski aktor Jacek Rozenek (b. do mnie podobny), gra Dyrektora Departamentu Sledczego Min. Bezpieczenstwa Publicznego.
Film rrrrrewelacja, paluszki lizac, polecam. Kj z TX.

#3 Zgodę na wyjazd Józefa

Zgodę na wyjazd Józefa Mackiewicza do Katynia wydały władze polskiego podziemia wileńskiego.

#4 Zgodę na wyjazd Józefa

Zgodę na wyjazd Józefa Mackiewicza do Katynia wydały władze polskiego podziemia wileńskiego.

#5 Zgodę na wyjazd Józefa

Zgodę na wyjazd Józefa Mackiewicza do Katynia wydały władze polskiego podziemia wileńskiego.

Sposób wyświetlania komentarzy

Wybierz preferowany sposób wyświetlania odpowiedzi i kliknij "Zachowaj ustawienia", by wprowadzić zmiany.