Kiermasz kaziukowy - nie tylko w Wilnie


Kiermasz Kaziukowy w Poznaniu, fot. Emilia Kembrytė
W Wilnie w piątek rozpocznie się Kiermasz Kaziukowy. Tradycja wileńskich jarmarków w dzień św. Kazimierza liczy kilka stuleci. Już w XVII w. do Wilna zjeżdżały tysiące ludzi na uroczystości religijne upamiętniające św. Kazimierza, patrona Litwy i Korony, zmarłego 4 marca 1484 r. wnuka Władysława Jagiełły. Oprócz uroczystości religijnych tego dnia odbywa się jarmark - święto mistrzów rękodzieła i miłośników kultury ludowej. Po II wojnie światowej około 200 tys. Polaków przeniosło się do Polski, na tzw. ziemie odzyskane. Tęsknota do Wilna i wyniesionych z domu rodzinnego tradycji w nich jednak pozostała, stąd - kiedy tylko stało się to możliwe - zrodził się pomysł organizowania w wielu polskich miastach kiermaszów kaziukowych.
Najstarszy, organizowany z największym rozmachem festiwal kultury wileńskiej jak co roku odbędzie się na Warmii i Mazurach, gdzie po wojnie osiadło wielu mieszkańców Wilna i Wileńszczyzny. W Lidzbarku Warmińskim pierwsze "Kaziuki Wilniuki" zorganizowano w 1985 roku. Tegoroczne, 33. Kaziuki Wilniuki odbędą się w pięciu miastach województwa: 3 marca - w Kętrzynie, 4 marca - w Olsztynie i Szczytnie, 5 marca - w Lidzbarku i Bartoszycach. W tym roku na Warmię i Mazury wyruszą: Zespół Tańca Ludowego "Perła", Kapela Świętojańska z Sużan, Zespół "Tumielanka" z Wisagini i Trio "Wileńska biesiada", czyli Jasia Mackiewicz, Ryszard Bryżys i Jarosław Królikowski oraz gawędziarze Anna Adamowicz i Dominik Kuziniewicz. Koncertom towarzyszyć będzie jarmark wileński z rękodziełem, regionalnymi potrawami, wydawnictwami. 

Ponad 20-letnią tradycję mają Kaziuki poznańskie, organizowane przez tamtejszy oddział Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej pod patronatem władz miasta i województwa wielkopolskiego. 5 marca na Starym Rynku w Poznaniu odbędzie się kiermasz kaziukowy, będzie św. Kazimierz i orszak Jagiellonów, koncert "Karolinki" z Białorusi i "Znad Mereczanki" z Litwy. Co roku podczas poznańskiego Kaziuka wręczana jest "Żurawina" - nagroda za szczególne zasługi dla rodaków na Kresach. W tym roku "Żurawinę" odbierze Irena Litwinowicz, kierownik artystyczny i reżyser Teatru Polskiego w Wilnie. 

W Świdninie XXV Kaziuki Wileńskie zostały połączone z VIII Ogólnopolskim Zjazdem Kazimierzy. 3 marca na Świdwińskiej Hali Targowej, a także wzdłuż ul. 1 Maja odbędzie się jarmark kresowy, spotkają się Kazie i Kaziki, aby zamanifestować sympatię do swojego patrona. Odbędzie się również recital znanego wilniuka Jerzego Garniewicza. Trzydniowe obchody zakończy 5 marca msza św. w kościele MBNP w intencji Polaków na Wileńszczyźnie i kresowian na Ziemi Świdwińskiej.

Spotkanie z kulturą i tradycją Wileńszczyzny 5 marca odbędzie się w Miejskim Ośrodku Kultury w Policach. Będzie kiermasz specjałów litewskich i koncert Polskiego Zespołu Artystycznego Pieśni i Tańca "Wilia". Tego samego dnia Wileńkie Kaziuki odbędą się w Giżycku. Wystąpią tam Zespół Pieśni i Tańca "Wileńszczyzna", Ludowy Zespół Śpiewaczy "Marzenie" z Nowych Święcian i Trio "Hanki" z Połuknia.

Działające w Szczecinie Stowarzyszenie Przyjaciół Wilna, Ziemi Wileńskiej, Nowogródzkiej i Polesia "Świteź" organizuje cały Tydzień Kresowy, który już we wtorek, 28 lutego zainaugurował wernisaż wystawy "Ryszard Kapuściński - obywatel Pińska i świata". Na wernisażu była obecna żona urodzonego w Pińsku reportażysty - Alicja Kapuścińska. "Mąż był sercem bliski Kresom, skąd pochodził. Przez długi czas nie mógł tam pojechać, ani uzyskać paszportu, a później, kiedy już mógł, wielokrotnie tam wracał. Podczas rodzinnych spotkań często mówił o swoich latach dziecinnych, które spędził w Pińsku" - dodała. Na wystawie w Książnicy Pomorskiej są prezentowane fotografie i pamiątki pochodzące z rodzinnego archiwum Kapuścińskiego. W piątek, 3 marca w Klubie 13 Muz zaplanowano koncert pieśni kresowych i ludowych, które wykonywać będzie Chór Akademii Morskiej w Szczecinie, w niedzielę, 5 marca w szczecińskiej katedrze odbędzie się msza święta w intencji Kresowian. Tydzień Kresowy zakończy w poniedziałek, 6 marca koncert galowy Polskiego Artystycznego Zespołu Pieśni i Tańca "Wilia".

Po raz pierwszy "Wilniukowe Kaziuki" odbędą się w Dobrym Mieście. Dobromiejskie spotkanie z zespołami: "Iskry" z Mickun i "Barwy Podwileńskie" z Ławaryszek są organizowane wspólnie ze Stowarzyszeniem Polaków Kiejdan, którego prezesem jest poetka, animatorka kultury Irena Duchowska oraz Samorządem Rejonu Wileńskiego. Będzie kiermasz ze specjałami wileńskim: palmami, sercami kaziukowymi, piernikami, serami, wileńskim chlebem, kindziukami, uszkami, nalewkami oraz tomikami wierszy.         

XII Zgierski Kaziuk odbędzie się 11-13 marca. Jak informują organizatorzy, okolice placu Jana Pawła II zostaną zajęte przez rękodzielników, wytwórców, artystów ludowych, producentów regionalnego jadła i handlarzy wszelkimi produktami świątecznymi. Do udziału w kiermaszu zgłosiło się już ponad 100 wystawców z całej Polski i z Wileńszczyzny.

W Gdańsku natomiast odbędą się "Kaziuki we wrzeszczańskim stylu", czyli nawiązujące do tradycji wileńskiej, ale bez palm, pierników i ludowych przyśpiewek. 3 marca w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Josepha Conrada Korzeniowskiego (ul. Manifestu Połanieckiego 32/34) można będzie posłuchać piosenek w wykonaniu Roberta Błaszkiewicza (Rob. B Colton), wierszy poetów z Wilna: Tomasa Tamašiūnasa, Daniela Krajczyńskiego i Romualda Mieczkowskiego oraz związanego z Wilnem gdańskiego poety i prawnika Tomasza Snarskiego. Będą rozmowy gdańsko-wileńskie o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości i prezentacja wydawnictw książkowych oraz wyrobów artystycznych (Stowarzyszenie Użyteczności Publicznej na Rzecz Rozwoju Kultury "Znad Wilii", "Pracownia Kafloteka", prowadzona przez Alka Gavlasa, pochodzącego z Turgiel, obecnie mieszkającego i pracującego w Gdańsku).

Na podstawie: PAP, inf.wł.