Koncert „Droga życia Stanisława Moniuszki” w kościele śś. Janów
„Kilka lat temu podczas koncertów spotkałam w trasie artystycznej dyrygentkę chóru wileńskiego Rasę Gelgotienė. Od tego czasu zaprzyjaźniłyśmy się i postanowiłyśmy realizować wspólnie różne projekty. Założyłyśmy Chór Morza Bałtyckiego, który tworzą chórzyści z Polski, Litwy, Rosji i Łotwy. Tym razem przyszła nam na myśl właśnie taka propozycja zorganizowania wspólnego koncertu dla uczczenia 200-lecia urodzin Stanisława Moniuszki” – o idei wspólnych koncertów moniuszkowskich chórów akademickich z Polski, Litwy i Białorusi opowiedziała Wioletta Miłkowska z Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina, Wydział Instrumentalno-Pedagogiczny w Białymstoku.
Podczas koncertu, który w przededniu dwusetnej rocznicy urodzin Stanisława Moniuszki odbył się w kościele śś. Janów w Wilnie wystąpiły chóry Uniwersytetu Wileńskiego, Uniwersytetu w Mińsku oraz Politechniki Białostockiej. Głównym punktem programu była „Msza e-moll”, napisana przez Stanisława Moniuszkę dla prowadzonego przez niego właśnie w tej świątyni chóru dziewcząt z sierocińca.
Podczas koncertu wykonanych zostało również kilka oryginalnych kompozycji i pieśni S. Moniuszki na chóry mieszane. Wśród nich znalazły się utwory skomponowane do słów różnych poetów, m.in. Jana Czeczota oraz Johanna Wolfganga von Goethego. To, co je łączy, to fakt, że powstały właśnie w Wilnie, a komponowane były przy tych samych organach, przy których w sobotę zaśpiewały chóry.
„Kiedy tutaj jesteśmy i wykonujemy tę muzykę, patrząc na popiersie (Moniuszki znajdujące się przed organami – przyp. red.) i to miejsce, w którym on był (…), ogarnia nas wielkie wzruszenie i to jest niezapomniane przeżycie” – mówi W. Miłkowska. Podobnymi wrażeniami podzielił się także dyrygent chóru Państwowego Uniwersytetu w Mińsku Aleksandr Minenkov. „Fantastyczne organy i piękny kościół, to oczywiście bardzo ważne dla nas i dla naszego chóru” – powiedział w rozmowie z Wilnoteką.
Jak podkreślił dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie Marcin Łapczyński, tegoroczny jubileusz to okazja do promowania twórczości Moniuszki w Wilnie i na Litwie, z którą był związany. „Kompozytor urodził się na terenie dzisiejszej Białorusi, ale 18 lat swojego życia, tych najbardziej płodnych, spędził właśnie w Wilnie. Jest to postać jeszcze tutaj na Litwie niezbyt dobrze znana (…). Jego utwory były grane w litewskich salach koncertowych dosyć dawno, więc korzystamy z tej okazji 200. rocznicy urodzin Moniuszki do tego, żeby przywrócić jego muzykę Litwinom i sprawić, żeby także zaczęli się nią cieszyć i być dumnymi z tego kompozytora” – podkreślił M. Łapczyński.
Stanisław Moniuszko spędził w Wilnie prawie 18 lat swojego życia. Był to najbardziej twórczy okres w biografii kompozytora. W Wilnie powstały „Śpiewniki domowe”, słynna opera „Halka”. W kościele śś. Janów pracował jako organista, prowadził chór dziewcząt z sierocińca i komponował. W Wilnie jest już upamiętniony w kilku miejscach. Jego niewielki przedwojenny pomnik znajduje się na skwerze przed kościołem św. Katarzyny, a drugie popiersie stoi przy organach w kościele śś. Janów. Na budynku przy ul. Niemieckiej 26 wisi tablica głosząca, że w tym domu mieszkał w latach 1840–1858. S. Moniuszko ma ponadto swoją ulicę na Zwierzyńcu, jest także patronem Szkoły Sztuk Pięknych w Solecznikach oraz gimnazjum w Kowalczukach w rejonie wileńskim. Samorząd Wilna ogłosił, że bieżący rok będzie w stolicy rokiem Stanisława Moniuszki.
Zdjęcia: Paweł Dąbrowski, Tomasz Karazo
Montaż: Aleksandra Konina
