Kraje bałtyckie planują wspólny bojkot energii z Białorusi
Wilnoteka.lt, 2 października 2020, 11:17
Elektrownia jądrowa Ostrowiec na Białorusi, fot. be.wikipedia.org
Ośrodek Studiów Wschodnich (OSW) podaje, że operatorzy przesyłowi państw bałtyckich – łotewski AST, estoński Elering i litewski Litgrid uzgodnili dokument określający warunki i metodykę obliczania, udostępniania oraz alokacji międzystrefowych zdolności przesyłowych z Rosją. Stało się tak na podstawie porozumienia Bałtyckiej Rady Ministrów w zakresie polityki energetycznej.
W analizie Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW) ekspert Joanna Hyndle-Hussein pisze o umowie uzgodnionej przez łotewski AST, estoński Elering i litewski Litgrid. Podkreśla, że wprowadzenie konieczności zagwarantowania przez państwo trzecie, że energia kierowana na rynki państw bałtyckich nie została wyprodukowana na Białorusi, to sukces negocjacyjny Litwy.
Zdaniem eksperta, porozumienie nie oznacza końca negocjacji trójstronnych pomiędzy operatorami z Litwy, Łotwy i Estonii. Wyzwaniem będzie ugoda w kwestiach rozwiązań technicznych dotyczących wdrożenia zasad gwarancji pochodzenia energii.
Utrzymują się kontrowersje, przede wszystkim na Litwie, czy system gwarancji zdoła zapobiec oszustwom ze strony rosyjskich podmiotów handlujących energią. Pewność dawałoby tylko zamknięcie przepływów handlowych, co nie jest przedmiotem rozmów, choćby ze względu na długo negocjowany kompromis z Łotwą, której rząd przyłączył się do bojkotu Ostrowca, ale przy utrzymaniu handlu z państwami trzecimi przez granicę łotewsko-rosyjską.
Istotą zawartego porozumienia jest zablokowanie na rynkach państw bałtyckich energii wytwarzanej na Białorusi, gdy zostanie oddana do eksploatacji Białoruska Elektrownia Jądrowa w Ostrowcu. W systemie przesyłowym nie ma możliwości oddzielenia energii pochodzącej z Ostrowca, dlatego blokowana ma być energia z całej białoruskiej strefy handlowej od wszystkich wytwórców (handel energią elektryczną odbywa się w państwach bałtyckich przez wspólną platformę giełdową).
Ośrodek zaznacza, że w porozumieniu zawarto trzy elementy pozwalające osiągnąć zamierzony cel blokowania białoruskiej energii: ograniczenie zdolności przesyłowych z państw trzecich, wprowadzenie opłaty infrastrukturalnej za energię elektryczną z tych krajów oraz stworzenie systemu gwarancji pochodzenia energii elektrycznej. Porozumienie (zwane przez operatorów „metodyką”) zostało przekazane do społecznych konsultacji, które zakończą się 2 października.
Dokument ma zacząć obowiązywać po zaakceptowaniu przez organy regulacyjne państw bałtyckich i po uruchomieniu elektrowni jądrowej w Ostrowcu.
Na podstawie: osw.waw.pl, biznesalert.pl
