Litewska tradycja wyplatania słomianych sadów wpisana na listę UNESCO


Fot. lrkm.lrv.lt/Wileńskie Centrum Kultgury Etnicznej
Litewska tradycja wyplatania słomianych sadów (lit. sodai) we wtorek, 5 grudnia, została wpisana na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Ogłoszenie wpisu nastąpiło podczas 18. sesji Komitetu Międzyrządowego ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa, która odbywa się w Kasane w Botswanie. Wyplatanie słomianych sadów – w Polsce nazywanych pająkami – to czwarta litewska tradycja wpisana na listę UNESCO.

„Tradycja wyplatania słomianych sadów – na Liście Reprezentatywnej Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO! To zarówno ważne osiągnięcie dyplomacji kulturalnej, jak też niezwykle ważna aktualizacja głębokiej tradycji narodu litewskiego” – tuż po ogłoszeniu decyzji we wpisie na swoim profilu na Facebooku zaznaczył minister kultury Litwy Simonas Kairys.

Przypomnijmy, tradycja wyplatania słomianych sadów w 2017 roku została wpisana na Litewską Listę Niematerialnego Dziedzictwa. Słomiane sady mają sporo nazw. Nazywane są też m. in. pająkami, pajączkami, rajem, niebem, latawcem, lichtarzem, żyrandolem. Wyplatane były na całej Litwie. Miały znaczenie nie tylko dekoracyjne, ale też obrzędowe – symbolizowały Wszechświat, dobrobyt, ochronę. Słomiane sady były i często są obecnie elementem wystroju wnętrza  domówdrewnianych.

Obecnie większość osób wyplatających tradycyjne sady mieszka w Wilnie i rejonie wileńskim. Wielu innych „sadowników” mieszka w północno-wschodniej Litwie – w rejonach uciańskim, janowskim, oniksztyńskim, birżańskim, wiłkomierskim, rakiskim, kupiskim i święciańskim.

W tym roku z okazji 20-lecia Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego Rada Wykonawcza UNESCO podjęła decyzję w sprawie ustanowienia Międzynarodowego Dnia Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Obchodzony będzie co roku 17 października. To właśnie 17 października 2003 roku w Paryżu podpisana została wspomniana Konwencja.

Wyplatanie słomianych sadów to czwarta litewska tradycja wpisana na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Przedtem zostały na nią wpisane: sztuka rzeźbienia krzyży i ich symbolika, tradycja organizowania na Litwie, Łotwie i w Estonii świąt pieśni i tańca oraz litewskie pieśni polifoniczne – sutartinės.

Litewska delegacja na znak podzięki za docenienie litewskiej tradycji wręczyła ambasadorowi, stałemu przedstawicielowi Botswany w UNESCO, przewodniczącemu obecnej sesji Komitetu Międzyrządowego ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa  Mustq Mooradowi wręczyła wykonany podczas obecnej wizyty w Botswanie przez znane litewskie mistrzynie Vidę Sniečkuvienė i Linę Žaliauskienė słomiany sad z życzeniami pokoju, harmonii i dobrobytu. M. Moorad zapowiedział przekazanie tego sadu prezydentowi Botswany.

18. sesja Komitetu potrwa do 9 grudnia. 

Na podstawie: bns.lt, lrkm.lrv.lt