Matka Boska Trocka - Patronka Litwy - wita i czeka!
Karolina Narkiewicz, 31 sierpnia 2013, 14:02
Matka Boska Trocka, fot. trakai.lt
Troki - dawna stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego, urocze miasto otoczone jeziorami z historycznym zamkiem na wyspie, co roku jest coraz liczniej odwiedzane przez turystów i nie bez powodów, gdyż Troki, będące wizytówką Litwy, nazywane są także i perłą Litwy. Jednak zapewne nie wszyscy wiedzą, że najdroższą relikwią tego miasta wcale nie jest zamek Witoldowy czy Karaimowie, lecz cudowny obraz Trockiej Madonny, który to niecały rok po koronacji obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, 4 września 1718 r., jako pierwszy w Wielkim Księstwie Litewskim został ukoronowany papieskimi koronami.
Obraz obdarzany czcią
Fara trocka została ufundowana w 1409 r. przez wielkiego księcia Witolda, który to wybrał Matkę Bożą na opiekunkę swoją i całego księstwa. Litewscy badacze są skłonni uważać, że Witold chciał uczynić z Maryi symbol jednoczący wielonarodowe i wielowyznaniowe Księstwo. W pewnym sensie tak też się i stało. Wizerunek Matki Bożej Trockiej był uznawany za cudowny i obdarzany czcią nie tylko przez katolików, ale także przez prawosławnych, schizmatyków, pogan, Tatarów, a Najświętsza Maryja Panna Trocka otaczała ich swą opieką, co potwierdzają opisy cudów.
O wyjątkowości obrazu Matki Bożej Trockiej mówi też legenda o jego pochodzeniu. Uważa się, że obraz został namalowany w Konstantynopolu w 1123 r., zaś w 1390 r. imperator Emanuel II Paleolog przekazał go w darze dla Witolda. Miał to być ten sam obraz, dzięki któremu cesarz Jan Komnen pobił Hunów i Persów, po czym uroczyście zawiózł z powrotem do Konstantynopola na srebrnym wozie, zaprzęgniętym w cztery białe konie. Początkowo obraz był przechowywany w zamku na wyspie, potem książę Witold przekazał go założonemu przez siebie kościołowi w Trokach.
Różne style ikonopisaniaIkona, zwana Nikopeia (czyli Zwycięska) przedstawia tronującą, ujętą frontalnie i wpisaną w trójkąt równoboczny Maryję, podtrzymującą prawą ręką siedzące na Jej kolanach Dzieciątko, a w lewej trzymającą gałązkę róży z trzema kwiatami. Wizerunek Trockiej Maryi wyróżnia bizantyjski styl obrazowania i malowania ikon. Jednocześnie można dostrzec na nim istotne rysy późnośredniowiecznego malarstwa zachodniego: szerokie szaty, okrywające figurę równymi fałdami. Obraz Matki Boskiej Trockiej w sposób niepowtarzalny i jedyny w swoim rodzaju łączy różne style ikonopisania. Wizerunek ten szybko zyskał opinię cudownego.
Pielgrzymki władców
Na przełomie XV i XVI w. sanktuarium w Trokach było znane na całej Litwie. Gdy w 1604 r. w kraju szerzyła się dżuma, później z powodu nieustających ulew groził głód, biskup wileński Benedykt Woyna zorganizował procesję z Wilna do Trok. Dżuma cofnęła się. Od tego czasu Troki odwiedzają pielgrzymi. O uznawaniu obrazu za cudowny świadczą pielgrzymki władców, którzy przybywali tu w I poł. XVII w. W 1611 r. przybyła do Trok wraz z jezuitą, ks. Piotrem Skargą królowa Konstancja, by prosić o opiekę Bożą dla króla Zygmunta III Wazy w jego wyprawie na Smoleńsk. W 1622 r. Maciej Kazimierz Sarbiewski napisał cztery epody dedykowane wojewodzie trockiemu Januszowi Tyszkiewiczowi i jego pielgrzymce z procesją z Wilna do Trok, by oddać cześć obrazowi Matki Boskiej i podziękować za zwycięstwo nad Turkami pod Chocimiem w 1621 r. W 1639 r. nuncjusz papieski przesłał do Rzymu wiadomość o pielgrzymce króla Władysława IV Wazy do Trok. Przed trockim obrazem Matki Bożej modlili się również: hetman Stefan Czarniecki, król Jan Kazimierz, król Jan III Sobieski.
Patronka Litwy
W 1718 r. cudowny obraz MB Trockiej został uroczyście ukoronowany złotymi koronami, ofiarowanymi przez papieża Klemensa XI. Była to pierwsza w Wielkim Księstwie Litewskim i druga w Rzeczpospolitej – po Jasnogórskim Wizerunku – koronacja. Od tej chwili Maryja z Trok była uważana za patronkę Litwy, a jej kopie rozpowszechniły się na terenie całego Wielkiego Księstwa Litewskiego. W pierwszej połowie XVII w. na Litwie żaden inny wizerunek Maryi nie był tak słynny jak obraz Matki Boskiej Trockiej. Dzisiaj kopie obrazu można znaleźć w kościele św. Michała Archanioła w Niemenczynie, a na Łotwie obraz ten jest znany jako Bogurodzica Agłońska. W okresie 1718-1783 w Trokach odnotowano 42 nowe cuda, najpóźniejsze pochodzą z 1902 r., ale i dzisiaj troczanie mówią o wyproszonych łaskach za wstawiennictwem Matki Boskiej Trockiej.
Kościół pw. Nawiedzenia Najśiwiętszej Maryi Panny znajduje się na szlaku pielgrzymim Jana Pawła II i obecnie dobiegają końca prace remontowe. Kościół ten jest codziennie otwarty dla wiernych i odwiedzających, co więcej stał się ważnym miejscem kulturalnym rejonu. Odbywają się tu koncerty muzyki klasycznej, obchodzone są święta państwowe i nie tylko. Jednak najważniejszymi wydarzeniami roku tu są: Odpust Matki Boskiej Zielnej, 15 sierpnia, oraz tygodniowy Odpust Matki Boskiej Trockiej, we wrześniu.
Odpust Matki Boskiej Trockiej
Szybkim krokiem zbliża się 300. jubileusz wielkiego wydarzenia, gdy stolica papieska jako znak uznania łask i cudów za wstawiennictwem Trockiej Madonny uwieńczyła ją złotą koroną. Odbyło się to właśnie 4 września. Każdego 4 dnia miesąca w parafii upamiętnia się tę uroczystość, zaś wrzesień rozpoczyna tydoniowy Odpust Matki Bożej Trockiej - czas szczególnej łaski Bożej, który w tym roku potrwa od 1 do 8 września.
Jak zauważa dziekan, proboszcz parafii trockiej, ks. Jonas Varaneckas, „gdy rozpoczęłem swoją pracę w parafii Trockiej powstał pomysł, że trzeba odnowić tradycję pielgrzymowania, ktróra w czasach sowieckich była świadomie zagaszona. Namówiłem, zaproponowałem księżom swego dekanatu dołączyć się do pracy wskrzeszenia pielgrzymek. Cieszę się, że z serdecznością przyjęli to zaproszenie. Ku mojemu zdziwieniu i radości w 2011 r. ze wszystkich parafii dekanatu przybły liczne rzesze pielgrzymów różnego wieku. Jest to znak, że Matce Boskiej Trockiej czekając a nam przyjmując Jej zaproszenie prawdziwy duch pielgrzymowania zostanie odnowiony. Teraz zapraszamy na tygodniowy Odpust także księży dekanatu Wileńskiego, którzy przybędą także z przedstawicielami swoich parafii by pozdrowić Madonnę Trocką. Po raz pierwszy w tym roku w Odpuście będzie uczestniczył i nowy arcybiskup Gintaras Grušas, który historycznie i duchowo jest powiązany z Trocką Maryją, gdyż został konsekrowany na biskupa właśnie 4 września.“
Jak zauważa dziekan, proboszcz parafii trockiej, ks. Jonas Varaneckas, „gdy rozpoczęłem swoją pracę w parafii Trockiej powstał pomysł, że trzeba odnowić tradycję pielgrzymowania, ktróra w czasach sowieckich była świadomie zagaszona. Namówiłem, zaproponowałem księżom swego dekanatu dołączyć się do pracy wskrzeszenia pielgrzymek. Cieszę się, że z serdecznością przyjęli to zaproszenie. Ku mojemu zdziwieniu i radości w 2011 r. ze wszystkich parafii dekanatu przybły liczne rzesze pielgrzymów różnego wieku. Jest to znak, że Matce Boskiej Trockiej czekając a nam przyjmując Jej zaproszenie prawdziwy duch pielgrzymowania zostanie odnowiony. Teraz zapraszamy na tygodniowy Odpust także księży dekanatu Wileńskiego, którzy przybędą także z przedstawicielami swoich parafii by pozdrowić Madonnę Trocką. Po raz pierwszy w tym roku w Odpuście będzie uczestniczył i nowy arcybiskup Gintaras Grušas, który historycznie i duchowo jest powiązany z Trocką Maryją, gdyż został konsekrowany na biskupa właśnie 4 września.“
Uzupełnieniem Odpustu i powrotem do dawnego świętowania „festu” będzie Święto Kolorowych Uśmiechów, które już po raz trzeci jest organizowane przez młodzież parafialną. Na placu przy kościele pw. Nawiedzenia Najświętszej Panny 1 września rozbrzmiewać będzie muzyka, tańce, odbędą się warsztaty twórcze, wspólnota parafialna gości witać będzie wspólnym poczęstunkiem, wojskową kaszą i pyszną herbatą, a wszystko w duchu jedności i radości. Tegoroczne hasło święta nawiązuje do pielgrzymki Jana Pawła II sprzed 20. lat w dniach 4-8 września i słów, które wypowiedział do młodzieży w Kownie „Wy sami jesteście Kościołem“.
Goniec Litewski, sierpień 2013 nr. 7, www.trakubaznycia.lt
Goniec Litewski, sierpień 2013 nr. 7, www.trakubaznycia.lt
Modlitwa do Matki Boskiej Trockiej Patronki Litwy
