Mikołaj Falkowski: Polskie kwatery wojskowe muszą być pod stałą opieką


Mikołaj Falkowski, fot. wilnoteka.lt
Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" podjęła się uporządkowania cmentarza legionistów w Duksztach Starych w rejonie ignalińskim. Grobami żołnierzy poległych w 1920 r. podczas Kampanii Łatgalskiej od 10 lat opiekuje się Związek Polaków na Litwie. Fundacja dokończy rozpoczęte w kwaterze prace - zostanie ustawionych 36 brakujących nagrobków z nazwiskami spoczywających tu polskich żołnierzy, poległych w walkach z bolszewikami.
 
Cmentarz w Duksztach, miejscowości w 130 km na północ od Wilna, nieopodal granicy litewsko-łotewskiej przez lata był zapomniany i zaniedbany - pomniki zapadały się w ziemię, teren był porośnięty krzakami i chwastami. 10 lat temu miejscem tym zaopiekował się Związek Polaków na Litwie. Odbudowanych zostało około 60 nagrobków, ustalono też nazwiska spoczywających tam legionistów. Kilka lat temu w centrum kwatery ustawiony został kamień pamiątkowy w hołdzie wszystkim poległym w walkach z bolszewikami. 

"Prace porządkowe na tej kwaterze zostały przeprowadzone w ostatnich 10 latach przez Związek Polaków na Litwie. W tej chwili od dwóch lat nie trwają tutaj żadne prace. Cmentarz wymaga uzupełnienia 36 nagrobków, wymiany na współczesne krzyże, współczesną formę, którą wcześniej tutaj ZPL zaproponował. Cmentarz potrzebuje uporządkowania w postaci takiej, że dokoła będzie mur, ogrodzenie, będzie dokończona linia pochówków w ostatnim rzędzie i na prawej flance cmentarza. Cmentarz zostanie całościowo przywrócony do stanu, który został zaproponowany. Niestety nie nawiązuje to do tego, jak ten cmentarz wyglądał w okresie międzywojennym, niemniej przyjmujemy tę formę artystyczną i kamieniarską - Fundacja podjęła się dokończenia tego zadania" - powiedział Wilnotece Mikołaj Falkowski, prezes Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie".

Projekt rekonstrukcji cmentarza w Duksztach wpisuje się w szersze działania związane z konserwacją polskich kwater wojennych z 1920 roku prowadzone przez Fundację "Pomoc Polakom na Wschodzie" na terenie Łotwy, Litwy, Białorusi i Ukrainy. Jak zaznaczył Mikołaj Falkowski, tego typu kwater zwłaszcza po łotewskiej stronie jest kilkanaście, sporo jest ich również na terenie Białorusi. Są to cmentarze większe nawet niż w Duksztach. 

W 2018 r., kiedy Litwa, Łotwa i Polska będą obchodziły 100-lecie niepodległości, Fundacja planuje wspólnie obchody z udziałem najwyższych władz tych państw. 


Zdjęcia: Jan Wierbiel
Montaż: Edwin Wasiukiewicz