Na Litwie po raz pierwszy oficjalne obchody Dnia Pamięci o Zagładzie Romów


Dzień Pamięci o Zagładzie Romów, fot. facebook.com/vsirvc
Na Litwie po raz pierwszy oficjalnie obchodzony jest Dzień Pamięci o Zagładzie Romów. Upamiętnia on jedno z najtragiczniejszych wydarzeń w historii tego narodu – w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 roku Niemcy wymordowali ponad 4 tys. Romów w obozie Auschwitz-Birkenau. Obchody z udziałem przedstawicieli władz państwowych i samorządowych, organizacji społecznych oraz litewskich Romów odbyły się w podwileńskich Ponarach, gdzie podczas okupacji niemieckiej razem z Żydami, Polakami, przedstawicielami innych narodowości byli mordowani również Romowie.

Romowie stanowili pod względem liczebności trzecią grupę deportowanych do Auschwitz, po Żydach i Polakach. Przez obóz przeszło około 23 tysięcy osób tej narodowości, z czego około 20 tysięcy zostało zamordowanych. Pozostałych przeniesiono do innych obozów. W wyniku prześladowań i terroru w czasach istnienia III Rzeszy śmierć poniosła około połowa populacji romskiej, zamieszkującej obszary okupowane przez Niemców.

Na Litwie podczas okupacji niemieckiej zamordowanych zostało około 500 Romów. Najwięcej – w obozie w Prawieniszkach, miejscowości między Koszedarami i Kownem. Inne miejsca zagłady to kowieński IX Fort, wileńskie Porubanek i Ponary.

Co roku 2 sierpnia obchodzony jest Europejski Dzień Pamięci o Holokauście Romów. Główne uroczystości odbywają się w Polsce, na terenie byłego cygańskiego obozu rodzinnego Zigeunerlager, który był częścią niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz II-Birkenau. W obchodach przypadającej w tym roku 75. rocznicy likwidacji obozu uczestniczą ocaleni z zagłady oraz ich potomkowie, przedstawiciele społeczności romskiej z wielu krajów, w tym grupa młodych Romów z Litwy.

Na Litwie nieoficjalne obchody Dnia Zagłady Romów były organizowane od 2004 roku, ale w tym roku po raz pierwszy mają one charakter oficjalny. W końcu czerwca br. na wniosek Departamentu Mniejszości Narodowych Sejm Litwy ustanowił 2 sierpnia Dniem Pamięci o Zagładzie Romów.

„To jest bardzo znaczące i symboliczne, że właśnie w 75. rocznicę likwidacji obozu rodzinnego Litwa wciągnęła ten dzień na listę obchodzonych dni” – powiedziała podczas specjalnej konferencji prasowej zorganizowanej w sejmie dyrektor Społecznego Centrum Romów Svetłana Novopolskaja.

„Dopiero teraz poznajemy tragiczne karty historii litewskich Romów z okresu II wojny światowej” – zaznaczył organizator konferencji, przewodniczący Komitetu Praw Człowieka Sejmu Litwy Valerijus Simulik. Wyraził nadzieję, że „upowszechnianie wiedzy o tragicznych losach tego narodu rozwieje ciągle istniejące negatywne stereotypy o Romach”.

Podczas konferencji podkreślono, że istnieje niewiele źródeł pisanych, dokumentów na temat zagłady Romów i historię tę należy odtwarzać ze szczątkowych informacji, które się zachowały.

Po południu w Ponarach, przy pomniku upamiętniającym zamordowanych tu podczas II wojny światowej zostały złożone kwiaty. Podczas uroczystości zespół „Sare Roma” wykonał romskie piosenki, między innymi utwór skomponowany w obozie Auschwitz-Birkenau.

Na podstawie: tmde.lv.lt, PAP, BNS