„Na skraju imperium” – pierwsze litewskie wydanie zbioru dzienników Mieczysława Jałowieckiego w Wilnie
W spotkaniu wezmą udział:
Przedmówcy:
- Dr Małgorzata Stefanowicz-Pecela, dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie
- Dorota Janiszewska-Jakubiak, dyrektor Instytutu Polonika
- Perlis Vaisieta, dyrektor Ratusza w Wilnie
- Andrzej Jałowiecki, prawnuk Mieczysława Jałowieckiego (nagranie wideo)
Prelegenci:
- Dr hab. Inesa Szulska, tłumaczka i redaktorka przekładu na język litewski
- Doc. dr Andrzej Pukszto, historyk i politolog związanym z Uniwersytetem Witolda Wielkiego w Kownie. W latach 2009-2020 kierował Katedrą Politologii na wspomnianym uniwersytecie. Kierownik Stacji Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego w Wilnie, adiunkt wizytujący Studium (od stycznia 2021 r.).
- Małgorzata Kozicz, dziennikarka (moderatorka spotkania)
Spotkanie w języku polsko-litewskim.
Wspomnienia urodzonego w majątku Syłgudyszki na Litwie Mieczysława Jałowieckiego (1876-1963) – polskiego dyplomaty, przedsiębiorcy, ziemianina, delegata Rządu Polskiego w Gdańsku (1919-1920) – zostały spisane przez Autora koniec życia, w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku, gdy przebywał na emigracji w Anglii. Tom „Na skraju imperium” po raz pierwszy został przygotowany do druku przez jego wnuka Michała Jałowieckiego, który dokonał wyboru najważniejszych i najciekawszych historii, dotyczących przemian i wydarzeń w Europie końca XIX i pierwszej połowy XX wieku, zachowanych w rodzinnych archiwach. Książka po raz pierwszy została wydana w 2000 r. przez wydawnictwo Czytelnik. Instytut Polonika prezentuje nowe wydanie książki w trzech wersjach językowych: litewskiej, łotewskiej i polskiej.
Mieczysław Jałowiecki
– Niewątpliwym wyzwaniem podczas pracy nad tłumaczeniem i redakcją memuarów było zachowanie specyficznego stylu gruntownie wykształconego arystokraty, ukształtowanego poprzez polifonię języków, którymi biegle władał: polszczyzną (w odmianie literackiej i północno-kresowej z elementami j. litewskiego i białoruskiego), j. rosyjskim, j. francuskim, j. niemieckim i angielskim – mówi dr hab. Inesa Szulska, tłumaczka i redaktorka przekładu na język litewski.
Prezentowana książka opowiada o dzieciństwie i młodości autora, które spędził głównie na terenach dzisiejszej Litwy i Łotwy – swoich rodzinnych stronach oraz terenach jego aktywności zawodowej i dyplomatycznej w tamtym czasie. Wspomnienia ukazują obraz dawnej, barwnej, wielokulturowej i wielonarodowościowej Rzeczypospolitej, stanowiącej dziedzictwo współczesnej Litwy, Łotwy i Polski.
Praca nad przekładem, opracowaniem komentarzy do tekstu i ostateczną redakcją trwała niemal 3 lata. Jak podkreśla tłumaczka: – Ze względu na bogactwo szczegółów historycznych i obyczajowych zawartych w poszczególnych opisach wymagała nieraz żmudnych poszukiwań archiwalnych, sięgania do dokumentów, materiałów ikonograficznych i map z epoki. Patrząc z perspektywy nie tylko tłumaczki, ale też literaturoznawczyni badającej związki kultur polskiej i litewskiej w wieku XIX, wspomnienia Jałowieckiego zaskakują po wielokroć umiejętnością obserwacji wydarzeń, gawędziarskim tonem, elegancją stylu zabarwionego nieraz ironią czy żartem, darem swobodnego łączenia perspektyw oglądu. Książę z Syłgudyszek, artysta-malarz, nietuzinkowy przedstawiciel lokalnego polskiego ziemiaństwa o barwnym życiorysie posiada wyraźnie pograniczną, ukształtowaną na styku kultur tożsamość, którą można uznać za reprezentatywną dla przełomu XIX i XX ww.
Spotkanie poświęcone książce „Na skraju imperium” zostało zorganizowane wspólnie z Instytutem Polskim w Wilnie. Dyrektor Instytutu dr Małgorzata Stefanowicz-Pecela zaznacza, że spotkanie przyczyni się do popularyzacji książki. – Wydaje się, że wciąż jeszcze za mało wiemy i mówimy na Litwie o Mieczysławie Jałowieckim. Warto przywrócić tę barwną postać do uniwersum naszej pamięci. Ma to sens tym większy, że był on przecież związany z ziemiami litewskimi, a jego wspomnienia bezpośrednio ich dotyczą. Ich przekład na język litewski przyczyni się do upowszechnienia wiedzy o nim wśród Litwinów i pomoże nam we wzajemnym poznaniu i komunikacji.
Nowe wydanie „Na skraju imperium” Mieczysława Jałowieckiego zostało przygotowane przez Instytut Polonika w trzech wersjach językowych. Autorkami przekładu na język łotewski są: Zane Štāla oraz Marta Wiślicka, na język litewski Inesa Szulska i Greta Lemanaitė Deprati. Redakcją wersji polskiej zajmowała się Gabriela Marszałek.
Publikacja wzbogacona została materiałem ilustracyjnym pochodzącym ze źródeł archiwalnych Polony, Biblioteki Narodowej oraz kolekcji prywatnych.
Współorganizatorami wydarzeń w Ratuszu są: Instytut Polski w Wilnie oraz Ratusz w Wilnie.
„Na skraju imperium” – pierwsze litewskie wydanie zbioru dzienników Mieczysława Jałowieckiego w Wilnie
Ratusz w Wilnie
4 października 2022 r., godz. 17.00
