O Wileńskiej AK i Niezłomnych - z Piotrem Niwińskim
Walenty Wojniłło, 14 lipca 2022, 19:46
Gość Wilnoteki: prof. Piotr Niwiński, fot. Wilnoteka.lt
W 78. rocznicę Operacji "Ostra Brama", czyli Powstania Wileńskiego zapraszamy na rozmowę w Studiu Wilnoteki z prof. Piotrem Niwińskim - niekwestionowanym autorytetem wśród badaczy Wileńskiej Armii Krajowej. Od 1985 r. zajmuje się on nie tylko historią polskiego ruchu oporu na Wileńszczyźnie w czasie II Wojny Światowej, ale też losami wileńskich Żołnierzy Niezłomnych w powojennej Polsce - wszak to właśnie wilnianie stanowili kościec zbrojnego antykomunistycznego podziemia w powstającej Polsce Ludowej.
Z pochodzenia - Kaszub, nie mający żadnych korzeni na Kresach, profesor Uniwersytetu Gdańskiego, publicysta i pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Gdańsku - Piotr Niwiński prawie 40 lat zajmuje się Wileńszczyzną. Jako jeden z pierwszych historyków spojrzał na dzieje Wileńskich Brygad AK szerzej, niż tylko w kontekście walk na Wileńszczyźnie, zakończonych Operacją "Ostra Brama" i późniejszą Samoobroną Wileńską - badał też losy wileńskiego środowiska AK w powojennej Polsce, tropiąc niezłomnych wilniuków nie tylko na Podlasiu i Pomorzu, gdzie przeniosła się słynna V. Brygada "Łupaszki".
Na Wileńszczyźnie o ile w rodzinnych przekazach i legendach żywa była pamięć o polskiej partyzantce, o tyle do lat 90. XX w. nie mieliśmy świadomości, jak ogromny był wkład chłopaków z Wileńskiej i Nowogródzkiej AK w ruch antykomunistycznego oporu na terenie powojennej Polski. Z drugiej strony - wciąż trwają badania nad inwigilacją tego środowiska przez pereelowskie służby bezpieczeństwa i tu dopiero wyłania się tragizm losów wielu partyzantów, którzy niezłomną walką z komunistami zapisywali piękne karty najnowszych dziejów narodu polskiego, ale gdy trafiali w ręce SB/UB - załamywali się i sypali kolegów, szli na współpracę...
Dlaczego po 1945 r. polska partyzantka na Ziemi Lidzkiej i Nowogródzkiej, czyli terenach Białoruskiej SRR była bardziej aktywna i zorganizowana, niż w samym Wilnie i podwileńskich okolicach? Kiedy oraz gdzie został ujęty i stracony przez litewskie MGB (do 1943 r. - NKWD) ostatni polski partyzant na Wileńszczyźnie? Jak zmieniła się w ostatnich latach współpraca polskich i litewskich historyków w zakresie badań nad ruchem oporu na terenie obecnej Litwy w czasie II wojny światowej oraz po wojnie?
Zapraszamy do Studia Wilnoteki!
Realizacja: ekipa Wilnoteki
Na Wileńszczyźnie o ile w rodzinnych przekazach i legendach żywa była pamięć o polskiej partyzantce, o tyle do lat 90. XX w. nie mieliśmy świadomości, jak ogromny był wkład chłopaków z Wileńskiej i Nowogródzkiej AK w ruch antykomunistycznego oporu na terenie powojennej Polski. Z drugiej strony - wciąż trwają badania nad inwigilacją tego środowiska przez pereelowskie służby bezpieczeństwa i tu dopiero wyłania się tragizm losów wielu partyzantów, którzy niezłomną walką z komunistami zapisywali piękne karty najnowszych dziejów narodu polskiego, ale gdy trafiali w ręce SB/UB - załamywali się i sypali kolegów, szli na współpracę...
Dlaczego po 1945 r. polska partyzantka na Ziemi Lidzkiej i Nowogródzkiej, czyli terenach Białoruskiej SRR była bardziej aktywna i zorganizowana, niż w samym Wilnie i podwileńskich okolicach? Kiedy oraz gdzie został ujęty i stracony przez litewskie MGB (do 1943 r. - NKWD) ostatni polski partyzant na Wileńszczyźnie? Jak zmieniła się w ostatnich latach współpraca polskich i litewskich historyków w zakresie badań nad ruchem oporu na terenie obecnej Litwy w czasie II wojny światowej oraz po wojnie?
Zapraszamy do Studia Wilnoteki!
Realizacja: ekipa Wilnoteki
