Oryginalna pisownia nazwisk powinna być reglamentowana prawnie

Więcej o pierwszym oraz drugim projekcie.

Przeciwko uprawomocnieniu pisowni nielitewskich nazwisk w oryginalnej formie wypowiadają się litewscy językoznawcy z Instytutu Języka Litewskiego. List z podobnym stanowiskiem wystosowało również 45 litewskich pisarzy, którzy zaznaczyli między innymi, że uprawomocnienie nielitewskich znaków w dokumentach byłoby sprzeczne z konstytucyjną zasadą języka państwowego oraz szkodliwe dla jedności państwa i narodu. Nieczęsto wspomina się również o fakcie, że jeszcze w 1938 roku na Litwie było ustanowione prawo, zezwalające na pisownię imion i nazwisk nielitewskimi literami obywateli o narodowości innej niż litewska. Owa ustawa, jak widać, nie zniszczyła integralności językowej narodu litewskiego.

Udział EFHR w sprawie oryginalnej pisowni imion i nazwisk polega na dążeniu do pozytywnego rozstrzygnięcia kwestii pisowni imion i nazwisk, które wynika z poszanowania podstawowych praw człowieka. W kwietniu br. EFHR zwróciła się do Państwowej Komisji Języka Litewskiego (PKJL, Valstybinė lietuvių kalbos komisija), której funkciją jest formułowanie wytycznych odnośnie państwowej polityki językowej, przedstawiając swoje argumenty za przyjęciem odpowiednich uregulowań prawnych dot. kwestii pisowni imion i nazwisk. Odbyło się również spotkanie przedstawicieli EFHR z PKJL, na którym było wspomniane m.in. orzeczenie Sądu Konstytucyjnego z dnia 27 lutego br., w którym Sąd uznał, iż pisownia imion i nazwisk w paszporcie obywatela Republiki Litewskiej jest przede wszystkim kwestią językową, a główną rolę opiniodawczą w tej kwestii powinna pełnić właśnie PKJL.

Podczas spotkania prezes PKJL zapewnił, ze opinia Komisji opublikowana 14 stycznia 2008 r. nie uległa zmianie. EFHR przypomina, ze w 2008 r. Komisja stwierdziła, iż„nazwiska obce nie należą do systemu języka litewskiego, oraz nie sądzi, że w litewskich tekstach należy je obowiązkowo lituanizować, równie tak samo jak nie należy lituanizować obcych słownych znaków towarowych, nazw spółek, periodyków, zespołów sztuki, drużyn sportowych. W każdym języku funkcjonuje określona ilość obcojęzycznych faktów, wśród nich nazwiska oraz nazwy miejscowości, oraz z tego powodu żaden system językowy dotychczas nie został zrujnowany”. EFHR popiera stanowisko Komisji oraz liczy na jej uwzględnienie podczas rozpatrywania kolejnych projektów ustawy dotyczącej pisowni imion i nazwisk.

Oryginalna pisownia nielitewskich nazwisk jest aktualną kwestią nie tylko dla przedstawicieli mniejszości narodowych, ale przede wszystkim dla obywateli Litwy, którzy zawarli związek małżeński z cudzoziemcem. W tym kontekście należy mieć na uwadze, że aż 16 proc. co roku zawieranych związków małżeńskich stanowią małżeństwa mieszane (jeden ze współmałżonków jest obywatelem innego kraju). Znaczący wzrost zanotowano również w przypadku liczby dzieci urodzonych poza granicami Litwy z 1% (2001 r.) do 16 proc. (2011 r.). Zgodnie z ustawą o obywatelstwie nowonarodzone dziecko ma prawo do posiadania zarówno obywatelstwa Litwy, jak i obywatelstwa drugiego z rodziców. To prawo, przyjęciu poprawek Pani Prezydent w 2010 r., zostało ograniczone. Osoba osiągajaca 21 rok życia musi podjąć decyzje o wyborze jednego z dwóch obywatelstw. Biorąc pod uwagę dane statystyczne, w przeciągu ostatnich 5 lat 3284 osób straciło paszport litewski poprzez uzyskanie obywatelstwa innego kraju lub też zrzekło się dobrowolnie obywatelstwa litewskiego. W czasie dzisiejszego kryzysu demograficznego na Litwie, warto ocenić ryzyko utraty obywateli również z powodu kwestii pisowni imion i nazwisk w dokumentach, bo np. jeżeli osoba np. przez 20 lat mieszkała w UK i korzystała z oryginalnej pisowni imienia, a powinna dokonać wyboru obywatelstwa, nieduże jest prawdopodobieństwo, że zdecyduje się na wybór litewskiego paszportu i zmiany całej dokumentacji.

O potrzebie przyjęcia odpowiednich aktów prawnych przedstawiciel EFHR rozmawiał podczas wywiadu dla portalu www.manoteises.lt (link do wywiadu)

5 maja b.r. argumenty EFHR, wskazujące na potrzebę przyjęcia ustawy o oryginalnej pisowni imion i nazwisk, która spełniałaby interesy wszystkich mieszkańców Republiki Litewskiej, również zostały przedstawione w wiadomościach litewskiej telewizji TV3.

Kwestia pisowni nazwisk obcych na podstawie alfabetu łacińskiego powróci do sali obrad Sejmu Litewskiego po wyborach, a więc nie wcześniej niż w czerwcu. Lista argumentów, wskazujących na potrzebę przyjęcia odpowiednich uregulowań prawnych o pisowni imion i nazwisk na Litwie jest długa.
 
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Redakcja Wilnoteki nie ponosi odpowiedzialności za treści artykułów nadesłanych.