Osiem polskich nowel: Narodowe Czytanie w Sakwie


Fot. wilnoteka.lt/Ewa Przychodzka
W wileńskiej kawiarni Sakwa już po raz trzeci odbył się wileński finał akcji „Narodowe Czytanie”. W tym roku Para Prezydencka RP zaproponowała lekturę ośmiu polskich nowel należących do kanonu naszej narodowej literatury. Akcję w Wilnie zorganizowały Ambasada RP i Instytut Polski.





„Narodowe Czytanie jest przede wszystkim dla Polaków, to nie jest stricte działanie promocji kultury polskiej wśród cudzoziemców. To jest ten moment, kiedy chcemy się wszyscy razem zebrać i czytać nasze wspaniałe dzieła narodowe. (...) Staramy się dotrzeć do wszystkich Polaków, wszędzie gdzie oni są, i mieć takie święto czytania narodowego” – powiedział zastępca ambasadora RP w WIlnie Grzegorz Poznański, który zainaugurował czytanie.

Czytanie polskich nowel rozpoczęli w Sakwie aktorzy Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie Henryka Sokołowksa i Witold Rudzianiec, właściciel kawiarni. Oboje biorą  udział w akcji już po raz trzeci, czyli od początku jej organizowania na Litwie.

„Myślę, że o to właśnie chodzi – żebyśmy jeszcze raz wrócili do tych tekstów, żebyśmy się zapoznali z tymi tekstami, ktróych jeszcze nie znamy albo które już trochę zapomnieliśmy” – mówi H. Sokołowska. Aktorka, która jest także kierownikiem Centrum Edukacji Uniwersytetu Witolda Wielkiego, podkreśla, że zaproponowane przez parę prezydencką lektury łączy nie tylko forma, lecz także treść. „To nie tylko gatunek noweli, ale też wartości, które głoszą i które są dla nas wszystkich bliskie: umiłowanie ojczyzny, poświęcenie się ojczyźnie, patriotyzm, ale też umiłowanie pracy i innego człowieka, bez względu na jego status społeczny, zamożność” – mówi H. Sokołowska.

Dr Irena Fedorowicz z Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego, która wprowadziła zebranych w tematykę nowel, mówi, że jest to gatunek literacki chętnie czytany przez studentów. „Nowele są takim gatunkiem, który w bardzo skondensowanej formie przedstawia bardzo ważne tematy egzystancjalne: i historyczne, i polityczne, i społeczno-obyczajowe. Wydaje mi się, że nowela właśnie jako mikropowieść nawet bardziej się nadaje do celów dydatkycznych i poznawczych” – wyjaśnia. „Moi studenci akurat lubią czytać nowele” – dodaje.

W tym roku uczestnicy czytania mieli do wyboru aż osiem tekstów – nowel polskich autorów z XIX i XX wieku. Wśród nich znalazły się utwory Elizy Orzeszkowej, Marii Konopcnikiej, Bolesłąwa Prusa, Brunona Schulza, Władysławea S. Reymonta, Stefana Żeromskiego, Henryka Sienkiewicza i Henryka Rzewuskiego.

„Ja wybrałem «Rozdziobią nas kruki, wrony» Stefana Żeromskiego. To jest tekst, który mnie zawsze poruszał, a jednocześnie myślę, że tutaj w Wilnie dość mocno może rezonować. Jest to historia zwiazana z powstaniem styczniowym – tego ostatniego wspólnego zrywu narodów I Rzeczpospolitej. To jest historia tego powstańca, który kończy gdzieś w bezimiennym grobie, w kartoflisku i to bardzo mocno przypomina historię przywódców powstania styczniowego, których będziemy mieli okazję w listopadzie pochować godnie na Rossie” – swój czytelniczy wybór tłumaczy G. Poznański.

Największym zainteresowaniem wśród czytających cieszyła się „Katarynka” Bolesława Prusa. „Wszystkie nowele Prusa są urzekające, «Katarynka» też – ze względu na wartości, które niesie, na sposób pisania. Nie da się tutaj nie zauważyć dowcipu Prusa, który nam się podoba i prawdopodbnie może podobać się wszystkim czytelnikom” – mówi H. Sokołowska. „Chciało się pokazać różnorodność Prusa i to, że o rzeczach ważnych i głównych naszych wartościach można mówić zarówno w sposób poważny, jak też czasami nieco bardziej dowcipnie” – dodaje.

Akcja „Narodowe Czytanie” organizowana jest od 2012 roku przez prezydenta RP. Została zainicjowana wspólną lekturą „Pana Tadeusza”. W Wilnie do tej pory czytano „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego i „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego.



Zdjęcia: Mateusz Mozyro
Montaż: Edwin Wasiukiewicz