Palmiarstwo wpisano na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kultury


Palmy wileńskie, fot. wilnoteka.lt
Palmy wileńskie trafiły na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego Litwy. Litewskie Narodowe Centrum Kultury wpisało na listę osiem nowych zwyczajów i tradycji. Oprócz palmiarstwa są to m.in.: odbywający się co roku wiosną Festiwal Folklorystyczny „Skamba skamba kankliai”, tatarskie święto ludowe Sabantuj obchodzone w okolicach Wisagini na zakończenie wiosennych prac polowych oraz tradycja śpiewania pieśni w zatopionych wsiach Kowieńszczyzny.

Dziedzictwo niematerialne to zwyczaje, przekaz ustny, wiedza i umiejętności oraz związane z nimi przedmioty i przestrzeń kulturowa, które są uznane za część własnego dziedzictwa przez daną wspólnotę, grupę lub jednostki. Ten rodzaj dziedzictwa jest przekazywany z pokolenia na pokolenie i ustawicznie odtwarzany przez wspólnoty i grupy w relacji z ich środowiskiem, historią i stosunkiem do przyrody. Dla danej społeczności dziedzictwo niematerialne jest źródłem poczucia tożsamości i ciągłości.

Na litewskiej liście dziedzictwa niematerialnego dotychczas były 22 pozycje, w tym trzy z nich są wpisane na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO: sztuka rzeźbienia krzyży i ich symbolika, odbywający się na Litwie, Łotwie i w Estonii Festiwal Pieśni i Tańca oraz wieloczęściowe pieśni polifoniczne –sutartinės.

Litewskie Narodowe Centrum Kultury uzupełniło krajową listę o kolejnych osiem, wybranych spośród 21 zgłoszeń. Są to: palmiarstwo, tradycje grania na bandonii (rodzaj harmonii) w okolicach Taurogów, tatarskie święto ludowe Sabantuj obchodzone w okolicach Wisagini na zakończenie wiosennych prac polowych, tradycja odwiedzenia miejsc świętych w rejonie malackim, tradycje grania na harmonii petersburskiej na północno-wschodniej Auksztocie, tradycja śpiewania pieśni w zatopionych wsiach Kowieńszczyzny oraz odbywający się co roku w maju w Wilnie Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Skamba skamba kankliai”.

Tradycje palmiarstwa na Wileńszczyźnie sięgają kilkuset lat. W podwileńskich wsiach: Krawczuny, Nowosiołki, Ciechanowiszki, Wilkiszki prawie w każdym domu panie od pokoleń wiją palmy. Najstarsze źródła ikonograficzne nie są jednak liczne. W 1847 roku powstał obraz Kanuta Rusieckiego „Litwinka z palmami”, natomiast polski etnograf Oskar Kolberg w połowie XIX wieku pisał o palmach miejskich z papierowych kwiatków i o palmach wiejskich z mchu, borówek, widłaka, wierzby i innych roślin. Swój wkład w rozpowszechnienie tej oryginalnej twórczości podwileńskich gospodyń miał malarz i grafik Ferdynand Ruszczyc.

Tradycyjna wileńska palma to wałeczek uwity z suchotników naturalnych i farbowanych, zakończony „mietliczką”. Do wicia palm palmiarki wykorzystują około 150 gatunków różnorodnych roślin.

Wileńska palma dzisiaj jest znana daleko poza granicami Litwy, jest symbolem Wileńszczyzny, jednym z najbardziej charakterystycznych upominków i pamiątek z Wilna.

Na podstawie: lnkc.lt, inf.wł.