Polsko-litewskie obchody 450. rocznicy unii lubelskiej


Uroczystości 450-lecia unii polsko-litewskiej w Lublinie, fot. sejm.gov.pl/Marta Marchlewska
450 lat temu, 1 lipca 1569 r., senatorowie oraz posłowie Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego potwierdzili i uroczyście zaprzysięgli unię lubelską. Obchody polsko-litewskiej rocznicy od niedzieli, 30 czerwca, trwają w Lublinie. 450-lecie unii wspólnym oświadczeniem uczcili prezydenci Litwy i Polski. Dalia Grybauskaitė i Andrzej Duda napisali, że chylą czoła przed przodkami za powołanie do życia wizjonerskiej Rzeczypospolitej Obojga Narodów - państwa zbudowanego na zasadach równości i współodpowiedzialności.

„Unia ta, przetrwawszy ponad 200 lat, stała się inspiracją dla całej Europy, aby integrować i budować coraz bliższą współpracę pomiędzy państwami, jako najlepszą odpowiedź na wewnętrzne i zewnętrzne zagrożenia. Wpływ unii lubelskiej na wzmocnienie ówczesnej kultury obywatelskiej i idei republikańskich po dziś dzień pozostaje cennym wkładem do naszego życia polityczno-społecznego” – napisali prezydenci Litwy i Polski we wspólnym oświadczeniu.

Dalia Grybauskaitė i Andrzej Duda zapewnili, że dziś, podobnie jak wtedy, „jesteśmy tak samo gotowi, aby stanąć razem w obliczu wielu wyzwań i chronić ideały niepodległości, jedności i solidarności”.

Unia lubelska to epokowe wydarzenie będące świadectwem głębokiej mądrości politycznej, dziedzictwem wolności, demokracji, parlamentaryzmu – mówili w niedzielę w Lublinie uczestnicy debaty zorganizowanej z okazji 450. rocznicy zawarcia unii lubelskiej. W debacie uczestniczyli przedstawiciele parlamentów Polski, Litwy, Łotwy, Czech, Estonii, Białorusi, Węgier, Mołdawii, a także ambasady Gruzji i Ukrainy. Litwę reprezentował przewodniczący sejmu Viktoras Pranckietis

Otwierający debatę marszałek Sejmu RP Marek Kuchciński powiedział, że unia lubelska na wiele lat określiła porządek polityczny i ład społeczny w Europie Środkowej. „Dzięki niej powstała bowiem Rzeczpospolita Obojga Narodów – podmiot polityczny, który stanowił rzadki przykład udanego kompromisu pomiędzy różnymi narodami, ziemiami, religiami, kulturami i językami” – wskazał marszałek sejmu. Jego zdaniem, unia lubelska – oparta m.in. na ochronie wspólnych wartości, jako podstawy współpracy narodów oraz na poszanowaniu różnorodności i tradycji poszczególnych państw – zawiera wiele wzorców dla współczesnej polityki międzynarodowej.

Przewodniczący sejmu Litwy Viktoras Pranckietis ocenił, że unia lubelska, była jednym z największych wydarzeń w całej Europie, prekursorką Unii Europejskiej, która zaproponowała „model rozwijania relacji międzynarodowych”.

Pranckietis podkreślił, że obecnie Polska i Litwa odgrywają ważną rolę w procesach politycznych w Europie. Jak zaznaczył, ważne jest, abyśmy dalej koncentrowali się na wspólnych celach. Wskazał, że Polska i Litwa wspólnie działają m.in. w sprawie Ukrainy i jej integralności terytorialnej. Przewodniczący litewskiego sejmu ocenił, że m.in. aneksja Krymu czy wojna w Donbasie, zmieniły poczucie bezpieczeństwa w naszej części Europy, a zagrożenie ze strony Rosji jest realne. Dlatego, jak mówił, szczególne znaczenie ma wzmocnienie wschodniej flanki NATO i zwiększenie zdolności obronnych w tym regionie Europy.

„Uczmy się z naszej przeszłości, unikajmy liberum veto, dążmy do szerokiej jedności” – podsumował Viktoras Pranckietis. 

Po debacie zaprezentowano okolicznościowy znaczek pocztowy z okazji 450-lecia unii lubelskiej. Na znaczku jest fragment obrazu Jana Matejki „Unia lubelska”, który powstał w 1869 roku dla uczczenia 300. rocznicy podpisania aktu.

Uroczystości zakończył koncert, podczas którego został wykonany nowy utwór Mikołaja Góreckiego „Missa” na baryton solo, chór mieszany i orkiestrę, skomponowany specjalnie na tę okazję. W koncercie wystąpiły zespoły z Polski, Ukrainy, Litwy, Łotwy i Białorusi.

Akt unii Wielkiego Księstwa Litewskiego i Królestwa Polskiego został podpisany 1 lipca 1569 r. na sejmie walnym w Lublinie. Powołana w ten sposób Rzeczpospolita Obojga Narodów stała się jednym z najpotężniejszych organizmów politycznych ówczesnej Europy.

Na podstawie: PAP, IAR, sejm.gov.pl