A. Romaszewska-Guzy: Czy doczekamy "Jedynki" Wilno?

Dyskusja o tym, "jaka ma być polska telewizja potrzebna na Litwie", właściwie nie miała szansy się roziwnąć - premier Litwy Saulius Skvernelis urzędowo zadecydował, które stacje z Polski zostaną udostępnione na Litwie obok TVP Polonia i będą stawiać czoła propagandzie Kremla. A raczej - próbować stawiać, po tego oczekują od nich władze Litwy przeznaczające 350 tys. euro na zakup praw i organizację retransmisji. Ponoć już od 1 lutego 2018 r. Polacy (i nie tylko) na Litwie będą mogli oglądać:  TVP Info, Kino Polska International oraz Kino Polska Muzyka International.

Tak więc obecne od ponad 60 lat na Litwie Ostankino (dziś - PBK), wszelkie odmiany RTR i inne rosyjskie TV, cieszące się od lat największą oglądalnością w ofercie litewskich operatorów kablowych i cyfrowych, będą miały konkurencję w postaci głównej anteny informacyjnej TVP skupionej przede wszystkim na polityce wewnętrznej RP oraz dwóch komercyjnych kanałów rozrywkowych (dlaczego akurat te? Czyżby z uwagi na koszty?). Gdyby to była propozycja Instytutu Polskiego w Wilnie, którego zadaniem jest promocja współczesnej kultury polskiej, to bym to może jeszcze zrozumiał. Jednak nawet wtedy miałbym zastrzeżenia, że nie ma tu np. TVP Kultura lub TVP Historia - wszak zarówno przeszłość, jak i zainteresowanie historią na Litwie i w Polsce są podobne, a oba te kanały są otwarte w nadawaniu satelitarnym i pozyskanie zgody na ich retransmisję pewnie nie stanowiłoby problemu. W oderwaniu starszego pokolenia mieszkańców Wileńszczyzny (najbardziej przywiązanego do rosyjskich TV) przydatna mogłaby być nawet TV Trwam ojca Rydzyka. Ale temat ponoć jest już zamkięty.

Pytań wokół retransmisji jest więcej: czy kanały te znajdą się także w ofercie litewskich operatorów, czy będą dostępne wyłącznie "free air" w nadawaniu naziemnym, tak jak główne telewizje litewskie, BBS World i TVP Polonia? Jak długo przyjdzie czekać na pierwsze dane ws. oglądalności, by przekonać się, że mieszkańcy Wileńszczyzny nie rzucą się do oglądania tych kanałów? Bo rodziny, którym naprawdę zależy na oglądaniu polskich kanałów i obecności polskiej TV w ich domach, już od dawna załatwiają to u lokalnych "piratów" (nie ma możliwości oficjalnie np. kupić w Polsce jakąś Cyfrę, NC+ lub inną platformę TV).

Na tle tej sytuacji niezwykle interesująco wygląda dorobek pierwszej dekady telewizji Biełsat, która także musiała nie tyle stawić czoła rosyjskim telewizjom, także od dawna dominującym na medialnym rynku Białorusi, co zaproponować rozsądną i ciekawą alternatywę. Obecny wyłącznie w przekazie satelitarnym oraz internetowym, szykanowany na różne sposoby przez białoruskie władze Biełsat od lat cieszy się rosnącą popularnością wśród młodzieży oraz inteligencji białoruskiej, a także rosnącym uznaniem na arenie międzynarodowej - nie jest tajemnicą, że nadaje i rozwija się nie tylko z funduszy TVP, ale głównie dzięki wsparciu różnych organizacji międzynarodowych.

Dyrektorka Biełsat TV Agnieszka Romaszewska-Guzy dobrze zna także sytuację na Litwie - od lat tu przyjeżdża, uczestniczy w spotkaniach i dyskusjach społecznych, przed laty jako dyrektorka TVP Polonia zabiegała o utrzymanie naziemnego, a potem także cyfrowego nadawania tego kanału na Wileńszczyźnie, co trwa do dziś (Polonia jest jedynym obok BBC World zagranicznym kanałem otwarcie dostępnym na Litwie w cyfrowym przekazie TV). Uważa, że działania władz litewskich na rzecz przywrócenia Wileńszczyźnie dostępu do polskich TV są mocno spóźnione, a skoro już są na to jakieś pieniądze, to także polska strona powinna pokusić się o stworzenie treściwej i atrakcyjnej propozycji dla rodaków na Litwie.

Uwzględniając nawet kłopoty z licencjami, względnie niewielkim kosztem można by było stworzyć "eksportową" wersję najpopularniejszych kanałów - Jedynki (TVP 1) lub Dwójki (TVP 2), skierowaną właśnie na Litwę (jak też np. Łotwę, Białoruś i Ukrainę), która uwzględniałaby lokalną specyfikę i mogłaby przyciągnąć przed ekrany nie tylko Polaków. Zresztą idea utworzenia zagranicznych ośrodków TVP (na wzór ośrodków regionalnych w Polsce, jak TVP Olsztyn lub TVP Szczecin) w największych skupiskach Polaków za granicą, czyli np. takiego TVP Wilno, była rozważana na różnych szczeblach publicznej Telewizji Polskiej już przed kilku laty.

Zapraszamy do obejrzenia rozmowy z Agnieszką Romaszewską-Guzy na ten temat w studiu Wilnoteki!