„Skarby epoki Piastów”: unikatowa wystawa na Wawelu


Na zdjęciu: relikwiarz św. Zygmunta, fot. wawel.krakow.pl
Ponad 50 dzieł sztuki, związanych z pierwszymi polskimi władcami i kulturą chrześcijańską można obejrzeć na wystawie w Zamku Królewskim na Wawelu. Są wśród nich włócznia św. Maurycego, Szczerbiec, naczynia liturgiczne ufundowane przez Kazimierza Wielkiego i klejnoty ze skarbu w Środzie Śląskiej. Ekspozycja „Skarby epoki Piastów” upamiętniająca 700. rocznicę koronacji Władysława Łokietka jest dostępna dla zwiedzających od wtorku, 21 stycznia.


„Nigdy wcześniej nie doszło do zgromadzenia najważniejszych obiektów dotyczących historii Polski i zarazem najważniejszych pod względem artystycznym. Zrekonstruowaliśmy skarbiec Piastów. To coś niewiarygodnego” – na konferencji prasowej przed otwarciem wystawy podkreślił dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu Andrzej Betlej.

Pomysłodawca ekspozycji prof. Jan Ostrowski zaznaczył, że wypożyczenie przedmiotów z czasów dynastii Piastów - nielicznych i bardzo rozproszonych - przechowywanych najczęściej w skarbcach kościelnych, nie było proste, ale udało się je pozyskać m.in. dzięki wsparciu parafii archikatedralnej oraz metropolity krakowskiego.

„Zobaczymy prawie komplet dzieł złotniczych z czasów piastowskich, jakie znajdują się w Polsce. W jednej sali spotkają się Szczerbiec - miecz użyty w czasie koronacji Władysława Łokietka i włócznia św. Maurycego, wspaniały krzyż z diademów i korona ze skarbu ze Środy Śląskiej” - podkreśla prof. Ostrowski. „Nie przypominam sobie wystawy obiektów średniowiecznych tej klasy” – dodał. Zaznaczył, że niektóre z zabytków nie są w dobrym stanie - nie tylko w związku z upływem czasu, ale także z powodu niefortunnie przeprowadzonych konserwacji.   

Na wystawie prezentowane są m.in. włócznia św. Maurycego, którą w roku 1000 Bolesław Chrobry otrzymał od cesarza Ottona III, miecz Szczerbiec, użyty podczas koronacji Władysława Łokietka (sporządzone na tę okazję korona, berło i jabłko przepadły w późniejszych wiekach), XI-wieczny – najstarszy związany z Polską – złoty kielich znaleziony w opactwie benedyktynów w Tyńcu, patena Mieszka III Starego oraz przedmioty z grobu biskupa Maura.

Zwiedzający zobaczą także krzyż zestawiony z dwóch XIII-wiecznych misternie zdobionych złotych diademów, należący do najwybitniejszych osiągnięć złotnictwa europejskiego oraz zespół pamiątek po św. Kindze zachowanych w starosądeckim klasztorze klarysek.

Na ekspozycji są znalazły się również ufundowane przez Kazimierza Wielkiego (syna Władysława Łokietka) –  ostatniego Piasta na polskim tronie –  relikwiarze w formie popiersi: św. Marii Magdaleny ze Stopnicy i św. Zygmunta z katedry w Płocku, które przybyły do Krakowa po raz pierwszy. Co ważne, rzeźba św. Marii Magdaleny została właśnie odrestaurowana. Kiedy bowiem ukrywano skarby w czasie wojny, na popiersie została prawdopodobnie upuszczona ciężka skrzynia, co spowodowało wgniecenie twarzy wykonanej z grubej srebrnej blachy do środka. W takim stanie rzeźba dotrwała do współczesności i dopiero teraz wawelscy konserwatorzy niemałym wysiłkiem i pomysłowością doprowadzili ją do pierwotnego stanu. Zadanie to było niezwykłej trudności: dość powiedzieć, że jedyny dostęp do wnętrza rzeźby dawał otwór o średnicy mniej więcej 50 mm, przez który trzeba było wkładać specjalnie wykonane narzędzia i mozolnie, po milimetrze odginać blachę, uważając, by całość nie rozpadła się na części.


Na zdjęciu: relikwiarz św.Zygmunta, fot. wawel.krakow.pl


Ze słynnego skarbu średzkiego, jednego z najcenniejszych znalezisk archeologicznych w Europie w XX w., na które natrafiono w Środzie Śląskiej w roku 1985, a potem – w roku 1988, pochodzą z kolei prezentowane na ekspozycji ozdobiona orłami złota korona kobieca z XIV wieku i ozdobna zapinka z kameą.

Najstarsze z pokazywanych obiektów są datowane na wiek X, najpóźniejsze pochodzą z wieku XIV. Poza zbiorami Zamku Królewskiego na Wawelu i krakowskiej katedry zachowały się one w najstarszych kościołach, głównie małopolskich, wielkopolskich i mazowieckich. Na wystawie prezentowane są wyłącznie oryginały.  

Wystawa zorganizowana przez Zamek Królewski na Wawelu i parafię archikatedralną św. Stanisława i św. Wacława potrwa do 19 kwietnia.


Na zdjęciu: krzyż z diademów, fot. wawel.krakow.pl

Na podstawie: krakow.gosc.pl, PAP