Sto lat temu wszedł w życie traktat wersalski


Fot. kurierhistoryczny.pl
Sto lat temu – 10 stycznia 1920 roku – wszedł w życie traktat wersalski. Tego dnia złożono dokumenty ratyfikacyjne układu kończącego I wojnę światową, podpisanego 28 czerwca 1919 roku. Traktat ustalił wiele granic międzypaństwowych w Europie oraz wprowadził nowy ład polityczny.




Jednym z postanowień traktatu wersalskiego było przyznanie odradzającej się Polsce większości ziem zaboru pruskiego. Natomiast o przynależności państwowej Górnego Śląska, Warmii i Mazur miały zadecydować plebiscyty.

Do traktatu wersalskiego dołączony został również statut powołanej w kwietniu 1919 roku Ligi Narodów, która miała być gwarantem bezpieczeństwa i pokoju na świecie.

Traktat wersalski został zawarty między pokonanymi w I wojnie światowej państwami centralnymi, czyli Niemcami, Austro-Węgrami, Turcją i Bułgarią, a państwami Ententy, której trzon stanowiły Wielka Brytania, Francja i Rosja, która jednak do udziału w konferencji nie została zaproszona.

Liczący 440 artykułów dokument ustalał nowy porządek terytorialny i polityczny w Europie. Polsce przywrócił niepodległość. Kraj odzyskał większość ziem utraconych na rzecz Prus w I i II rozbiorze – znaczną część Wielkopolski i Prus Zachodnich z dostępem do morza na odcinku 144 kilometrów. Utworzono też Wolne Miasto Gdańsk, pod nadzorem Ligi Narodów, z własnym rządem, konstytucją i polityką gospodarczą. Włączono je jednak do polskiego obszaru celnego, Polska mogła korzystać z portu gdańskiego. O przynależności państwowej Górnego Śląska, Warmii i Mazur miały zadecydować przeprowadzone tam plebiscyty.

Zgodnie z postanowieniami traktatu, rozbrojone Niemcy, z armią ograniczoną do 100 tysięcy żołnierzy, miały oddać Francji Alzację i Lotaryngię, Belgii – okręg Eupen i Malmedy, Polsce – Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie, Czechosłowacji – Kraik Hulczyński. Przeprowadzono demilitaryzację Nadrenii, a Kłajpeda i okręg Saary objęte zostały międzynarodowym nadzorem. Kolonie niemieckie przeszły w posiadanie zwycięzców. Zobowiązano Niemcy do wypłaty odszkodowań wojennych w wysokości 132 miliardów marek w złocie. Była to kwota praktycznie niemożliwa do spłacenia i nigdy nie została uregulowana.

Zawarte ustalenia i powołanie Ligi Narodów miały zagwarantować w Europie pokój. Jednak nadzieje na stabilizację okazały się złudne. Dojście do władzy w Niemczech nacjonalistów oraz objęcie przez Hitlera stanowiska kanclerza w 1933 roku sprawiły, że sytuacja polityczna na kontynencie zaczęła się komplikować, doprowadzając w 1939 roku do wybuchu II wojny światowej.

Na podstawie: IAR, pl.wikipedia.org