Stulecie Biblioteki Wróblewskich w Wilnie

Dario Malinowski, 3 maja 2012, 09:52

Biblioteka Wróblewskich w Wilnie (obecnie Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich), fot. wilnoteka.lt

Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich, dawna Państwowa Biblioteka Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie, obchodzi stulecie działalności. Z tej okazji dzisiaj w gmachu biblioteki odbędzie się międzynarodowa konferencja naukowa pt. "Biblioteka narodowa w warunkach przemian kulturowych oraz innowacji technologicznych". W obchodach setnej rocznicy działalności biblioteki wezmą udział goście z Polski, Białorusi, Ukrainy, Łotwy, Rosji, Niemiec i Czech. Na program uroczystości złoży się także wystawa pt. "Historyczne zbiory Biblioteki Wróblewskich", która zostanie dzisiaj otwarta w Litewskim Muzeum Narodowym.

Biblioteka Wróblewskich została założona w 1912 roku przez wileńskiego adwokata, kolekcjonera i bibliofila Tadeusza Wróblewskiego. Dzięki pasji kolekcjonerskiej Wróblewskiemu udało się zgromadzić spory księgozbiór, na którego zawartość składały się nie tylko książki z prywatnej kolekcji, ale też kolekcje bibliofilskie, bezcenne księgozbiory polskie i obce z obszaru dawnej Rzeczypospolitej oraz Rosji i Prus (m.in. zbiory Bielińskich, Ciechanowskich, Fedorowiczów, Grużewskich, Platerów i Weyssenhoffów).

Tadeusz Wróblewski w swym testamencie zapisał m.in., że przekazuje bibliotekę w depozyt państwu pod warunkiem, że zawsze pozostanie ona w Wilnie, nie zostanie zmienione jej przeznaczenie i nigdy nie zostanie przekazana Uniwersytetowi Wileńskiemu.

W 1923 roku bibliotekę upaństwowiono i na cześć rodziców jej twórcy nazwano Państwową Biblioteką im. Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie. Na jej potrzeby ówczesny rząd Rzeczypospolitej Polskiej zakupił położony w centrum miasta, tuż przy katedrze dawny Pałac Tyszkiewiczów.

W 1939 roku biblioteka przeszła na własność państwa litewskiego. Następnie władze litewskie przemianowały bibliotekę w Bibliotekę Litewskiej Akademii Nauk. Dawna nazwa placówki została częściowo przywrócona dopiero przed dwoma laty, dzięki staraniom byłego dyrektora biblioteki Juozasa Marcinkevičiusa. W obecnej nazwie biblioteki pojawiło się nazwisko jej fundatota. Także przed dwoma laty o Bibliotece Wróblewskich było głośno z powodu planów jej zamknięcia przez władze litewskie.

W ramach centralizacji zbiorów bibliotecznych słynna placówka miała zostać zlikwidowana, a większość jej zbiorów przekazana na potrzeby biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego. Pomysł litewskich decydentów spotkał się z krytyką na całym świecie. Mieszkańcy Litwy, Polski, Niemiec, Białorusi i Stanów Zjednoczonych, zaniepokojeni losem placówki i jej zbiorów, zorganizowali zbiórkę podpisów pod apelem o zachowanie biblioteki. Swój sprzeciw za pośrednictwem Internetu wyraziło wówczas prawie 4 tysiące osób.

"Likwidacja biblioteki byłaby barbarzyństwem nie tylko ze względu na bogate zbiory, które są tu przechowywane (ponad 4 mln pozycji, najstarszy egzemplarz pochodzi z XII wieku), ale też ze względu na testament, który pozostawił Wróblewski" - mówili wówczas obrońcy placówki.

Na podstawie: elta.lt, inf.wł.