Uroczystości pogrzebowe płk. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki" z udziałem Polaków z Wilna

"To było wspaniałe przeżycie - pułkownika Zygmunta Szendzielarza "Łupaszkę" żegnał wielotysięczny tłum. Udało mi się dołączyć do konduktu żałobnego i całą drogę w kierunku cmentarza przejść razem z pododdziałem konnym w barwach 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich, w którym przed wojną służył "Łupaszka" - powiedział Wilnotece Jarosław Szostko z Wileńskiego Klubu Rekonstrukcji Historycznej Garnizonu w Nowej Wilejce.

Uroczystości pogrzebowe odbyły się w kościele św. Karola Boromeusza na Powązkach. W homilii biskup polowy Józef Guzdek zaznaczył: "do naszego obowiązku należy przywrócenie pamięci o bohaterach powstania antykomunistycznego w powojennej Polsce. Musimy uczynić wszystko, aby do powszechnej świadomości przebiła się prawda, że czyny żołnierzy niezłomnych zasługują na pamięć i wdzięczność całego narodu. Stojąc dziś przy trumnie jednego z nich, pragniemy dziękować Bogu za ich świadectwo umiłowania ojczyzny ponad swoje życie".

Podczas nabożeństwa prezydent Andrzej Duda podkreślił, w jakim duchu byli wychowywani Zygmunt Szendzielarz i jego żołnierze. "Wszyscy wiemy, że byli wspaniali, ale dlaczego? Dlatego, że wychowali się na micie wielkiej bohaterskiej Polski" - mówił Andrzej Duda. Prezydent podkreślił, że mit ten opierał się na pamięci o powstańcach styczniowych, na pamięci o Polakach, którzy zwyciężyli walkę o niepodległość w 1918 r., a także na pamięci o tych, którzy obronili Warszawę i Polskę przed bolszewikami w 1920 r. "To budowało postawę tych ludzi. To dlatego z odwagą stanęli potem do obrony Polski w 1939 r., walczyli w podziemiu, a kiedy przyszły wojska sowieckie i nie chciały opuścić Polski, nie zgodzili się z Polską, która nie była wolna, nie była niepodległa, nie była suwerenna" - zaznaczył prezydent.

Po mszy kondukt żałobny prowadzony przez pododdział konny w barwach 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich przemieścił się na Wojskowe Powązki. Zgodnie z wolą rodziny, zdecydowano o pochówku Zygmunta Szendzielarza w mogile, w której została pochowana jego córka Barbara. Do grobu złożono ziemię z Wilna i ze Stryja, skąd pochodził "Łupaszka".

Pogrzeb majora "Łupaszki" odbył się 65 lat po jego śmierci. Został skazany na karę śmierci 2 listopada 1950 r., po wielomiesięcznym brutalnym śledztwie. Wyrok wykonano 8 lutego 1951 r. w więzieniu na Mokotowie. Jego szczątki odnaleźli członkowie grupy poszukiwawczej IPN dopiero w 2013 r. w tzw. Kwaterze na Łączce na Powązkach. Szczątki były ukryte w dole, przykrytym w połowie lat 60. asfaltową drogą poprowadzoną przez środek kwatery. W dole znaleziono ciała czterech mężczyzn, które zidentyfikowano dopiero po badaniach genetycznych. Jak się okazało, są to szczątki majora "Łupaszki" i jego najbliższych współpracowników.

Zygmunt Szendzielarz ps. "Łupaszka" był majorem kawalerii Wojska Polskiego, uczestniczył m.in. w kampanii wrześniowej. Był jednym z twórców V Wileńskiej Brygady AK. W czasie wojny w równym stopniu walczył z niemieckimi oddziałami policyjnymi, jak i litewskimi czy białoruskimi oraz partyzantami sowieckimi. Szacuje się, że na terenie Nowogródczyzny od wiosny 1943 r. do lata 1944 r. doszło do 200 potyczek żołnierzy AK z Sowietami, dlatego "Łupaszka" był przez nich znienawidzony. Po wojnie nie zaprzestał działalności. Jego oddział do 1947 r. na Pomorzu i Białostocczyźnie atakował posterunki milicji i wojska, organizował zamachy na działaczy komunistycznych. Szendzielarz został aresztowany przez UB w połowie 1948 r. Prokuratura postawiła mu m.in. zarzut próby obalenia ustroju, a także zwalczania w czasie wojny partyzantki sowieckiej oraz współpracy z Niemcami. Został skazany na 18-krotną karę śmierci.

Major Zygmunt Szendzielarz został pośmiertnie awansowany na pułkownika.
Na podstawie: tvp.info, prezydent.pl, inf.wł.