VLKK zdecydowała: Gruzija albo Sakartvelas


Fot. bns.lt
Gruzję po litewsku będzie można nazywać Sakartvelas – tak zdecydowała w czwartek, 3 maja Państwowa Komisja Języka Litewskiego. Wraz z nową, alternatywną nazwą kraju przedstawicieli jej narodu w języku litewskim będzie można określać jako kartvelai, a mieszkańców Gruzji – sakartveliečiai.





Kartvelai to właściwy naród, który nazywamy Gruzinami. Ale tam (w Gruzji – przyp. red.) mieszkają także Megrelowie, Swanowie, Abchazi i Osetyjczycy. Tak więc będą Gruzini (gruzinai) albo synonimicznie – Kartweolowie (kartvelai), a wszyscy obywatele, w tym Swanowie, Megrelowie, Osetyjczycy i Abchazi – to Sakartwelowie (sakartveliečiai)” – tłumaczy przewodniczący Panstowej Komisji Języka Litewskiego (VLKK) Audrys Antanaitis.  

Komisja podjęła decyzję po konsultacjach z ambasadą Gruzji. Litwa jest pierwszym krajem, który uznał alternatywną nazwę Gruzji. Prosiły o to władze kraju, argumentując, że obecna nazwa wywodzi się z języka rosyjskiego. Państwowa Komisja Języka Litewskiego zdecydowała na początku kwietnia br., że nie ma podstaw do zmiany nazwy Gruzija, która od dawna utrwalona jest w języku litewskim. Jednocześnie zapowiedziała ustalenie wariantu alternatywnego dla tej nazwy.

Na wczorajszą decyzję komisji entuzjastycznie zareagowała ambasada Gruzji. „Ten krok jest szczególnie symboliczny, biorąc pod uwagę stałą współpracę i wyjątkową przyjaźń Gruzji i Litwy. To również unikalny gest ze strony Republiki Litewskiej z okazji stulecia odbudowy niepodległości Gruzji i utworzenia Pierwszej Demokratycznej Republiki, które obchodzić będziemy 26 maja 2018 roku” – czytamy w oficjalnym oświadczeniu ambasady.    

Jak powiedział wcześniej A. Antanaitis, nowej alternatywnej nazwy będzie można używać w oficjalnych pismach, choć nadal obowiązywać będzie forma Gruzja. Jednocześnie zapewnił, że obie formy traktowane będą równorzędnie. Odnośnie stosowania terminu Sakartvelas prowadzone będą dalsze rozmowy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych Litwy i ambasadą Gruzji. „(…) praktycznie jest to pierwszy taki przypadek, jest dużo niejasności. Omówimy, jak w przyszłości będzie się stosować (tę nazwę – przyp. red.) i gdzie są te granice, kiedy możemy zacząć używać nowej nazwy” – powiedział A. Antanaitis.

Według niego zdecydowano się na wariant w rodzaju męskim, ponieważ słowo Sakartvelija byłoby dwukrotnie nacechowane znaczeniem zbiorowym: przez przedrostek „sa-” w języku gruzińskim i przyrostek „-ija” w języku litewskim. Forma Sakartvela została odrzucona z powodu błędnego akcentowania, a Sakartvelo – z powodu nielitewskiej końcówki.

Komisja i ambasada mają nadzieję, że ludzie przyzwyczają się do nowej nazwy i po 20–30 latach zostanie wybrany jeden wariant.

Gruzini określają swój kraj mianem Sakartwelo, a samych siebie jako Kartweli (liczba mnoga – Kartwelebi). Nazwa Sakartwelo oznacza więc kraj Kartlów i jest używana zarówno oficjalnie, jak i potocznie. Słowo Kartweli wywodzi się od mitycznego Kartlosa – protoplasty narodu gruzińskiego. Z kolei pochodzenie terminu Gruzja, używanego w językach polskim i litewskim oraz w innych językach środkowej i wschodniej Europy, jest przedmiotem sporów. Prawdopodobnie wywodzi się od tureckiego słowa gurzy, arabskiego gurdży lub perskiego gordżi oznaczających mniej więcej „siłę walczącą z islamem”. W większości języków zachodniej i południowej Europy popularne są nazwy, dla których pierwowzorem była grecka Georgia. Jej etymologia również nie jest jasna, ale sami Gruzini najchętniej tłumaczą ją greckim geo, które ma oznaczać „ziemię oddaną w opiekę świętemu Jerzemu” albo „osiadły lud znający sztukę uprawy ziemi i zajmujący się rolnictwem”.

Na podstawie: BNS, kaukaz.pl