W bibliotece im. Wróblewskich – wystawa dokumentów dot. historii Tatarów litewskich


Na zdjęciu: „Meczet“ – akwarela Juozasa Kamarauskasa (1917), fot. mab.lt
W Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie od 1 września czynna jest wystawa prezentująca unikatowe dokumenty dot. historii i kultury Tatarów litewskich. Przygotowana została z okazji obchodzonego w tym roku na Litwie Roku Historii i Kultury Tatarów Litewskich.






Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich zasłużenie może się szczycić bogatymi zbiorami dokumentów z zakresu historii i kultury społeczności tatarskiej na Litwie. Na wystawie prezentowana jest część z nich.

Są to pierwsze wzmianki o Tatarach (prace XVI-XVII-wiecznych historyków i podróżników), jak również – wydawnictwa dot. religii i piśmiennictwa Tatarów, badań z zakresu kultury i historii społeczności tatarskiej od XIX wieku do dnia dzisiejszego. Prezentowane są też materiały rękopiśmienne – w większości dokumenty sądowe dot. własności ziemi oraz informacje o składzie narodowościowym poszczególnych miejscowości.

Ekspozycja zawiera również unikalne materiały z prywatnej kolekcji przewodniczącego Wileńskiej Wspólnoty Religijnej Muzułmanów Sunnitów, muftiego Aleksandrasa Beganskasa – rękopisy Tatarów litewskich o charakterze religijnym. Dzięki dr Galinie Miškinienė zdigitalizowane ich kopie uzupełnią zbiory biblioteki i będą dostępne dla badaczy i wszystkich zainteresowanych dziedzictwem historycznym i kulturowym Tatarów litewskich.

Na wystawie prezentowane są też stroje Tatarskiego Zespołu Folklorystycznego „Efsane”, działającego przy Wspólnocie Tatarskiej Ziemi Trockiej. Zostały zrekonstruowane w oparciu o tatarski strój ludowy. Wystawa „Świadectwa wielowiekowej historii: tatarystyka w zbiorach Biblioteki Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich” czynna będzie do 1 października.

Wystawę przygotowały Eglė Paškevičiūtė-Kundrotienė i Rūta Kazlauskienė we współpracy ze Wspólnotą Tatarów Okręgu Wileńskiego i Wspólnotą Tatarów Litewskich Wileńszczyzny. Konsultacji udzielała – dr G. Miškinienė.

Wedug danych spisu powszechnego z roku 2011, na Litwie mieszka niespełna 3 tys. Tatarów. Najliczniej zamieszkują Wilno, Kowno, Kłajpedę, Poniewież, rejony wileński, olicki, trocki, orański.

Osiedlenie się Tatarów na Litwie związane jest z osobą wielkiego księcia litewskiego Witolda, który sprowadził ich tu z terenów Złotej Ordy – tworzyli straż przyboczną księcia, razem z nim walczyli w bitwie pod Grunwaldem. Tatarzy służyli w wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego, uczestniczyli w wyprawach wojskowych Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w powstaniach kościuszkowskim, listopadowym i styczniowym, w 1918 roku – w walkach o niepodległość Litwy.

Rok 2021 na Litwie został ogłoszony Rokiem Historii i Kultury Tatarów Litewskich.

Na podstawie: mab.lt