W Wilnie uwieczniono twórcę metra Tytusa Liwiusza Burattiniego
„Termin „metr” zna dzisiaj cały świat, jednak bardzo niewielu wie o tym, że termin ów zrodził się właśnie w Wilnie. To fakt, z którego możemy być dumni i o którym należy przypomnieć światu. Tak właśnie zrodził się pomysł na jego uwiecznienie. Wydaje mi się, że nigdzie na świecie nie ma pomnika poświęconego metrowi, a Wilno będzie odtąd go miało” – podczas ceremonii odsłonięcia płaskorzeźby Tytusa Liwiusza Burattiniego we wtorek, 7 czerwca, powiedział autor pomysłu jego uwiecznienia litewski historyk, prowadzący programów telewizyjnych Virginijus Savukynas.
Płaskorzeźbę ufundował Wileński Staromiejski Klub Rotary (lit. Vilniaus senamiesčio Rotary klubas). Jest to dar tej instytucji dla Wilna z okazji przypadającego w przyszłym roku jego 700-lecia. W uroczystości wzięła również udział dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie dr Małgorzata Stefanowicz-Pecela.
Fot. valdovurumai.lt
Fizyk, matematyk, architekt, geograf, egiptolog, mincerz, wynalazca, meteorolog, dyplomata, twórca miary powszechnej T. L. Burattini (vel Boratyni) zamieszkał w Wilnie w 1665 roku. W wydanym tu w 1675 r. traktacie „Misura universale” po raz pierwszy w czasach nowożytnych użył słowa „metr” na określenie miary długości. Autor proponował nazwać go „metro cattolico” (pol. „metrem katolickim). Oznaczało to, że miałby być używany we wszystkich krajach katolickich.
Kierował tu m. in. mennicą wileńską. W czasach panowania króla Polski i wielkiego księcia litewskiego Jana Kazimierza Wazy (1648-1668) – po wojnach połowy XVII wieku – mennica wileńska wznowiła pracę i działała na terytorium rozgrabionego po okupacji moskiewskiej pałacu wielkich książąt litewskich. To tu w latach 1664-1666 bito medziane szelągi (zwane od nazwiska zarządcy mennicy boratynkami) oraz srebrne i złote monety. Podczas badań archeologicznych na terytorium obecnego Pałacu Władców odkryto m. in. fundamenty mennicy, którą kierował T. L. Burattini i 2 000 miedzianych szelągów (boratynek).
Płaskorzeźba twórcy metra odsłonięta została akurat nieopodal miejsca, w którym przed około 250 laty działała mennica.
Fot. valdovurumai.lt
T. L. Burattini był słynnym wynalazcą swoich czasów, prawdziwym Leonardem da Vinci Północy. Interesował się astronomią i optyką. W Warszawie założył warsztat optyczny, w którym projektował i konstruował własne mikroskopy i teleskopy. Wykorzystując aparaturę całkowicie własnej konstrukcji odkrył plamy na Wenus, czym zwrócił na siebie uwagę zagranicznych astronomów. Do swych konstrukcji używał stworzony przez siebie mikromierz – wg zasady działania niezmiennej po dzień dzisiejszy – a znów do nawadniania ogrodu zbudował machinę hydrauliczną napędzaną siłą wiatru o zadziwiająco dużej wydajności, wynoszącej od czterech do pięciu tysięcy beczek wody na dobę. Był budowniczym Pałacu Kazimierzowskiego w Warszawie przy Krakowskim Przedmieściu, prowadził prace remontowe przy Zamku Ujazdowskim w Warszawie. W Krakowie zbudował czułą wagę hydrostatyczną do procentowego określania stopów metali, podjął również próbę skonstruowania maszyny do liczenia. Zbudował latający model ornitoptera, który nazwał Latającym smokiem. Machina ta była jedną z pierwszych w historii oraz pierwszą aerodyną zbudowaną w Polsce. 
Na zdjęciu: strona tytułowa „Misura Universale”. Wydanie wileńskie. Tłumaczenie strony tytułowej: „Miara powszechna czyli prawdziwy traktat, w którym ukazano jak można ustalić dla wszystkich miejsc na świecie miarę i ciężar powszechny, które nie byłyby zależne od żadnej innej miary i żadnego innego ciężaru i które w każdym miejscu na ziemi miałyby taką samą wartość, były niezmienne i wieczne, aż do końca świata – przez Tytusa Liwiusza Burattiniego. Miarę można ustalić w ciągu jednej godziny – po czym wskaże nam ona ciężar. Z miary podstawowej można uzyskać miary pochodne służące do pomiaru ciał stałych oraz cieczy. W Wilnie w Drukarni OO. Franciszkanów roku MDCLXXV (przyp. red. - 1675 r.)”
Na podstawie: valdovurumai.lt, gum.gov.pl
