Warto wiedzieć: Metoda Ruchu Rozwijającego wg Weroniki Sherborne

Dla kogo?
Metodę Ruchu Rozwijającego najczęściej stosuje się w pracy z dziećmi, ale nadaje się także do pracy z ososbami dorosłymi. Twórczyni metody doszła do wniosku, że wszystkie dzieci mają dwie podstawowe potrzeby. Po pierwsze, pragną dobrze czuć się we własnym ciele (jak w domu), czyli umieć w pełni nad nim panować i „słuchać” własnego ciała. Po drugie, odczuwają potrzebę nawiązywania kontaktów z innymi. Wszystkie te potrzeby, dobry kontakt z własnym sobą i z innymi ludźmi jest możliwy dzięki dobremu nauczaniu ruchu. Dlatego  ruch wykorzystywany jest jako forma ćwiczeń, które mają ułatwić zapanowanie nad własnym ciałem, sprawić, abyśmy dobrze się w nim czuli. Inne korzyści ruchu rozwijającego to: wspomaganie rozwoju, umiejętność współdziałania z drugim/grupą, rozładowywanie energii, a także relaks i dobra zabawa.

Co dają ćwiczenia?
Weronika Sherborne, za swoim nauczycielem Rudolfem Labanem, powtarza, że ćwiczenia przez nią opracowane prowadzą do rozwoju dziecka (ale także człowieka). W szczególności zaś ułatwiają:
• poznanie własnego ciała,
• zdobycie pewności siebie i poczucia bezpieczeństwa w otoczeniu,
• nawiązanie kontaktu z drugim i współpracy z grupą,
• bycie twórczym.

Świadomość ciała
Dla dziecka, zwłaszcza tego, które nie ukończyło jeszcze pierwszego roku życia, poznanie własnego ciała to główna umiejętność. Niemowlę z zapałem wkłada piąstki do buzi, ogląda własne stopy i rączki. Dotyka się, uczy przewrotów, siadania. To wszystko zmierza do prostego wyodrębnienia, gdzie kończę się „ja”, a gdzie zaczyna świat. Ćwiczenia Sherborne, które mają prowadzić do zwiększenia samoświadomości ciała, w dużej mierze skupiają się na stopach, kolanach, nogach, biodrach, ponieważ to one odpowiadają za utrzymywanie równowagi i kontakt człowiek-podłoga.

Świadomość przestrzeni
Poznanie otaczającej nas przestrzeni wydaje się dla nas czymś banalnym. Dla dziecka jednak to duży krok - zrozumienie, że coś jest nad i pod, wyżej i niżej, wewnątrz i na zewnątrz... Ćwiczenia odbywają się „jak najniżej” po to, aby dać poczucie stabilności, która z kolei uwalania od skrępowania, zahamowań czy poczucia zagrożenia.

Kontakt z drugim człowiekiem
Dzięki tym ćwiczeniom uczymy zaufania, wyczulenia na potrzeby innych. Rudol Laban sklasyfikował relacje międzyludzkie ze względu na ruch jako:
• ruch „z” (with) - jeden z partnerów jest bierny, drugi zaś aktywny i opiekuńczy względem pierwszego,
• ruch „przeciwko” (against) - polega na uświadomieniu osobom ich siły względem drugiego (nie może jednak wywoływać agresji),
• ruch „razem” (shared) - jednakowe zaangażowanie osób.

Ruch kreatywny
Ruch kreatywny nastawiony jest na nieskrępowanie, swobodę i intuicyjność. Ćwiczenia twórcze objawiają sie przede wszystkim w tańcu, który nie rządzi się regułami i jest aktem spontanicznym. Mają one na celu ośmielanie i uwalnianie od wewnętrznych napięć.

Propozycje ćwiczeń zaczerpnięte z książki: „Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka”, Bogdanowicz Marta, Kisiel Bożena, Przasnyska Maria, WSiP, 2005.

Wyczuwanie brzucha, pleców, pośladków:
• siedząc - przyciąganie kolejno nóg (ręce oparte wzdłuż boków), kręcenie się w kółko na pośladkach; przewrót na plecy; przyciąganie kolan, chowanie głowy, rozprostowywanie się do pozycji leżącej;
• czołganie się na brzuchu do przodu, z wyciąganiem i zginaniem na przemian rąk i nóg; czołganie się na plecach do przodu z wyciąganiem i zginaniem na przemian rąk i nóg.

Wyczuwanie nóg i rąk:
• podciąganie kolan do siadu skulonego;
• pchanie kolan do siadu prostego (pokonując opór);
• maszerowanie i bieganie z podnoszeniem wysoko kolan;
• chodzenie na „sztywnych”/„miękkich” nogach.

Świadomość przestrzeni:
• jedna osoba robi „mostek”, a druga obchodzi ją na czworakach, przechodzi pod, przez, nad, dookoła;
• grupa tworzy „tunel” - pozostałe dziecko czołga się pod tunelem na plecach, brzuchu.

Ćwiczenia „z”:
• pozycja siedząca; ćwiczący siedzi opierając się plecami o partnera (nogi ugięte w kolanach): a) pcha plecami partnera, starając się pokonać jego opór (zmiana ról), b) pozycja jak wyżej - kładzenie się na przemian plecami na plecach partnera z unoszeniem bioder;
• ciągnięcie za kostki ćwiczącego, leżącego na brzuchu lub na plecach;
• ciągnięcie za przeguby rąk lub za łokcie ćwiczącego leżącego na plecach;
• kołysanie: pozycja siedząca, tworzenie „fotelika” dla ćwiczącego „pasywnego” i obejmowanie go, łagodnie kołysząc do przodu;
• kołysanie w różnych kierunkach: obejmujemy jedną ręka partnera, drugą opieramy z tyłu o podłogę, „opiekujący się” musi cały swój ciężar przenieść na rękę opartą z tyłu;
• prowadzenie „ślepca”: ćwiczący zamyka oczy i jest oprowadzany.

Ćwiczenia „przeciw”:
• „skała”: ćwiczący staje stabilnie w rozkroku podpartym lub siedzi mocno podparty o podłoże; współćwiczący próbuje przesunąć „skałę”, pchając lub ciągnąc w różnych kierunkach;
• „worek”: to samo ćwiczenie ze współćwiczącym leżącym na plecach lub brzuchu, a także próbowanie przewrócenia współćwiczącego na drugą stronę;
• „paczka”: dziecko zwija się w kłębek, a współćwiczący usiłuje „rozwiązać paczkę”, ciągnąć za nogi i ręce; „paczka” może zostać podniesiona w górę („nierozwiązana”), co dowodzi dużej koncentracji energii i skupienia na zadaniu.

Ćwiczenia „razem”:
• partnerzy siedzą złączeni plecami, po czym wstają, nie odrywając się od siebie, napierając na siebie plecami tak, aby obydwaj powstali;
• kołysanie się: siedząc przodem do siebie z lekko zgiętymi nogami, ćwiczący trzymają się za ręce lub przeguby; na zmianę kładą się na plecy i są przeciągani przez partnera (ze zmianą ról);
• równowaga: stojąc do siebie twarzą i trzymając się za ręce, ćwiczący odchylają się i przechodzą do siadu, a następnie razem wstają;
• kołysanie: dwóch ćwiczących siedzi naprzeciwko, pomiędzy nimi trzeci, kolana lekko ugięte i rozsunięte, ręce wyciągnięte do przodu; ćwiczący w środku jest kołysany na boki przez partnerów; uwaga skupia się na podtrzymywaniu jego głowy i ramion, należy czuwać nad płynnością ruchów.

Przydatne książki:
"Ruch rozwijający dla dzieci", Weronika Sherborne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012
"Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka", Bogdanowicz Marta, Kisiel Bożena, Przasnyska Maria, WSiP, 2005