Wiosenny numer Znad Wilii nr 1/85


Fot. organizatorów
Drodzy przyjaciele! Mimo wielu utrudnień ukazał się nr 1/85 (wiosenny) kwartalnika ZNAD WILII. Obecna sytuacja nie sprzyja szerszej dystrybucji, ale wszyscy chętni otrzymują kwartalnik drogą pocztową. W Polsce można go nabyć w księgarni im. A. Prusa w Warszawie.





Zachęcam tym samym do wsparcia polskiego tytułu z Litwy!  Zamówienia proszę składać drogą mailową: znadwilii@wp.pl lub telefonicznie 48 508 764 030

Jednocześnie polecamy m.in. nasze najnowsze książki: Romuald Mieczkowski, Mój barbarzyńca. Wybór wierszy i Były sobie Fabianiszki (proza), Tomasz Snarski, Żmuty (poezja), Maciej Mieczkowski, Na zakręcie. Kijów i Ukraina u progu zmian. Lista książek Biblioteki Znad Wilii jest w końcu.

ZNAD WILII to 160 stron fachowo podanej lektury. M.in. w numerze:

Mój kąt Europy 
Niepodległa Litwa trwa - redaktor naczelny wspomina wydarzenia sprzed 30 lat z pespektywy czasu, udział w nich Polaków.

Sprawiedliwi wśród narodów świata
Tadeusz Juchniewicz w 50. rocznicę śmierci Ony Šimaitė (Anny Szimajte) proponuje bardzo ważny artykuł Przyczynek do dziejów Wilna lat wojny i okupacji (cz. 2).

Kawiarnia literacka
XXVIII Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią”: - Romuald Mieczkowski, Pamiętajmy o Miłoszu... Wirtualnie czy w realu? W Roku Tadeusza Różewicza o Tymoteuszu Karpowiczu: Jan Stolarczyk, Góra z górą. W kręgu twórców rodem znad Wilii:  - Maciej Żakiewicz, Róża Ostrowska i jej wileńsko-kaszubski regionalizm. 110. rocznica urodzin noblisty: - Romuald Mieczkowski, Miłosz proponuje wydać przewodnik po Wilnie. Kulisy początków współpracy literackiej: Eugeniusz Kurzawa, Zaczęło się od spotkania na Suwalszczyźnie. Mało znani dziś twórcy: - Lech Wojciech Szajdak, Oksana Stadnyk, Bazyli Podmajstrowicz (1917-1973) – członek grupy poetyckiej „Wołyń””; Wiersze. Proza wspomnieniowa: Agata Lewandowski, Efekt „Cudu nad Wisłą”. - Tadeusz Matulewicz, Nowostrojka – Studnia; Doktor Janowicz; Nataszka. Przeczytane: - Krystyna Liminowicz, Przywołane z pamięci i serca. - Tomasz Rogoża, Moralność „masowego rażenia” . - Renata Butkiewicz, Ukraina – jesteśmy blisko siebie. Polecane z Doliny Łosośny: - Leonard Drożdżewicz, Orzeszkowa, jakiej nie znamy! Księga żydów sokólskich. Mistrz gwary wileńskiej: Mieczysław Jackiewicz, Leon Wołłejko jako Wincuk Markotny z Oszmiany  - MJ, Poczet twórców literatury wileńskiej od wieku XVI do roku 1945 (34) 

90 lat temu w Wilnieodowody - Mieczysław Jackiewicz, Tragedia na Wilence 23 maja 1931 

Bibliografia ZNAD WILII 
Dwutygodnik „Znad Wilii” – 1994 

Litwa-Polska. Z miesiąca na miesiąc wydarzenia, fakty, opinie. Statystyka i rankingi. Kultura. Polacy na Litwie, Litwini w Polsce. Nagrody i nobilitacje. Wydawnictwa i inne
Nigdzie Państwo nie znajdą tak pełnej kroniki relacji polsko-litewskich, z przedstawieniem wydarzeń z udziałem Polaków na Litwie i Litwinów w Polsce, działalności odrębnych placówek (Instytutu Polskiego w Wilnie, Domu Kultury Polskiej). Sygnalizowane są ważniejsze nagrody i nobilitacje, nowości wydawnicze. Są to informacje szczególnie przydatne dla zainteresowanych regionem badaczy, studentów, ludzi stąd pochodzących.

Listem i mailem. Poczta redakcyjna
To również ciekawy i "aktywny" dział wypowiedzi, komentarzy Czytelników i Autorów. Czasopismo jest bogato ilustrowane, w kolorowej wklejce tym razem są prezentowane fotografie Wilna w zimowej szacie 
 
ZNAD WILII w Wilnie
W księgarniach ELEPHAS (w siedzibie Domu Kultury Polskiej, Naugarduko 76), AKADEMINE KNYGA (Universiteto 4), POLSKA GALERIA ARTYSTYCZNA "ZNAD WILII" (Isganytojo 2/4). W Polsce i Warszawie: w Domu Spotkań z Historią (Karowa 20), w księgarni im. B. Prusa (Krakowskie Przedmieście 7). Czasopismo wysyłamy pocztą. Zamówić można mailem: znadwilii@wp.pl lub telefonicznie: 48 508764030 (PL) i 370 68469052 (LT). Informacja o naszych działaniach na www.  

Przypominam, że można zamówić numery archiwalne, roczniki, wydawnictwa z serii Biblioteka Znad Wilii: 

Tomasz Snarski, Żmuty, Biblioteka Znad Wilii/12, Wilno 2021, ISBN 978-9986-532-12-5. s.48.
To trzecia książka poetycka autora z Gdańska o wileńskich korzeniach. W tomiku znalazło się 38 wierszy, w tym jeden w tłumaczeniu na litewski, dokonany przez Birutė Jonuškaitė. Inspiracje do ich powstania powstawały w różnych krajach. Wydanie książki było możliwe dzięki wsparciu wielu osób indywidualnych, głównie naszych przyjaciół i sympatyków.

Romuald Mieczkowski, Mój barbarzyńca. Wybór wierszy, Biblioteka Znad Wiilii/11, Wilno 2021, s.160, z 18 fotografiami. 
Nie przywiązywałem uwagi do własnych rocznic, ale kiedy przekroczy - łem pewną granicę wieku, sprzyjającą zastanowieniu się nad własnym dorobkiem poetyckim, pomyślałem sobie, żeby wydać wybór wierszy – takich, które lubili miłośnicy poezji, które z jakichś powodów przetrwały w pamięci i jakoś zaznaczyły się w mojej twórczości – napisał autor. W ten sposób powstał zbiór, składający się ze 110 wierszy, pisanych od lat 70.

Romuald Mieczkowski, Były sobie Fabianiszki, BZW/10, Wilno 2018, ISBN 978-9986-532-12-5, s.140, 87 fotografii
Jest to liryczno-dokumentalna opowieść o dawnej wsi Fabianiszki, mocno związanej z Wilnem, położonej za rogatkami miasta, która stała się jego dzielnicą. Opowieść o rodzinie autora, o mieszkańcach osady i nieodłącznym Wilnie. Dedykowana Mieszkańcom Fabianiszek – dawnym i obecnym, napisana z humorem, o wartkiej akcji, utrzymana w kolorycie wileńskim, ale skierowana do szerokiego ogółu czytelników. Kontynuacja tematyki wcześniejszej książki tegoż autora Objazdowe kino i inne i opowiadania wileńskie.

Maciej Mieczkowski, Na zakręcie. Kijów i Ukraina u progu przemian, BZW/9, Wilno 2018, ISBN 978-9986-532-11-8, s.154 i 72 stron z fotografiami.
Jest to zapis czteroletniego pobytu autora z rodziną w tym kraju. Na książkę złożyły się reportaże i zapiski (2014-2018), które dotycząspraw, jakimi żyła Ukraina, ich codzienności i mentalności, stosunków ukraińsko­-polskich i ukraińsko-litewskich. Jest to pożyteczna lektura dla tych, którzy interesują się Ukrainą, planują tam wyjazdy. Autor wykonał tysiące zdjęć w różnych miastach i okolicznościach, część wykorzystał w książce.

Tomas Tamosziunas, Piwo z Aniołem Stróżem, BZW/8, Młode Wiersze/2 Wilno 2018, ISBN 978-9986-532-10-1, s.36, 8 fotografii Wilna.
W duszy pozostaję twórcą, dla którego po studiach i pracy socjalnej szukanie wyrazu artystycznego jest codziennością: poezja i sztuka są tak mocno powiązane ze sobą, że jedno bez drugiego nie dałoby rady istnieć – przyznaje młody poeta wileński Tomas Tamosziunas. Tomik jest wyróżnieniem w „Turnieju Jednego Wiersza Młodych o Nagrodę Czeladnika Poezji” podczas XXV Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią” i w konkursie naszego czasopisma „Polacy Wielu Kultur”.

Romuald Mieczkowski, Pomiędzy, Biblioteka Znad Willi/7, Wilno 2018, ISBN 978-9986-532-09-5, s.76, liczne fotogramy.
Nie jesteśmy sami, żyjemy wśród innych ludzi, w najprzeróżniejszych kontekstach i scenariuszach, jakie nam pisze los, pomiędzy różnymi sytuacjami i sprawami. Wszystko jest pomiędzy. I wiersze powstawały pomiędzy. Pomiędzy podróżami, pomiędzy Wilnem a Warszawą, pomiędzy smutkiem a radością, pomiędzy szukaniem a odnajdywaniem. Autor też zamieścił wklejki z fotografiami, sam zaprojektował okładkę.

Zenowiusz Ponarski, Przyjaciel Litwy i ptaków. Wokół Oskara Miłosza, BZW/6, Wilno 2017, ISBN 978-9986-532-08-8, s.196.
Opowieść o „dziwnym krewnym” noblisty, znanym poecie, już francuskim z wyboru, mistyku, który nieoczekiwanie został rzecznikiem interesów odradzającej się Litwy w Paryżu. O człowieku dość skomplikowanego pochodzenia, z rodowodem herbowym z terenów WKL. Ukazująca zawiłość stosunków wzajemnych pomiędzy Litwinami i Polakami, próby ułożenia racjonalnych relacji z ówczesnymi i jakże aktywnymi społecznie mniejszościami narodowymi Wilna, z całym spektrum myśli i działalności Żydów, Białorusinów, Rosjan, Tatarów czy Karaimów. Z tragicznym finałem podstępnych rozgrywek Rosji sowieckiej oraz Niemiec faszystowskich, w obliczu Apokalipsy. Stąd autor sporo miejsca poświęcił m.in. prof. Marianowi Zdziechowskiemu. Z nutką mistycyzmu i tego, co przeminęło.

Tomasz Snarski, Werblista ,BZW/5, 2016,ISBN 978-9986-532-07-1, s.40
Tomik poetyckiego o korzeniach wileńskich korzeniach. Prawnika, piszącego wiersze. W dodatku działającego na forum europejskim na rzecz praw językowych Polaków na Litwie. W 2016 roku został laureatem konkursu „Polacy Wielu Kultur”, organizowanego przez redakcję kwartalnika „Znad Wilii” – za tekst pt. Wilno moich marzeń. Wydanie Werblisty w serii jest nagrodą w tym konkursie. Tomasz Snarski tomik zadedykował swej Babci Basi, której zawdzięcza Wilno. Na pewno o nim, jako poecie, usłyszymy nieraz.

Romuald Mieczkowski, Na litewskim paszporcie, BZW/4, Wilno 2011, ISBN 978-9986-532-06-4, s.160.
Rozdziały: Canaletto maluje Wilno; Pytanie o korzenie; Pokochać Warszawę; Białe i czarne; Dwa miody. Na planie pierwszym są kwestie tożsamości, spuścizny dziejowej, echami WKL i szukaniem odpowiedzi na pytanie: co dziś oznacza pisać po polsku na Litwie i gdziekolwiek bądź poza Polską. Plus 28 fotogramów.

Przenieść Wilno do serca. Portret Miasta, BZW/2, Wilno 2009, ISBN 978-9986-532-05-7, s.160
Poezja Polaków, Litwinów, Białorusinów, Tatara, Rosjanina, Czecha i Estończyka tworzy Portret Miasta z najpiękniejszymi wierszami 50 autorów. Są to m.in. Ihar Babkou, Tadeusz Chabrowski, Leszek Długosz, Vytautas Landsbergis, Marcelijus Martinaitis, Henryk Mażul, Zianon Paźniak, Wojciech Piotrowicz, Alicja Rybałko, Ramute Skucaite, Józef Szostakowski, Tomas Venclova, Sławomir Worotyński. W opracowaniu są oddzielne wklejki z 24 fotografiami Wilna.

Romuald Mieczkowski, Nikt nie woła, BZW/2,Wilno 2007, ISNB 978-9986-532-04-0, s.86.
Wiersze ukazują Wilno widziane przez Polaka mocno związanego z tym Miastem. Dostrzega on złożoność nieodwracalnych zmian, stara się uzmysłowić sens wielkich i małych, utraconych i pozyskanych Ojczyzn. To widzenie świata dopełniają fotogramy autorstwa poety, którymi szkicuje Miasto.

Romuald Mieczkowski, Objazdowe kino i inne opowiadania wileńskie, BZW/1, Wilno 2007, ISBN 978-9986-532-03-31, s.120.
Literatury o Wilnie i Wileńszczyźnie powstało niemało. Cieszyła się ona sympatią przed wojną, istniała w ocenzurowaniu w PRL, temat podejmowano na emigracji. W większości opisywała wojenną gehennę, życie na obczyźnie. A co działo się na terenach na Wschodzie, na których pozostali Polacy? Świadectw takich niewiele. Szczególnie, jeśli chodzi o naocznych świadków. Opowiadania obrazują trudny świat człowieka wychowanego w polskiej tradycji, ale żyjącego w sowieckich realiach. Zdarzenia, mimo fabuły, są rodzajem dokumentu. To hołd, oddany rodzinie, krewnym, znajomym. Dzięki jednemu opowiadaniu dziadkowie autora Pietrowscy pośmiertnie zostali upamiętnieni za uratowanie podczas wojny rodziny żydowskiej. Jest to próba przypomnienia o nas, Polakach na Wileńszczyźnie.

 
Pozdrawiam Romuald Mieczkowski, tel. 48 508764030, znadwilii@wp.pl 

Materiał opublikowany bez skrótów i redakcji.