Wystawa „Oskar Hansen. Otwarta Forma”

W przeddzień obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, w Narodowej Galerii Sztuki w Wilnie zostanie otwarta wystawa przedstawiająca dorobek twórczy Oskara Hansena (1922–2005), jednego z najwybitniejszych polskich architektów. Hansen,zasłynął przede wszystkim jako twórca teorii Otwartej Formy, która stała się osią jego architektonicznej, artystycznej i pedagogicznej działalności. 

Ten wybitny architekt, projektant i teoretyk-wizjoner, pedagog, artysta malarz i rzeźbiarz urodził się 12 kwietnia 1922 roku w Helsinkach, zmarł 11 maja 2005 roku w Warszawie. W 1923 roku zamieszkał wraz z rodziną w Wilnie, tu też rozpoczął studia w Wyższej Szkole Technicznej, na Wydziale Mechanicznym, które ukończył w roku 1942. W czasie II wojny światowej Hansen działał w partyzantce AK. W ramach akcji repatriacyjnej przyjechał po wojnie do Polski i w 1945 roku rozpoczął studia w Lublinie na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej u prof. Romualda Gutta. W latach 1948–1950 przebywał za granicą na stypendium rządu francuskiego w Paryżu oraz w Londynie. W Paryżu Hansen miał okazję poznać wielu wybitnych artystów, m.in. Pabla Picassa. Hansen prowadził też działalność pedagogiczną. Niemal przez całe swoje życie związany był z warszawską Akademią Sztuk Pięknych.

Hansen w czasach socrealizmu zajął się projektowaniem pawilonów wystawowych, były to m.in. pawilony na Międzynarodowe Targi: w Sztokholmie (1953), w Izmirze w Turcji (1955) oraz w Sao Paulo (1959). Stały się one dla niego swoistym laboratorium autorskich pomysłów, prowadzących do ostatecznego sformułowania idei Formy Otwartej. Teoria Formy Otwartej, ogłoszona przez Oskara Hansena podczas Międzynarodowego Kongresu Architektury Nowoczesnej CIAM w Otterlo w 1959 roku, zakładała otwarcie architektury na współtworzenie jej przez jej użytkowników. Hansen proponował radykalną zmianę sposobu myślenia o roli architekta. Miała ona polegać przede wszystkim na tworzeniu „tła dla zdarzeń”, passe-partout dla codziennego życia. Architektura miała za zadanie eksponować ludzi i bogactwo ich codziennej aktywności w przestrzeni.

Koncepcję Formy Otwartej Oskar Hansen rozwijał w projektach różnej skali: od projektów wystawienniczych, tymczasowych pawilonów i osiedli mieszkaniowych. Współautorką wielu z tych projektów, w szczególności zrealizowanych osiedli mieszkaniowych, była jego żona Zofia. Razem opracowali również Linearny System Ciągły – projekt liniowych miast rozciągających się przez całe terytorium Polski. 

Wystawa w Narodowej Galerii Sztuki w Wilnie, przygotowana przez Soledad Gutiérrez, Aleksandrę Kędziorek i Łukasza Rondudę, eksponowana była już w Museu d’Art Contemporani de Barcelona MACBA (2014 r.),  Museu de Arte Contemporânea de Serralves w Porto (2015 r.), Szkole Architektury Uniwersytetu Yale  (2016 r.) oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2017 r.).

Kurator: Aleksandra Kędziorek
Projekt wystawy: Centrala (Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis)
Współorganizator wystawy: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Wystawa zorganizowana we współpracy z Instytutem Polskim w Wilnie oraz Instytutem Adama Mickiewicza. Projekt jest częścią wieloletniego programu „Niepodległa” 2017–2021, finansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.