Wystawa „Władysław Starewicz – pionier światowej animacji”
Ideą projektu jest przybliżenie postaci Władysława Starewicza, autora pierwszych w historii kina lalkowych animacji. Jednocześnie, dzięki kooperacji polsko-litewskiej, wystawa będzie doskonałą okazją do promocji jego dorobku na arenie międzynarodowej. Życiorys Starewicza oddaje wspólnotę doświadczeń, łączących oba kraje, wskazując wspólne, skomplikowane, koleje ich losów.
Syn powstańca styczniowego, Aleksandra Starewicza i Antoniny Legęckiej urodził się w Moskwie (1882). Po śmierci matki został wysłany do dziadków w Kownie, gdzie spędził dzieciństwo i młodość. W 1912 przeniósł się z rodziną do Moskwy, w 1919 uciekł przed bolszewikami do Paryża i tam spędził resztę życia. Zmarł w Fontenay-sous-Bois (1965).
W encyklopediach określany jest jako rosyjski filmowiec o polskich korzeniach, tworzący we Francji. W literaturze przedmiotu stosowana jest różna pisownia jego imienia i nazwiska m.in. Ladislaw Starewicz czy Vladislavas Starevicius. Dla Polaków na zawsze pozostanie Władysławem Starewiczem, ponieważ do końca życia podkreślał swoją polskość.
Dorobek twórczy Starewicza obejmuje 45 pozycji. Pierwsza animacja lalkowa „Walka jelonków” powstała w 1910, gdy podjął pracę w kowieńskim Muzeum Miejskim, które zleciło mu wykonywanie dokumentacji filmowej. Aby podołać wyzwaniu, Starewicz zakupił kamerę. Wówczas powstał film pt. „Piękna Lukanida”, który zapoczątkował jego karierę. Od tego czasu realizował rozpowszechniane na całym świecie, m.in. w USA i Chinach, filmy lalkowe. Uznawany za klasyka animacji, nazywany „europejskim Disneyem”, pozostaje jednak niewystarczająco rozpoznawalny w Polsce i na Litwie. Niezasłużenie, pionierów kinematografii światowej mamy niewielu, a jego filmy inspirowały największych twórców kina: Tima Burtona, braci Quay czy Wesa Andersona. Jest artystą uniwersalnym, dlatego tak istotna jest świadomość posiadania go w narodowych zasobach, upowszechnianie jego dziedzictwa nie tylko w Polsce, ale i poza jej granicami.
Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” realizując ten projekt, korzystało z zasobów pochodzących z polskich i francuskich kolekcji, zawierających fotografie Starewicza dla polskich pism krajoznawczych z początku XX w., oryginalne projekty scenografii filmowej i kostiumów lalek, wybór bogato ilustrowanych recenzji i wywiadów z prasy, jak również filmy animowane Starewicza.
Wystawa czynna w Kownie do 30 czerwca 2022 r.
Organizator: Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu; Główni partnerzy: Galeria „Meno parkas”, Litewski Związek Artystów Plastyków, Instytut Polski w Wilnie; Kurator projektu: Krzysztof Stanisławski; Kurator ze strony litewskiej: Arvydas Žalpys; Koordynatorzy: Izabella Stanisławska, Paulina Kuhn; Koordynatorzy po stronie litewskiej: Airida Rekstytė, Lina Mikalauskienė, Emilija Šneiderytė; Koordynatorzy filmowi: Radosław Osiński, Piotr Waśniewski; Produkcja: Wojciech Ruminski
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu „Kultura inspirująca”.
Wystawa „Władysław Starewicz – pionier światowej animacji”
Kowieńska galeria „Meno parkas”
2 czerwca 2022 r., godz. 18.00
