Zmarł laureat Pokojowej Nagrody Nobla John Hume


John Hume, fot. EPA-ELTA
W poniedziałek, 3 sierpnia rano, w wieku 83 lat zmarł John Hume, północnoirlandzki polityk katolicki, który był jednym z architektów procesu pokojowego w Irlandii Północnej, za co w 1998 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla.






Informację o śmierci katolickiego polityka potwierdziła Socjaldemokratyczna Partia Pracy, której John Hume był współzałożycielem i wieloletnim liderem (1979–2001).

„Śmierć Johna Hume’a to strata XX wieku. Był najbardziej znaczącą i konsekwentną postacią polityczną Irlandii” – napisał w oświadczeniu Colum Eastwood, lider SDLP. Jak dodał, to historyczna chwila wielkiego smutku.

John Hume zyskał popularność na fali ruchu na rzecz praw obywatelskich. Był jednym z założycieli północnoirlandzkiej Socjaldemokratycznej Partii Pracy (SDLP), ugrupowania, które przez czas trwania konfliktu było najważniejszym politycznym reprezentantem katolickiej mniejszości w tej prowincji.

Konflikt zbrojny w Północnej Irlandii trwał przez trzydzieści lat i miał podłoże polityczno-religijne. Katoliccy nacjonaliści i republikanie dążyli do zjednoczenia należącej do Wielkiej Brytanii prowinicji z Republiką Irlandii. Sprzeciwiali się temu protestanccy unioniści. W zamachach i starciach zginęło ponad trzy i pół tysiąca osób.

J. Hume brał udział w rozmowach, które doprowadziły do zawarcia w 1985 roku porozumienia brytyjsko-irlandzkiego, dającego po raz pierwszy władzom w Dublinie ograniczony wpływ na sytuację w Irlandii Północnej, a także w rozmowach z Sinn Fein, bardziej radykalną partią nacjonalistów, czyli zwolenników zjednoczenia wyspy, co doprowadziło do zawieszenia broni przez Irlandzką Armię Republikańską.

To umożliwiło pod koniec lat 90. kolejne rozmowy, tym razem z przedstawicielami partii unionistycznych, reprezentujących protestancką większość. Rozmowy, które odbywały się przy mediacji amerykańskiego senatora George'a Mitchella, ostatecznie doprowadziły do zawarcia 10 kwietnia 1998 roku porozumienia wielkopiątkowego. Na jego mocy w Irlandii Północnej powstał wspólny rząd reprezentujący partie unionistyczne i nacjonalistyczne, a choć nadal dochodziło do sporadycznych aktów terroru, porozumienie było kluczowym momentem dla zakończenia ponad 30-letniego konfliktu w tej prowincji.

Za zasługi w jego zawarciu J. Hume oraz ówczesny przywódca Partii Unionistów Ulsteru (UUP) David Trimble zostali w 1998 roku uhonorowani Pokojową Nagrodą Nobla.

J. Hume, który był także deputowanym do Izby Gmin i Parlamentu Europejskiego, stopniowo wycofał się z czynnego życia politycznego w pierwszej połowie pierwszej dekady XXI wieku. Od wielu lat miał problemy ze zdrowiem, zmagał się zwłaszcza z demencją, przez którą niewiele pamiętał ze swojego udziału w kluczowych wydarzeniach politycznych. Zmarł w domu opieki dla seniorów Owen Mor w rodzinnym mieście Derry/Londonderry.

Oprócz Pokojowej Nagrody Nobla Hume otrzymał także przyznawaną przez rząd Indii pokojową nagrodę im. Gandhiego oraz nagrodę im. Martina Luthera Kinga. W 2012 roku papież Benedykt XVI nadał mu Order św. Grzegorza Wielkiego, najwyższe odznaczenie papieskie dla osób świeckich za szczególne zasługi dla Kościoła katolickiego. W 2010 roku John Hume wygrał zorganizowany przez publiczną irlandzką stację radiowo-telewizyjną RTE plebiscyt na najwybitniejszego Irlandczyka w historii.

Na podstawie: PAP, IAR, ELTA