ZNAD WILII nr 1/81


Mat. prom. organizatorów
Szanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy i Sympatycy ZNAD WILII! Miło mi poinformować, że ukazał się 1/81 (wiosenny) kwartalnika. Z wiadomych powodów nie ma go w tradycyjnej dystrybucji, ale Czytelnicy i wszyscy chętni otrzymują go drogą pocztową. Są to szczególnie trudne dni dla przetrwania tytułu. Niestety, nie będzie już kwartalnika w kioskach RUCHu. Nabywając go, wspieracie, Drodzy Państwo, polskie słowo z Litwy! Zachęcam do składania zamówień drogą mailową i telefoniczną. Razem przetrwamy!
ZNAD WILII - to 160 stron fascynującej i różnorodnej, fachowo podanej lektury. W numerze:

Mój kąt Europy - Red. naczelny w felietonie wstępnym rozpoczynając kolejną dekadę dzieli się refleksjami na temat sytuacji w mediach polskich na Litwie dzisiaj, innych ważnych i niezałatwionych spraw. 
 
Na fali 100-lecia Odrodzenia Niepodległości. W artykule Wileńska ochotnicza legia kobiet 1919-1921 - prof. Mieczysław Jackiewicz porusza rzadki temat udziału kobiet w walce o niepodległość i w obronie Wilna przed bolszewikami.

Kawiarnia literacka. Romuald Mieczkowski zapowiada XXVII Międzynarodowy Festiwal Poezji pod hasłem Łączy nas Niemen, niestety przełożony na terminy późniejsze, o bardzo atrakcyjnym programie, z wyjazdem do Grodna i Wasyliszek, Dniem Filmowym, z udziałem wybitnych ludzi pióra i sztuki.
  • Polacy wielu kultur - opowiadanie wileńskie Tomasz Rogoży pt. Pochwała dwoistości.
  • Krytyk literacki, dr Waldemar Smaszcz, przypomina nieco zapomnianą postać poety serca - Franciszka Karpińskiego, wybitnego twórcy wywodzącego się z Kresów.
  • Przyjaźnie literackie. Antoni Gołubiew i jego Wileńsko-Krakowski Bolesław Chrobry to esej dra Macieja Żakiewicza o historyku rodem z Wilna, o przyjaźni Gołubiewa z jego ojcem, pisarzem Zbigniewem Żakiewiczem
  • W cyklu przeczytane Maciej Mieczkowski prezentuje swą książkę Na zakręcie. Kijów i Ukraina u progu przemian, wydaną w serii Biblioteka Znad Wilii. Jest to opowieść o dniu dzisiejszym tego kraju, jego życiu codziennym, postrzeganiu spraw polskich i litewskich, zawierająca 135 kolorowych fotografii.
  • O historii wileńskiej prasy katolickiej pisze Andrzej Kotecki.
  • Poczet twórców literatury wileńskiej od XVI w. do 1945 ROKU (odcinek 29, pomiędzy hasłami: Sztyrmer Ludwik / Taułaj Walancin).
Z doliny Łosośny. W artykule zasłyszane w akademii supraskiej Leonard Drożdżewicz pisze o uczelni na pograniczu kultur, wyodrębniając sylwetkę wybitnego slawisty i badacza, prof. Aleksandra Naumowa.
 
Kulisy historii. Urodzony w Wilnie i obchodzący w tym roku swoje 90-lecie prof. Władysław Zajewski poleca niezwykle ciekawy esej historyczny pt. Chirurgia polowa wielkiej armii Napoleona w 1812, z wieloma wątkami wileńskimi i litewskimi
 
Z Wileńszczyzny rodem. Kolejna pozycja w tym cyklu to artykuł prof. Mieczysława Jackiewicza Franciszek Żwirko i losy jego rodziny.  Trzeba dodać: losy niezwykle dramatyczne.
 
Litwa-Polska. Z miesiąca na miesiąc. Wydarzenia, fakty, opinie. Statystyka i rankingi. Kultura. Polacy na Litwie, Litwini w Polsce. Nagrody i Nobilitacje. Wydawnictwa i inne.
Nigdzie Państwo nie znajdą tak pełnej kroniki relacji polsko-litewskich, z przedstawieniem wydarzeń z udziałem Polaków na Litwie i Litwinów w Polsce, działalności odrębnych placówek (Instytutu Polskiego w Wilnie, Domu Kultury Polskiej). Sygnalizowane są ważniejsze nagrody i nobilitacje, nowości wydawnicze, wydarzenia na pograniczu kultur.
Są to informacje szczególnie przydatne dla zainteresowanych regionem badaczy, studentów, ludzi stąd pochodzących.
 
Listem i mailem. Poczta redakcyjna. Ich autorami są: Albertas Kazlauskas, Władysław Zajewski, Urszula i Andrzej Omylińscy, Stanisława Gieczeska-Pilarska, Andrzej Sikorski, Marek Czuku i Bernardeta Krawiec. Czasopismo jest bogato ilustrowane, w kolorowej wklejce tym razem są prezentowane zdjęcia z wiosennego Wilna.
 
Znad Willi w Wilnie:
W księgarniach ELEPHAS (w siedzibie Domu Kultury Polskiej, Naugarduko 76), AKADEMINE KNYGA (Universiteto 4),

W Polsce i Warszawie:
W Domu Spotkań z Historią (Karowa 20), w księgarni im. B. Prusa (Krakowskie Przedmieście 7).Czasopismo wysyłamy pocztą.
Zamówić można mailem lub telefonicznie:48 508764030 (w Polsce) i 370 68469052 (na Litwie) 
Informacja o naszych działaniach na facebooku.
 
Przypominam, że można zamówić numery archiwalne, roczniki, wydawnictwa z serii Biblioteka Znad Wilii:
Maciej Mieczkowski, Na zakręcie. Kijów i Ukraina u progu przemian, Biblioteka Znad Willi/9, Wilno 2018, ISBN 978-9986-532-11-8, s.154 i 72 stron z fotografiami.
Jest to zapis czteroletniego pobytu autora z rodziną w tym kraju. Na książkę złożyły się reportaże i zapiski, jakie w ciągu lat 2014-2018 drukowane były w kwartalniku „Znad Wilii” – tym razem w nowej redakcji. Dotyczą one spraw, którymi żyła Ukraina, życia codziennego, mentalności, stosunków ukraińsko­-polskich i ukraińsko-litewskich. Książka zawiera wiele informacji i ciekawostek przekazanych z „pierwszych rąk”. Większość tematów wciąż aktualna, jest to pożyteczna lektura dla tych, którzy interesują się Ukrainą, bądź planują w przyszłości wyjazdy do tego kraju. Autor wykonał tysiące zdjęć w różnych miastach i okolicznościach, część z nich wykorzystał w książce.
Na razie można ją zamówić kontaktując się telefonicznie lub online z redakcją.

Mat. prom. organizatorów

Tomas Tamosziunas, Piwo z Aniołem Stróżem, Biblioteka Znad Willi/8, Młode Wiersze/2 Wilno 2018, ISBN 978-9986-532-10-1, s.36, 8 fotografii Wilna.
W duszy pozostaję twórcą, dla którego po studiach i pracy socjalnej szukanie wyrazu artystycznego jest codziennością: poezja i sztuka są tak mocno powiązane ze sobą, że jedno bez drugiego nie dałoby rady istnieć – przyznaje młody poeta wileński Tomas Tamosziunas. Tomik jest wyróżnieniem w „Turnieju Jednego Wiersza Młodych o Nagrodę Czeladnika Poezji” podczas XXV Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią” i w konkursie naszego czasopisma „Polacy Wielu Kultur”.
Wiersze odznaczają się szczerością narracji oraz świeżością widzenia spraw codziennych.
 
Romuald Mieczkowski, Pomiędzy, Biblioteka Znad Willi/7, Wilno 2018, ISBN 978-9986-532-09-5, s.76, liczne fotogramy.
Nie jesteśmy sami, żyjemy wśród innych ludzi, w najprzeróżniejszych kontekstach i scenariuszach, jakie nam pisze los, pomiędzy różnymi sytuacjami i sprawami. Wszystko jest pomiędzy. I wiersze powstawały pomiędzy. Pomiędzy podróżami, pomiędzy Wilnem a Warszawą, pomiędzy smutkiem a radością, pomiędzy szukaniem a odnajdywaniem.
W książce znalazło się 66 nowych wierszy, które zostały umieszczone w rozdziałach: I. Gotyckość, II. Fatamorgana innego życia, III. Do przydrożnego świerka, IV. Jesienią nie zadawaj pytań. Autor też zamieścił kilka wklejek z fotografiami w sepii, sam też zaprojektował okładkę tomiku.
 
Zenowiusz Ponarski, Przyjaciel Litwy i ptaków. Wokół Oskara Miłosza, BZW/6, Wilno 2017, ISBN 978-9986-532-08-8, s.196.
W latach 2012-2015 drukowana w odcinkach w „Znad Wilii” i rozbudowana, o „dziwnym krewnym” noblisty, znanym poecie, już francuskim z wyboru, mistyku, który nieoczekiwanie został rzecznikiem interesów odradzającej się Litwy w Paryżu. O człowieku dość skomplikowanego pochodzenia, z rodowodem herbowym z terenów WKL. Ukazująca zawiłość stosunków wzajemnych pomiędzy Litwinami i Polakami, próby ułożenia racjonalnych relacji z ówczesnymi i jakże aktywnymi społecznie mniejszościami narodowymi Wilna, z całym spektrum myśli i działalności Żydów, Białorusinów, Rosjan, Tatarów czy Karaimów. Z tragicznym finałem podstępnych rozgrywek Rosji sowieckiej oraz Niemiec faszystowskich, w obliczu Apokalipsy, która zawisła złowieszczą chmurą i niebawem miała się dopełnić. Stąd autor sporo miejsca poświęcił m.in. prof. Marianowi Zdziechowskiemu, całej plejadzie myślicieli tamtego okresu, w tym rosyjskich, prawosławnych. Z nutką mistycyzmu i tego, co przeminęło.
 
Tomasz Snarski, Werblista, BZW/5 Wilno 2016, ISBN 978-9986-532-07-1, s.40
Werblista to tytuł tomiku poetyckiego Tomasza Snarskiego, urodzonego w 1985 roku w Gdańsku, w rodzinie o wileńskich korzeniach. Prawnika, piszącego wiersze. W dodatku działającego na forum europejskim na rzecz praw językowych Polaków na Litwie. W 2016 roku został laureatem konkursu „Polacy Wielu Kultur”, organizowanego przez redakcję kwartalnika „Znad Wilii” – za tekst pt. Wilno moich marzeń. Wydanie Werblisty w serii jest nagrodą w tym konkursie. Tomasz Snarski tomik zadedykował swej Babci Basi, której zawdzięcza Wilno. Na pewno o nim, jako poecie, usłyszymy nieraz.
 
Romuald Mieczkowski, Na litewskim paszporcie, BZW/4, Wilno 2011, ISBN 978-9986-532-06-4, s.160.
Rozdziały: Canaletto maluje Wilno; Pytanie o korzenie; Pokochać Warszawę; Białe i czarne; Dwa miody. Na planie pierwszym są kwestie tożsamości, spuścizny dziejowej, szukania ojczyzny przez tych, których dzisiejsze uwarunkowania usiłują odciąć od wielowiekowych korzeni. Z echami WKL, które kształtowało charakter Wilna. Z szukaniem odpowiedzi na pytanie: co dziś oznacza pisać po polsku na Litwie i gdziekolwiek bądź poza Polską. W wydaniu 28 fotografii Wilna.
 
Przenieść Wilno do serca. Portret Miasta, BZW/2, Wilno 2009, ISBN 978-9986-532-05-7, s.160
Poezja Polaków (z Wilna, Polski i na emigracji), Litwinów, Białorusinów, Tatara, Rosjanina, Czecha i Estończyka tworzy Portret Miasta z najpiękniejszymi wierszami 50 autorów. Są to m.in. Ihar Babkou, Tadeusz Chabrowski, Leszek Długosz, Vytautas Landsbergis, Marcelijus Martinaitis, Henryk Mażul, Zianon Paźniak, Wojciech Piotrowicz, Alicja Rybałko, Ramute Skucaite, Józef Szostakowski, Tomas Venclova, Sławomir Worotyński. W opracowaniu są oddzielne wklejki z 24 fotografiami Wilna.
 
Romuald Mieczkowski, Nikt nie woła, BZW/2, Wilno 2007, ISNB 978-9986-532-04-0, s.86.
82 wiersze ukazują Wilno, widziane przez Polaka, mocno związanego z tym Miastem. Dostrzega on złożoność nieodwracalnych zmian, stara się uzmysłowić sens wielkich i małych, utraconych i pozyskanych Ojczyzn. Wilno w tych wierszach bywa zawsze, nawet gdy mowa jest o czymś innym. To widzenie świata dopełniają fotogramy autorstwa poety, którymi szkicuje Miasto.

Romuald Mieczkowski, Objazdowe kino i inne opowiadania wileńskie, BZW/1, Wilno 2007, ISBN 978-9986-532-03-31, s.120.
Literatury o Wilnie i Wileńszczyźnie powstało niemało. Cieszyła się ona sympatią przed wojną, istniała w ocenzurowaniu w PRL, temat podejmowano na emigracji. W większości opisywała wojenną gehennę, życie na obczyźnie. A co działo się na terenach na Wschodzie, na których pozostali Polacy? Świadectw takich niewiele. Szczególnie, jeśli chodzi o dokonania, tworzone przez naocznych świadków. Niektóre opowiadania obrazują trudny świat człowieka, wychowanego w polskiej tradycji, ale żyjącego w twardych sowieckich realiach. Zdarzenia, mimo fabuły literackiej, są rodzajem dokumentu, bowiem ludzie noszą swe prawdziwe nazwiska. To hołd, oddany rodzinie, krewnym, znajomym. Dzięki jednemu opowiadaniu dziadkowie autora Pietrowscy pośmiertnie zostali upamiętnieni za uratowanie podczas wojny rodziny żydowskiej. Jest to próba przypomnienia o nas, Polakach na Wileńszczyźnie. W książce znalazły się zdjęcia z archiwum rodzinnego autora.
 
Romuald Mieczkowski
tel. 48 508764030, znadwilii@wp.pl 


Mat. prom. organizatorów