kwiecień
Międzynarodowy Dzień Wiedzy o Minach i Działań Zapobiegających Minom
Franciszek Ksawery Michał Bohusz (ur. 1 stycznia 1746 r. w powiecie wiłkomirskim na Litwie, zm. 4 kwietnia 1820 w Warszawie) - ksiądz, doktor filozofii, pisarz, działacz społeczno-publicystyczny Wielkiego Księstwa Litewskiego. Studiował na Akademii Wileńskiej i w Rzymie. W 1761 r. wstąpił do zakonu jezuitów, w 1768 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Od 1768 r. wykładał język francuski w Kolegium Jezuickim w Grodnie. W latach 1773-1780 był sekretarzem i doradcą ekonomicznym zarządcy litewskich ekonomii królewskich Antoniego Tyzenhauza. W latach 1780-1782 - marszałkiem Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od 1781 r. prałat, koadiutor biskupa wileńskiego. W 1792 r. zatrzymany przez konfederatów targowickich. Wspierał powstańców 1794 r., współpracował z Jakubem Jasińskim. Przez władze Rosji zesłany do Smoleńska, gdzie był więziony w latach 1794-1795. Po powrocie na Litwę został głównym wizytatorem szkół litewskich. Od roku 1804 mieszkał w Warszawie, był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Pisał po polsku. W studium "O początkach narodu języka litewskiego rozprawa" zaprzeczał teorii pochodzenia Litwinów od starożytnych Rzymian, utrzymywał, że Litwini od dawna zamieszkują terytorium Litwy, że język litewski jest bardzo stary, odpowiedni dla tworzenia literatury pięknej oraz używania go w życiu publicznym. Uważał, że naród litewski od dawna miał swoje pismo, które z czasem zanikło. Jako dowód podawał "cudem ocalałe" 4 linijki z utworów Owidiusza i 30 linijek z utworów Wergiliusza, przetłumaczone na język litewski. Napisał historię konfederacji barskiej, jest autorem artykułów o Joachimie Chreptowiczu, Marcinie Poczobucie, Antonim Tyzenhauzie. Pisał na tematy ekonomiczno-społeczne. Przełożył na język polski Kodeks Napoleona. Przeciwnik Targowicy, uczestnik przygotowań do powstania na Litwie w 1794 r. Aresztowany w kwietniu 1794 r. Od roku 1804 członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Tłumacz i wydawca Kodeksu Napoleona.
Anonse: