Adam Jerzy Czartoryski - polski książę, mąż stanu, senator-wojewoda Królestwa Polskiego, prezes Rządu Narodowego, prezes senatu, pisarz, mecenas sztuki i kultury. Urodził się 14 stycznia 1770 r. w Warszawie. Otrzymał staranne wykształcenie domowe, które dopełnił podróżami zagranicznymi. Do Polski powrócił w 1791 r. jako Członek Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. Wstąpił do armii litewskiej i brał udział w wojnie polsko-rosyjskiej. Zdobył Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari za udział w bitwie pod Grannem. Wraz z resztą armii litewskiej oskarżał władze i króla Stanisława Augusta Poniatowskiego o zdradę. W czasie powstania kościuszskowskiego w 1794 r. przebywał za granicą. Wkrótce przyjechał do Sankt Petersburga, gdzie został adiutantem wielkiego księcia Aleksandra I. Nawiązał romans z żoną Aleksandra wielką księżną Elżbietą Aleksiejewną. Po urodzeniu ich córki, książę Adam został mianowany posłem rosyjskim w Królestwie Sardynii. W 1801 r. powrócił do Rosji. Mianowany przez cesarza Aleksandra I w 1803 r. kuratorem wileńskiego okręgu naukowego przyczynił się do rozwoju oświaty na wschodnich ziemiach zabranych dawnej Rzeczypospolitej, rozbudował sieć szkół parafialnych z językiem polskim. Położył duże zasługi w rozkwicie Uniwersytetu Wileńskiego. W 1824 r. po procesie filomatów i filaretów podał się do dymisji. W latach 1804-1806 pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w rządzie Rosji. Był zwolennikiem rozwoju zjednoczonej Polski pod berłem rosyjskim. Orientacji prorosyjskiej pozostał wierny także w okresie Księstwa Warszawskiego. Po ataku francuskim na Rosję w 1812 r. wziął dymisję ze stanowisk państwowych i wyjechał za granicę. Jego osoba była brana pod uwagę w trakcie rozpatrywania kwestii polskiej. Proponowano uczynienie księcia Adama wicekrólem odbudowanego państwa polskiego. Po klęsce Napoleona w Rosji ministrowie Księstwa Warszawskiego zwrócili się do Czartoryskiego z propozycją przyłączenia księstwa do Rosji, z zachowaniem Konstytucji 3 maja lub odmienionej konstytucji księstwa. Za sprawą wielkiego księcia Konstantego i carskiego komisarza Nikołaja Nowosilcowa został odsunięty od funkcji politycznych w rządzie i skupił się na sprawach oświatowych. Po śmierci Aleksandra I przeszedł do opozycji konserwatywnej. Po wybuchu powstania listopadowego książę Czartoryski wszedł w skład Rady Administracyjnej, a następnie został prezesem Rządu Narodowego. Po upadku powstania udał się na emigrację. Za udział w powstaniu cesarz Mikołaj I Romanow skazał go na karę śmierci. W 1833 r. książę Czartoryski osiadł w Paryżu. Popierał antyrosyjską politykę państw europejskich, a także ruchy rewolucyjne i narodowe, upatrując w nich możliwość odbudowy Polski. Zmarł 15 lipca 1861 r. w Montfermeil pod Paryżem. Został pochowany na polskim cmentarzu w Montmorency. W sierpniu 1865 r. trumny ze szczątkami księcia oraz jego żony przewieziono do Sieniawy na Podkarpaciu, gdzie zostały złożone w rodowej krypcie.