Litwa obchodzi Dzień Pamięci Osób Ratujących Żydów
Dzień Pamięci Osób Ratujących Żydów na Litwie został ustanowiony upamiętniając bibliotekarkę Uniwersytetu Wileńskiego Onę Šimaitė, która 15 marca 1966 r. otrzymała tytuł Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.
W czwartek, 14 marca, w Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy odbyła się dyskusja pod tytułem „Serca, które darowały życie".
Jak podkreślali uczestniczący dyskusji, przed II wojną światową na Litwie mieszkało około 208 tys. Żydów. W czasie wojny zginęło ich ponad 93 proc., tj. około 195 tysięcy. Arūnas Bubnys, dyrektor Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy podkreśla, że w kraju było wielu, którzy ratując Żydów, narażali swe życie.
„Osoby te otrzymały od Izraelskiego Instytutu Pamięci Narodowej Jad Waszem tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Na Litwie tytuł ten przyznany został 920 osobom. Ratujących było więcej, być może nigdy ich jednak nie poznamy” – mówi Bubnys.
Szacuje się, że na Litwie udało się uratować ponad 3 tys. Żydów. Badacze twierdzą, że mieszkańcy kraju pomagali im na różne sposoby. „Oprócz tych, którzy bezpośrednio ukrywali Żydów, należy też docenić tych, którzy angażowali się w działania protestacyjne przeciwko niemieckiej okupacji oraz starali się znaleźć inne sposoby pomocy prześladowanym” – podkreśla Alfredas Rukšėnas, moderator czwartkowej dyskusji.
W 2022 roku Sejm Litwy ogłosił 15 marca Dniem Pamięci Osób Ratujących Żydów.
W Polsce Dzień Pamięci Polaków Ratujących Żydów podczas niemieckiej okupacji obchodzony jest 24 marca. Z tej okazji w Centrum Kultury w Rudominie odbędzie się prezentacja książki „Tak teraz postępują uczciwi ludzie. Polacy z Wileńszczyzny ratujący Żydów" autorstwa Ilony Lewandowskiej.
„Jest to już drugie wydanie książki poświęconej Polakom z Wileńszczyzny, którzy ratowali Żydów w czasie II wojny światowej” – mówi Lewandowska. - Obecne wydanie jest uzupełnione o kolejne dwie historie, co pokazuje, że chociaż ten temat dotyczy historii, która wydarzyła się 80 lat temu, nadal ją odkrywamy”.
24 marca 1944 roku rodzina Ulmów padła ofiarą niemieckiej żandarmerii. Józef Ulma, jego żona Wiktoria, ich siedmioro dzieci oraz ośmioro Żydów, których ukrywali, zostali zamordowani. We wrześniu ubiegłego roku papież Franciszek ogłosił rodzinę Ulmów błogosławionymi. Był to pierwszy przypadek beatyfikacji rodziny w historii Kościoła.
Na podstawie: BNS, wilno.tvp.pl
