Koniec sporu pomiędzy Orlenem i kolejami litewskimi

Jak poinformował "Puls Biznesu", szczegóły porozumienia nie są jeszcze znane, ale wiadomo, że udało się wynegocjować nowe taryfy, które przyniosą Orlenowi znaczące oszczędności. Stawki kolejowe, które będzie płacił Orlen w latach 2017-2023 będą nieco wyższe niż dotychczas, ale niższe niż zostało to przewidziane we wcześniejszej umowie. Obie strony mają także odstąpić od licznych spraw sądowych i postępowań arbitrażowych toczących się przed litewskimi sądami.  

Rzecznik kolei litewskich Mantas Dubauskas potwierdził, że zarząd spółki Lietuvos geležinkeliai poparł warunki porozumienia. "Formalne podpisanie jeszcze nie nastąpiło. Planowane jest w najbliższym czasie" - powiedział. Z kolei rzecznik litewskiego premiera Tomas Beržinskas poinformował, że porozumienie podpisane zostanie w środę, 28 czerwca.

Orlen toczył spory z kolejami litewskimi od chwili, gdy przejął kontrolę nad rafinerią w Możejkach: litewska spółka pobierała opłaty za transport znacznie przekraczające stawki rynkowe. Do eskalacji doszło w 2008 r., gdy koleje litewskie rozmontowały 19-kilometrowy odcinek torów do łotewskiej miejscowości Renge, likwidując najkrótsze połączenie Możejek z Łotwą i jej portami. Po rozebraniu torów, Orlen został skazany na korzystanie z droższych usług kolei litewskich.

Spór o tory dotarł do Komisji Europejskiej. Grupa Orlen skierowała do Komisji Europejskiej skargę. W marcu 2013 r. KE wszczęła przeciwko litewskiemu przewoźnikowi postępowanie. W międzyczasie toczyły się rozmowy pomiędzy przedstawicielami płockiego koncernu, władzami litewskimi i spedytorem, które miały rozwiązać problemy, ostatecznie jednak nie przyniosły one żadnego efektu. Na początku stycznia 2015 r. Komisja Europejska opublikowała komunikat o przesłaniu litewskiej spółce przewozowej pisma, w którym Bruksela zgłasza zastrzeżenia wobec działań litewskiej państwowej firmy ("statement of objections"). KE uważa, że spółka Lietuvos geležinkeliai, rozbierając w 2008 r. odcinek torów łączący Litwę z Łotwą, ograniczyła konkurencję, co jest naruszeniem art. 102 Traktatów Unii Europejskiej. Litewskim kolejom grozi kara finansowa w wysokości 10 procent dochodów spółki, może to być kwota opiewająca na kilkadziesiąt milionów euro.

Nowy rozdział w relacjach nastąpił w 2016 r. Nowy szef Orlenu Wojciech Jasiński spotkał się z ówczesnym premierem Litwy Algirdasem Butkevičiusem, a potem jeszcze kilka razy rozmawiał o rafinerii z litewskimi politykami. Sytuacja zmieniła się na korzyść Orlenu po październikowych wyborach parlamentarnych na Litwie. Władzę objął nowy rząd z Sauliusem Skvernelisem na czele, za czym poszła wymiana prezesów państwowych spółek. Po dekadzie szefem kolei litewskich przestał być niechętny Orlenowi Stasys Dailydka (podał się do dymisji po zarzutach o korupcję i związki z rosyjskimi służbami), którego zastąpił młody menedżer Mantas Bartuška.

Podpisanie porozumienia zakończy trwający od lat spór. Nowe kierownictwo kolei litewskich liczy na rozszerzenie współpracy z polską spółką, na przykład poprzez dzierżawę wagonów-cystern oraz usługi spedycyjne.

Na podstawie: BNS, pb.pl