Dmytro Antoniuk

W miejscowości Horodyszcze, leżącej kilka kilometrów na południe od Szepietówki w obw. chmielnickim, wznosi się nad stawem dawny klasztor karmelitów. Mnisi katoliccy pojawili się tu w 1662 roku, zaproszeni przez Jana Pogroszewskiego. O znaczeniu tego klasztoru mówi fakt, że mieściła się tu rezydencja prowincjała ruskiej prowincji tego zakonu.

Aby dotrzeć do mało znanego klasztoru w miejscowości Iwanówka w rejonie Rożyszcze należy minąć wioskę Demidówka i trasą T-0303 przez Łuck i M19 dojechać do wioski Perespa. Tam skręcamy w prawo i przez Milsk i Berehowe dojeżdżamy na miejsce. W tym głębokim Polesiu zaskoczył mnie wieczór i musiałem przenocować na polanie między Berehowem a Duchczem. Wydaje mi się, że obecność dusz oo. bernardynów, do których klasztoru podążałem, pomogła mi przetrwać noc bez nieproszonych gości, z maksymalnym komfortem, możliwym w namiocie.

Opowiadając o zakonach katolickich warto wspomnieć o jednym z najskromniejszych zgromadzeń rodziny franciszkańskiej – o kapucynach. Pełna nazwa tej wspólnoty – Zakon Braci Mniejszych Kapucynów (Ordo Fratrum Minorum Capucinorum). Zakon jest trzecią gałęzią franciszkanów – po konwentualnych i obserwantach (bernardynach). Wspólnota założona została w 1525 roku przez Włochów, braci Matteo Serafini da Bascio, Ludwika i Rafaela Tenalia z Fossombron

Lwów.Łowczy kijowski Franciszek Zawadzki zamierzał w 1737 roku wybudować na wschód od klasztoru oo. reformatów browar dla zakonników, ale arcybiskup Mikołaj Wyżycki – ten, który w obecnych czasach w podziemiach jezuickich występuje dla turystów jako „wampir” – przekonał go, by oddał te grunty pod budowę zakładu sióstr szarytek. W 1741 roku pierwsze szarytki uroczyście wprowadziły się do nowych pokoi, które m.in. wybudował Paolo Fontana.

Powołaniem zakonu trynitarzy było wykupywanie chrześcijan, którzy dostali się do niewoli w Imperium Osmańskim. Stąd właśnie klasztory tego zakonu były tak liczne na terenach I Rzeczypospolitej. Zakon Trójcy Przenajświętszej (Ordo Sanctissimae Trinitatis) swój początek bierze od roku 1198, gdy to zakonnik francuski Jan z Mathy, połączywszy się z pustelnikiem Feliksem de Valois, przedstawili papieżowi Innocentemu III projekt reguły nowego zakonu, którego celem miało być wykupywanie jeńców z niewoli muzułmańskiej.

Kolejna część opowieści o zakonach rzymskokatolickich na terenach współczesnej Ukrainy dotyczyć będzie zgromadzenia augustianów. Zgromadzenie św. Augustyna (Ordo Sancti Augustini) zostało założone przez papieża Aleksandra IV w 1256 roku w celu połączenia kilku zgromadzeń, żyjących według reguły św. Augustyna, biskupa Hippony w IV-V wiekach.

W drugiej połowie XVIII wieku Podole przypominało wielki plac budowy: wszędzie wznoszono wspaniałe barokowe i klasycystyczne rezydencje, fundowano kościoły parafialne i klasztorne. Jednym z rodów polskich, które pozostawiły po sobie zabytki na tych terenach, byli Orłowscy.

Szlachecki ród Dzieduszyckich od początku powiązany był z Galicją Wschodnią. Właśnie dlatego są szanowani tu do dziś. Dzieduszyccy swoją historię wywodzą od rodu bojarów ruskich Diduszyców, zamieszkujących w XV wieku wioskę o podobnej nazwie w okolicach Stryja. Pierwsza wzmianka kronikarska o rodzie datowana jest 1411 rokiem.

We wrześniu miałem przyjemność wędrować z dwoma austriackimi badaczami po Ziemi Stanisławowskiej. Po drodze udało nam się zwiedzić dwa barokowe klasztory z XVIII wieku. Jedynie 22 km dzieli Kołomyję od miasteczka Gwoździec, gdzie zachował się jeden z najwspanialszych pokuckich barokowych klasztorów. Pierwotnie należał on do oo. bernardynów.