W obiektywie

W niedzielę, 4 lutego, przypada Światowy Dzień Cepelinów, ustanowiony w 2014 roku przez amerykańskiego Litwina Jonasa Vaičiūnasa. Z sondażu wynika, że 42,3 proc. mieszkańców Litwy przynajmniej raz do roku przygotowuje w domu cepeliny – danie, bez którego trudno wyobrazić sobie tradycyjną kuchnię litewską. Jonas Vaičiūnas zaproponował, by w pierwszą niedzielę lutego na stołach mieszkańców Litwy i Litwinów mieszkających poza ojczyzną pojawiły się właśnie cepeliny.

Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich realizuje projekt „Debata dziennikarzy”, którego celem jest rozpoznanie sytuacji mediów i realizacji wolności słowa w państwach należących do Inicjatywy Trójmorza. Jedno ze spotkań w ramach tego projektu odbyło się w Wilnie. W dyskusji uczestniczyli dziennikarze z Polski oraz przedstawiciele kilku litewskich portali i gazet.

Po 10 latach prac w Duksztach (rej. ignaliński) otwarty został odtworzony cmentarz żołnierzy polskich, którzy polegli w walkach z bolszewikami w latach 1919-1920. Odbudowę zniszczonej za rządów sowieckich kwatery zainicjował w 2007 r. Związek Polaków na Litwie. Jesienią 2018 r. sfinalizowała je Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” dzięki wsparciu Senatu RP. Jest to największy polski cmentarz wojskowy na północnej Wileńszczyźnie, na którym w okresie międzywojennym spoczęło około stu żołnierzy, poległych zarówno w 1919 r., podczas Kampanii Łatgalskiej, jak i w 1920 r., gdy wojska polskie najpierw się cofały przed bolszewicką nawałą, a potem goniły przeciwnika po Cudzie nad Wisłą. W uroczystości poświęcenia odnowionej kwatery uczestniczyli przedstawiciele Senatu RP, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”, Ambasady RP w Wilnie, ZPL oraz przedstawiciele władz lokalnych.

W 156. rocznicę wybuchu powstania styczniowego w Pałacu Paców w Wilnie odbyła się uroczystość wręczenia odznaczeń przyznanych przez prezydenta RP Andrzeja Dudę obywatelom Litwy – Polakom i Litwinom – osobom zasłużonym dla polsko-litewskiej współpracy w obszarze kultury, nauki, mediów, zachowania dziedzictwa. Odznaczenia w imieniu prezydenta wręczył podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski.

22 stycznia 1863 roku rozpoczęło się powstanie styczniowe, największy w XIX w. polski zryw narodowy. Pamięć walczących o wolność w tym dniu uczczono m.in. w Ejszyszkach, gdzie Centralny Komitet Narodowy ogłosił się Tymczasowym Rządem Narodowym i wezwał naród do powstania przeciwko Rosji. W obchodach wzięła udział polska delegacja z podsekretarzem stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciechem Kolarskim na czele.

„Wilno – coś niezwykle ciepłego, wspomnienia lat dziecinnych, choć nie moich, a rodziców. Wilno – Ostra Brama, Wilno – Mickiewicz, Wilno – Piłsudski” – w wywiadzie udzielonym Wilnotece w 2009 roku przy okazji udziału w Światowym Zjeździe Wilniuków mówił prezydent Gdańska Paweł Adamowicz (1965–2019). W spotkaniu rozproszonych po całym świecie wilniuków uczestniczył razem ze swoim pochodzącym z Wilna ojcem, Ryszardem.

Jeszcze do 24 lutego br. w Pałacu Władców w Wilnie można oglądać wystawę „Litwo, Ojczyzno moja… Adam Mickiewicz i jego poemat «Pan Tadeusz»”. Najcenniejszym jej eksponatem jest prezentowany po raz pierwszy na Litwie rękopis arcydzieła Wieszcza. W ramach wystawy odbywają się liczne imprezy towarzyszące, a jedną z nich był zorganizowany we czwartek, 10 stycznia, pokaz filmu „Pan Tadeusz” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

Na Uniwersytecie Witolda Wielkiego w Kownie będzie przygotowywana kadra dla szkół polskich na Litwie. Studia polonistyczne będą realizowane w Centrum Edukacji Polonistycznej działającym w w Akademii Oświaty w Wilnie. Takie uzgodnienie zostało osiągnięte w wyniku negocjacji na szczeblu politycznym. Centrum będzie kształciło nie tylko polonistów, lecz także nauczycieli innych przedmiotów. Jest to program długoterminowy.

Tradycyjnie w okresie bożonarodzeniowym członkowie Polskiego Stowarzyszenia Niepełnosprawnych „Litpolinva” spotkali się w Domu Kultury Polskiej w Wilnie, żeby przełamać się opłatkiem, złożyć sobie nawzajem życzenia, pośpiewać kolędy. Biesiadę przy świątecznym stole uświetnił występ zespołów „Stella Spei” i „Marzenie”, a wspólną modlitwę poprowadził ks. Rusłan Wilkiel z Kalwarii Wileńskiej.