W Wilnie zdemontowano pomnik Petrasa Cvirki
Budzący od kilku dziesięcioleci pomnik zdemontowano w obecności przedstawicieli stołecznego samorządu oraz zgromadzonych około 100 mieszkańców Wilna. Demontażu dokonali pracownicy spółki „Grinda”.
Pomnik będzie przechowywany na terytorium spółki „Grinda”, następnie zostanie przekazany do Litewskiego Muzeum Narodowego razem z rzeźbami z Zielonego Mostu, które zostały zdemontowane przed sześciu laty.
Przypomnijmy, 15 września br. radni Samorządu m. Wilna podjęli rezolucję, w której wyrazili zgodę na usunięcie pomnika Petrasa Cvirki.
Stołeczni radni podjęli rezolucję jednogłośnie. Decyzja została podjęta w oparciu o wyjaśnienie Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy z roku 2019 stanowiące, że pisarz i działacz polityczny P. Cvirka w swojej działalności polityczno-społecznej aktywnie kolaborował ze strukturami okupacyjnych władz sowieckich, a jego kolaboracja miała duże i szkodliwe skutki dla państwa litewskiego i losów jego obywateli.
Nieco wcześniej, 24 sierpnia br., rada ekspertów ds. dziedzictwa kulturowego wykreśliła pomnik P. Cvirki z Rejestru Zabytków Kultury.
Pomnik P. Cvirki u zbiegu obecnych ulic Pylimo i Pamėnkalnio został ustawiony w 1959 roku. Jego autorzy to rzeźbiarz Juozas Mikėnas i architekt Vladislovas Mikučianis.
Skwer, na którym stał pomnik, decyzją stołecznych radnych z dnia 28 września br., został wpisany do chronionych przez państwo Rejestru Zabytków Kultury. Określone zostały jednocześnie cenne walory skweru.
Wicemer Wilna Valdas Benkunskas zapewnia, że samorząd nie podejmie się w najbliższym czasie rekonstrukcji skweru – poszukiwane będą rozwiązania architektoniczne. Na razie wszystko pozostanie bez zmian.
„Skwer pozostanie publiczną przestrzenią rekreacyjną. Teorie spiskowe, że miałby zostać zabudowany, są bezpodstawne” – zaznaczył.
Skwer nadal nosi nazwę P. Cvirki. Wicemer V. Benkunskas zapowiedział, że w przyszłości jego nazwa miałaby zostać zmieniona.
Przypomnijmy, zwolennicy pozostawienia pomnika w jego dotychczasowym miejscu twierdzili, że chęć niszczenia sowieckiego dziedzictwa w niczym się nie różni od sowieckiej cenzury, a talent literacki P. Cvirki powinien zostać oceniany oddzielnie od jego działalności politycznej.
Twórczość literacka P. Cvirki (1909–1947) zapoczątkowała realizm socjalistyczny w litewskiej literaturze. Sam autor przystąpił do Komunistycznej Partii Litwy w 1940 roku i poparł aneksję Litwy do ZSRR. Po jego śmierci władze sowieckie wzniosły w Wilnie jego pomnik. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1990 roku monument stał się przedmiotem wielu kontrowersji.
Na podstawie: bns.lt
