20 lat Polskiej Galerii Artystycznej "Znad Wilii"


Wanda Mieczkowska, właścicielka PGA "Znad Wilii", fot. wilnoteka.lt/Bartosz Frątczak
20 lat temu, 3 maja 1995 roku na wileńskiej starówce otwarta została Polska Galeria Artystyczna "Znad Wilii". W ciągu dwóch dziesięcioleci odbyło się ponad 400 wystaw w Wilnie i dziesiątki za granicą, prezentujących dorobek zarówno liczących się na Litwie artystów polskiego pochodzenia, jak i plastyków innych narodowości oraz czołowych artystów litewskich. PGA "Znad Wilii" nie jest zwykłą galerią, jest to przede wszystkim miejsce spotkań osób twórczych: artystów, poetów, dziennikarzy, naukowców, koneserów sztuki. To po prostu jedno z ważnych polskich miejsc na mapie Wilna.
PGA "Znad Wilii" jest jedyną tego typu placówką na terenie byłego Związku Radzieckiego, a zapewne i jedną z nielicznych polskich placówek tego typu na świecie. Pomysłodawcami i założycielami galerii byli Wanda i Romuald Mieczkowscy. 20 lat temu, podczas pierwszej zbiorowej wystawy w nowo otwartej galerii zaprezentowali twórczość wileńskich artystów pochodzenia polskiego: Andrzeja Bałachowicza, Marcina Czechuna, Reginy Filipowicz, Ryszarda Filistowicza, Piotra Ibiańskiego, Dominiki i Czesława Jachimowiczów, Jana Jankowskiego, Stanisława Kaplewskiego, Władysława Ławrynowicza, Lilii Miłto, Henryka i Ludwika Natalewiczów, Jarosława Rokickiego, Tadeusza Romanowskiego, Czesława Połońskiego, Walentyny Skarżyńskiej, Wiktora Szocika i Ireny Werweczko.

W ciągu 20 lat galeria zdobyła rozgłos i renomę, również w litewskim środowisku artystycznym. Według sondaży, prowadzonych przez Związek Artystów Plastyków Litwy i pisma fachowe, galeria "Znad Wilii" stale plasuje się w czołówce ogólnolitewskiej, zdobywa nagrody, swoich przedstawicieli typuje do udziału w organizowanych przez Litwę wystawach międzynarodowych. PGA "Znad Wilii" wielokrotnie uczestniczyła w festynie wileńskim "Dni Stolicy". Co roku organizatorzy "Dni Stolicy" w drodze konkursu wyłaniają dziesięć galerii, które mogą zaprezentować się podczas tego ważnego dla Wilna wydarzenia. "Prezentowaliśmy obrazy Ludwika Natalewicza, Roberta Bluja, Mirosława Bryżysa, Jolanty Śnieżko (szkło artystyczne), Iwony Torowin, Jolanty Teišerskytė-Stoškienė, Lionė Grigaliūnaitė, Aleksandra Guszczenki, Romualdasa Stasiulisa, Eduardasa Urbanavičiusa i Simonasa Skrabulisa. W tym roku PGA "Znad Wilii" po raz trzeci zakwalifikowała się do udziału w Międzynarodowych Targach Sztuki Współczesnej ART VILNIUS'15, gdzie priorytetami są takie kryteria, jak profesjonalna działalność galerii, jakość działalności wystawienniczej galerii, prace artystów galerii w kolekcjach publicznych i prywatnych, udział galerii w międzynarodowych imprezach artystycznych, projektach, targach, wymianach ekspozycji z innymi galeriami w swoim kraju i za granicą oraz publikacje galerii poświęcone artystom i wystawom, jak również wartość artystyczna, oryginalność i zgodność z celami projektu proponowanej ekspozycji" - powiedziała Wilnotece założycielka i właścicielka galerii Wanda Mieczkowska. Targi "ART VILNIUS'15" odbędą się w dniach 25-28 czerwca.

PGA "Znad Wilii" wspiera sztukę osób niepełnosprawnych. "Organizujemy wystawy prac osób niepełnosprawnych. Jest to efekt współpracy z Litewskim Stowarzyszeniem Osób z Powikłaniami Kręgosłupa. Przyczyniamy się do propagowania działalności artystycznej wśród osób niepełnosprawnych, jako rodzaju bardzo istotnej rehabilitacji, udostępniamy naszą przestrzeń wystawową dla promocji twórczej bardzo ciekawych niekiedy artystów, którzy nie mają szerszej możliwości prezentacji swojej twórczości" - powiedziała Wanda Mieczkowska.

Polską Galerię Artystyczną "Znad Wilii" śmiało można nazwać ambasadorem sztuki litewskiej, w tym sztuki artystów polskiego pochodzenia. W ciągu 20 lat zorganizowanych zostało wiele wystaw zagranicznych. Jednym z przykładów jest II Światowe Spotkanie Intelektualistów, Ludzi Kultury i Sztuki w Barcelonie. Spotkanie te - przy współpracy z wieloma placówkami polonijnymi i polskimi - zorganizował Instytut Badań nad Kulturą Polonijną w Monachium. W prestiżowej galerii Convent dels Angeles w Barcelonie odbyła się wystawa malarska pt. "Artyści polscy na świecie", na której były pokazane prace również z Litwy z kolekcji PGA "Znad Wilii". Wystawa zbiorowa "Artyści Znad Wilii" od wielu lat "podróżuje" po Polsce. Odwiedziła już ponad dwadzieścia miast, od Gdańska poprzez Warszawę,  Rzeszów do Krakowa. Prace wileńskich artystów były prezentowane w pięknych wnętrzach: w salach zamkowych i ratuszowych, w galeriach i siedzibach organizacji twórczych.

Działalność galerii doczekała analizy naukowej. Ewa Wiłkość, studentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Instytut Wschodni, Wschodoznawstwo), pod kierownictwem prof. dr. hab. Piotra Kraszewskiego napisała i obroniła pracę magisterską pt. "Polska Galeria w Wilnie i jej pismo". Praca zawiera pięć rozdziałów, opracowana została w oparciu o liczne materiały źródłowe, polskie i litewskie, opatrzona ilustracjami, zawiera przypisy i aneks. Była to pierwsza tego rodzaju próba scharakteryzowania polskiego środowiska plastycznego na Litwie i jego dorobku artystycznego.

Z okazji 20 rocznicy działalności PGA "Znad Wilii" zaprosiła swoich przyjaciół i sympatyków na urodzinowe spotkanie. 

Na podstawie: Inf.wł.