Bunkier partyzancki jako monument na placu Łukiskim

Przypomnijmy, powołana przez premiera grupa robocza na wiosnę bieżącego roku zleciła Centrum Sztuki Współczesnej zorganizowanie warsztatów twórczych w celu wyłonienia projektu monumentu, który miałby stanąć na placu Łukiskim. Pod koniec lipca br. grupa ekspertów spośród 32 projektów wybrała propozycje pięciu autorów. Od 3 do 19 listopada br. na stronie epilietis.lrv.lt mieszańcy mogli głosować na jeden z projektów. Przez trzy tygodnie - do 24 listopada, przy placu Łukiskim stały plansze z projektami poszczególnych pomników. Głosowanie dotyczące monumentu odbywało się w systemie 50:50, czyli na ostateczny wynik złożyły się pół na pół głosy internautów i komisji eksperckiej.

Zwycięski projekt zdobył 11 919 głosów internautów (37, 51 proc.) i 7 z 8 głosów członków komisji eksperckiej. Ogółem pomysł Andriusa Labašauskasa otrzymał 10 punktów z 16 możliwych. Projekt zakłada powstanie na placu Łukiskim monumentu w formie bunkra partyzanckiego - na południowej jego stronie odwróconej w stronę alei Giedymina miałaby powstać ściana pamiątkowa ze stylizowanymi motywami drzew.

Na drugim miejscu uplasował się projekt architekta Gintarasa Čaikauskasa zakładający ustawienie na placu realistycznej rzeźby Pogoni (ogółem - 4,01 punktu). À propos, projekt ten uzyskał największe poparcie internautów - 11 966 głosów (37,66 proc.), jednak głosował na niego tylko jeden członek komisji eksperckiej.

Najaktywniej w głosowaniu internetowym uczestniczyli wilnianie - 71 proc. uczestników. Spośród nich największą aktywnością wykazały się osoby w wieku 18-35 lat.

Rzeźbiarz i projektant A. Labašauskas proponuje spojrzeć na plac Łukiski przede wszystkim jak na otwartą przestrzeń miejską. Sugeruje uformowanie niewielkiego wzniesienia, które zlewałoby się z placem i stało się przedłużeniem jego ścieżek i trawników. Południowe, skierowane na al. Giedymina zbocze owego wzniesienia ma być wykończone poziomą rzeźbiarską kompozycją opartą na motywach drzew. Motyw ten został wybrany nieprzypadkowo: widok wznoszących się ku górze pni kojarzy się z leśnymi bunkrami partyzanckimi i lasem, który dla Litwinów od dawien dawna jest ważny - zarówno pod względem strategicznym, jak i sakralnym. Owa ściana rzeźbiarska zostanie wkomponowana w zbocze wzniesienia, dlatego będzie symbolizowała również podziemie - symboliczną przestrzeń, w której trwał ruch oporu przeciwko okupacji. 

Monument ma przypominać, że powinniśmy być wdzięczni za przywilej życia w wolności. Na pniach drzew w owej kompozycji rzeźbiarskiej wypisane będą pseudonimy partyzantów: Ąžuolas (Dąb), Liepa (Lipa), Beržas (Brzoza), Drebulė (Osika) i inne. W celu zmylenia prześladowców pod jednym pseudonimem często ukrywało się kilka osób, dlatego monument w symboliczny sposób upamiętniłby nie kilku konkretnych walczących, lecz wszystkich, którzy w ten czy inny sposób przyłączyli się do walk o wolność.

Kompozycja monumentalna na placu Łukiskim miałaby zostać wykonana i odsłonięta do grudnia 2018 roku. 
Na podstawie: bernardinai.lt, vz.lt, epilietis.lrv.lt