Czerniachowski usunięty z pomnika w Pieniężnie

"Rozpętana przez polskie władze wojna z pomnikami żołnierzy radzieckich, którzy oddali życie za wyzwolenie narodu polskiego spod nazizmu, weszła w nową fazę eskalacji" - oświadczyła rzeczniczka MSZ Federacji Rosyjskiej Maria Zacharowa, odnosząc się do informacji z Polski o demontażu pomnika Iwana Czerniachowskiego. Oznajmiła też, że "Rosja wyraża stanowczy protest i wzywa do zaprzestania burzenia pomników radzieckich w Polsce; do ich zachowania i do ukarania winnych profanowania monumentów". Wcześniej agencja Ria Novosti poinformowała, że rosyjskie MSZ przekazało stronie polskiej stanowczy protest w tej sprawie. Przy okazji przypomniano sylwetkę radzieckiego generała nie wspominając, że był odpowiedzialny za akcje wymierzone w Armię Krajową na Wileńszczyźnie.

Polskie MSZ w odpowiedzi napisało, że "za niedopuszczalne i całkowicie bezpodstawne uznanie stwierdzenia o rzekomej historycznej amnezji władz RP i tworzeniu gruntu dla odrodzenia nazizmu, które zabrzmiały w dniu 17 września, gdy obchodziliśmy 76 rocznicę napaści ZSRR na Rzeczpospolitą Polską, dokonanej na podstawie tajnego protokołu między władzami dwóch totalitarnych reżimów - Związku Radzieckiego i hitlerowskich Niemiec. Uporczywe pomijanie tego niezaprzeczalnego faktu przez stronę rosyjską traktujemy jak chroniczny przypadek amnezji historycznej i przejaw skrajnego cynizmu".

Jak zaznaczył Marcin Wojciechowski, rzecznik prasowy polskiego MSZ, strona rosyjska była informowana o procedurze usunięcia pomnika gen. Czerniachowskiego, "który walczył przeciw hitlerowskim Niemcom, ale zwalczał też polskie podziemie niepodległościowe". "Zarazem z ubolewaniem odnotowujemy, że ani strona radziecka, ani strona rosyjska jak dotąd nie wykazały zainteresowania godnym upamiętnieniem 800 tysięcy żołnierzy Armii Czerwonej zamordowanych przez niemieckich nazistów w czasie drugiej wojny światowej jako jeńców wojennych w latach 1941-1945 i pochowanych na terytorium dzisiejszej RP" - napisano w oświadczeniu. Na koniec polskie MSZ zadeklarowało chęć podjęcia wspólnych działań na rzecz uczczenia pamięci czerwonoarmistów, a brak reakcji ze strony Moskwy nazwało "instrumentalnym wykorzystywaniem historii do bieżących potrzeb politycznych".

Uchwałę o woli rozebrania monumentu sowieckiego generała podjęła już w styczniu ub. roku Rada Miejska Pieniężna. Inicjatywę samorządu poparła Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W czerwcu 2015 r. władze Pieniężna uzyskały zgodę na rozbiórkę pomnika, dokładną datę utrzymywano jednak w tajemnicy. 17 września rozebrano tylko popiersie generała. Wcześniej na pomniku widniał także sierp i młot, który skuto już w latach 90. Popiersie generała trafiło do gminnego magazynu, a potem prawdopodobnie zostanie zabrane do Rosji. Zdemontowana zostanie również pozostała część pomnika. 

W miejscu pomnika generała Czerniachowskiego władze Pieniężna chcą postawić nowy, który: "będzie łączył, a nie dzielił". Kazimierz Kiejdo, burmistrz Pieniężna nie wykluczył, że będzie to obiekt poświęcony ofiarom wojen, nawiązujący do pomnika pamięci ofiar I wojny światowej, który po II wojnie światowej został zniszczony, a z niego zbudowano pomnik Czerniachowskiego.

Pomnik Czerniachowskiego zbudowano na początku lat 70 ubiegłego wieku na rogatkach Pieniężna. Prawdopodobnie niedaleko tego miejsca sowiecki dowódca został śmiertelnie ranny podczas operacji wschodniopruskiej w lutym 1945 roku. Generał został pochowany na jednym z centralnych placów Wilna (obecnie jest to plac Vincasa Kudirki, przy siedzibie litewskiego rządu). Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości jego szczątki przeniesiono na Cmentarz Nowodziewiczy w Moskwie, okazały pomnik do Woroneża, a plac Czerniachowskiego przemianowano na Kudirki. 

Gen. Czerniachowski zyskał sobie "sławę" kata AK. 17 lipca 1944 r. w ramach tajnej operacji rozbrajania żołnierzy Armii Krajowej gen. Iwan Czerniachowski wraz z gen. Iwanem Sierowem, przysłanym przez NKWD prowadził rozmowy z dowództwem AK. Podstępem wezwany na odprawę do budynku dowództwa Frontu Białoruskiego komendant ppłk Aleksander Krzyżanowski "Wilk" i szef sztabu mjr Teodor Cetys "Sław", zostali rozbrojeni i aresztowani. Tego samego dnia, w godzinach popołudniowych, w miejscowości Bogusze miała się odbyć odprawa dowódców oddziałów partyzanckich, na którą zapowiedział przybycie zarówno ppłk "Wilk", jak i gen. Iwan Czerniachowski. Odprawa zakończyła się jednak rozbrojeniem oficerów przez oddział NKWD. Żołnierze AK, którzy kilka dni wcześniej uczestniczyli w wyzwoleniu Wilna, trafili do łagrów.

Na podstawie: pieniezno.wm.pl, msz.gov.pl